گر ترشح بیشتر گردد ز غیب ** نی هنر ماند در این عالم نه عیب‌‌

گر ترشح بیشتر گردد ز غیب ** نی هنر ماند در این عالم نه عیب‌‌ 2070

این ندارد حد سوی آغاز رو ** سوی قصه‌‌ی مرد مطرب باز رو

بقیه‌‌ی قصه‌‌ی پیر چنگی و بیان مخلص آن‌‌

مطربی کز وی جهان شد پر طرب ** رسته ز آوازش خیالات عجب‌‌

از نوایش مرغ دل پران شدی ** وز صدایش هوش جان حیران شدی‌‌

چون بر آمد روزگار و پیر شد ** باز جانش از عجز پشه‌‌گیر شد

پشت او خم گشت همچون پشت خم ** ابروان بر چشم همچون پالدم‌‌ 2075

گشت آواز لطیف جان فزاش ** زشت و نزد کس نیرزیدی به لاش‌‌

آن نوای رشک زهره آمده ** همچو آواز خر پیری شده‌‌

خود کدامین خوش که او ناخوش نشد ** یا کدامین سقف کان مفرش نشد

غیر آواز عزیزان در صدور ** که بود از عکس دمشان نفخ صور

اندرونی کاندرونها مست از اوست ** نیستی کاین هستهامان هست از اوست‌‌ 2080

کهربای فکر و هر آواز او ** لذت الهام و وحی و راز او

چون که مطرب پیرتر گشت و ضعیف ** شد ز بی‌‌کسبی رهین یک رغیف‌‌

گفت عمر و مهلتم دادی بسی ** لطفها کردی خدایا با خسی‌‌

معصیت ورزیده‌‌ام هفتاد سال ** باز نگرفتی ز من روزی نوال‌‌

نیست کسب امروز مهمان توام ** چنگ بهر تو زنم آن توام‌‌ 2085

چنگ را برداشت و شد الله جو ** سوی گورستان یثرب آه گو

گفت خواهم از حق ابریشم بها ** کاو به نیکویی پذیرد قلبها

چون که زد بسیار و گریان سر نهاد ** چنگ بالین کرد و بر گوری فتاد

خواب بردش مرغ جانش از حبس رست ** چنگ و چنگی را رها کرد و بجست‌‌

گشت آزاد از تن و رنج جهان ** در جهان ساده و صحرای جان‌‌ 2090

جان او آن جا سرایان ماجرا ** کاندر اینجا گر بماندندی مرا

خوش بدی جانم در این باغ و بهار ** مست این صحرا و غیبی لاله‌‌زار

بی‌‌پر و بی‌‌پا سفر می‌‌کردمی ** بی‌‌لب و دندان شکر می‌‌خوردمی‌‌

ذکر و فکری فارغ از رنج دماغ ** کردمی با ساکنان چرخ لاغ‌‌

چشم بسته عالمی می‌‌دیدمی ** ورد و ریحان بی‌‌کفی می‌‌چیدمی‌‌ 2095

مرغ آبی غرق دریای عسل ** عین ایوبی شراب و مغتسل‌‌

که بدو ایوب از پا تا به فرق ** پاک شد از رنجها چون نور شرق‌‌

مثنوی در حجم گر بودی چو چرخ ** درنگنجیدی در او زین نیم برخ‌‌

کان زمین و آسمان بس فراخ ** کرد از تنگی دلم را شاخ شاخ‌‌

وین جهانی کاندر این خوابم نمود ** از گشایش پر و بالم را گشود 2100

این جهان و راهش ار پیدا بدی ** کم کسی یک لحظه‌‌ای آن جا بدی‌‌

امر می‌‌آمد که نی طامع مشو ** چون ز پایت خار بیرون شد برو

مول مولی می‌‌زد آن جا جان او ** در فضای رحمت و احسان او

در خواب گفتن هاتف مر عمر را رضی الله عنه که چندین زر از بیت المال به آن مرد ده که در گورستان خفته است

آن زمان حق بر عمر خوابی گماشت ** تا که خویش از خواب نتوانست داشت‌‌

در عجب افتاد کاین معهود نیست ** این ز غیب افتاد بی‌‌مقصود نیست‌‌ 2105

سر نهاد و خواب بردش خواب دید ** کامدش از حق ندا جانش شنید

آن ندایی کاصل هر بانگ و نواست ** خود ندا آن است و این باقی صداست‌‌

ترک و کرد و پارسی گو و عرب ** فهم کرده آن ندا بی‌‌گوش و لب‌‌

خود چه جای ترک و تاجیک است و زنگ ** فهم کرده ست آن ندا را چوب و سنگ‌‌

هر دمی از وی همی‌‌آید أ لست ** جوهر و اعراض می‌‌گردند هست‌‌ 2110

گر نمی‌‌آید بلی‌‌ ز یشان ولی ** آمدنشان از عدم باشد بلی‌‌

ز آن چه گفتم من ز فهم سنگ و چوب ** در بیانش قصه‌‌ای هش دار خوب‌‌

نالیدن ستون حنانه چون برای پیغامبر علیه السلام منبر ساختند که جماعت انبوه شد گفتند ما روی مبارک تو را به هنگام وعظ نمی‌‌بینیم و شنیدن رسول و صحابه آن ناله را و سؤال و جواب مصطفی صلی الله علیه و اله و سلم با ستون صریح‌‌

استن حنانه از هجر رسول ** ناله می‌‌زد همچو ارباب عقول‌‌

گفت پیغمبر چه خواهی ای ستون ** گفت جانم از فراقت گشت خون‌‌

مسندت من بودم از من تاختی ** بر سر منبر تو مسند ساختی‌‌ 2115

گفت خواهی که ترا نخلی کنند ** شرقی و غربی ز تو میوه چنند

یا در آن عالم حقت سروی کند ** تا تر و تازه بمانی تا ابد

گفت آن خواهم که دایم شد بقاش ** بشنو ای غافل کم از چوبی مباش‌‌

آن ستون را دفن کرد اندر زمین ** تا چو مردم حشر گردد یوم دین‌‌