چشم بسته عالمی می‌‌دیدمی ** ورد و ریحان بی‌‌کفی می‌‌چیدمی‌‌

چشم بسته عالمی می‌‌دیدمی ** ورد و ریحان بی‌‌کفی می‌‌چیدمی‌‌ 2095

مرغ آبی غرق دریای عسل ** عین ایوبی شراب و مغتسل‌‌

که بدو ایوب از پا تا به فرق ** پاک شد از رنجها چون نور شرق‌‌

مثنوی در حجم گر بودی چو چرخ ** درنگنجیدی در او زین نیم برخ‌‌

کان زمین و آسمان بس فراخ ** کرد از تنگی دلم را شاخ شاخ‌‌

وین جهانی کاندر این خوابم نمود ** از گشایش پر و بالم را گشود 2100

این جهان و راهش ار پیدا بدی ** کم کسی یک لحظه‌‌ای آن جا بدی‌‌

امر می‌‌آمد که نی طامع مشو ** چون ز پایت خار بیرون شد برو

مول مولی می‌‌زد آن جا جان او ** در فضای رحمت و احسان او

در خواب گفتن هاتف مر عمر را رضی الله عنه که چندین زر از بیت المال به آن مرد ده که در گورستان خفته است

آن زمان حق بر عمر خوابی گماشت ** تا که خویش از خواب نتوانست داشت‌‌

در عجب افتاد کاین معهود نیست ** این ز غیب افتاد بی‌‌مقصود نیست‌‌ 2105

سر نهاد و خواب بردش خواب دید ** کامدش از حق ندا جانش شنید

آن ندایی کاصل هر بانگ و نواست ** خود ندا آن است و این باقی صداست‌‌

ترک و کرد و پارسی گو و عرب ** فهم کرده آن ندا بی‌‌گوش و لب‌‌

خود چه جای ترک و تاجیک است و زنگ ** فهم کرده ست آن ندا را چوب و سنگ‌‌

هر دمی از وی همی‌‌آید أ لست ** جوهر و اعراض می‌‌گردند هست‌‌ 2110

گر نمی‌‌آید بلی‌‌ ز یشان ولی ** آمدنشان از عدم باشد بلی‌‌

ز آن چه گفتم من ز فهم سنگ و چوب ** در بیانش قصه‌‌ای هش دار خوب‌‌

نالیدن ستون حنانه چون برای پیغامبر علیه السلام منبر ساختند که جماعت انبوه شد گفتند ما روی مبارک تو را به هنگام وعظ نمی‌‌بینیم و شنیدن رسول و صحابه آن ناله را و سؤال و جواب مصطفی صلی الله علیه و اله و سلم با ستون صریح‌‌

استن حنانه از هجر رسول ** ناله می‌‌زد همچو ارباب عقول‌‌

گفت پیغمبر چه خواهی ای ستون ** گفت جانم از فراقت گشت خون‌‌

مسندت من بودم از من تاختی ** بر سر منبر تو مسند ساختی‌‌ 2115

گفت خواهی که ترا نخلی کنند ** شرقی و غربی ز تو میوه چنند

یا در آن عالم حقت سروی کند ** تا تر و تازه بمانی تا ابد

گفت آن خواهم که دایم شد بقاش ** بشنو ای غافل کم از چوبی مباش‌‌

آن ستون را دفن کرد اندر زمین ** تا چو مردم حشر گردد یوم دین‌‌

تا بدانی هر که را یزدان بخواند ** از همه کار جهان بی‌‌کار ماند 2120

هر که را باشد ز یزدان کار و بار ** یافت بار آن جا و بیرون شد ز کار

آن که او را نبود از اسرار داد ** کی کند تصدیق او ناله‌‌ی جماد

گوید آری نه ز دل بهر وفاق ** تا نگویندش که هست اهل نفاق‌‌

گر نیندی واقفان امر کن ** در جهان رد گشته بودی این سخن‌‌

صد هزاران ز اهل تقلید و نشان ** افکندشان نیم وهمی در گمان‌‌ 2125

که به ظن تقلید و استدلالشان ** قایم است و جمله پر و بالشان‌‌

شبهه‌‌ای انگیزد آن شیطان دون ** در فتند این جمله کوران سر نگون‌‌

پای استدلالیان چوبین بود ** پای چوبین سخت بی‌‌تمکین بود

غیر آن قطب زمان دیده‌‌ور ** کز ثباتش کوه گردد خیره‌‌سر

پای نابینا عصا باشد عصا ** تا نیفتد سر نگون او بر حصا 2130

آن سواری کاو سپه را شد ظفر ** اهل دین را کیست سلطان بصر

با عصا کوران اگر ره دیده‌‌اند ** در پناه خلق روشن دیده‌‌اند

گرنه بینایان بدندی و شهان ** جمله کوران مرده‌‌اندی در جهان‌‌

نی ز کوران کشت آید نه درود ** نه عمارت نه تجارتها و سود

گر نکردی رحمت و افضالتان ** در شکستی چوب استدلالتان‌‌ 2135

این عصا چه بود قیاسات و دلیل ** آن عصا کی دادشان بینا جلیل‌‌

چون عصا شد آلت جنگ و نفیر ** آن عصا را خرد بشکن ای ضریر

او عصاتان داد تا پیش آمدید ** آن عصا از خشم هم بر وی زدید

حلقه‌‌ی کوران به چه کار اندرید ** دیدبان را در میانه آورید

دامن او گیر کاو دادت عصا ** در نگر کادم چها دید از عصی‌‌ 2140

معجزه‌‌ی موسی و احمد را نگر ** چون عصا شد مار و استن با خبر

از عصا ماری و از استن حنین ** پنج نوبت می‌‌زنند از بهر دین‌‌

گرنه نامعقول بودی این مزه ** کی بدی حاجت به چندین معجزه‌‌

هر چه معقول است عقلش می‌‌خورد ** بی‌‌بیان معجزه بی‌‌جر و مد