آن سزد از تو أیا کحل عزیز ** که بیابد از تو هر ناچیز چیز

آن سزد از تو أیا کحل عزیز ** که بیابد از تو هر ناچیز چیز 1870

ز آتش این ظالمانت دل کباب ** از تو جمله اهد قومی بد خطاب‏

کان عودی در تو گر آتش زنند ** این جهان از عطر و ریحان آگنند

تو نه آن عودی کز آتش کم شود ** تو نه آن روحی که اسیر غم شود

عود سوزد کان عود از سوز دور ** باد کی حمله برد بر اصل نور

ای ز تو مر آسمانها را صفا ** ای جفای تو نکوتر از وفا 1875

ز انکه از عاقل جفایی گر رود ** از وفای جاهلان آن به بود

گفت پیغمبر عداوت از خرد ** بهتر از مهری که از جاهل رسد

رنجانیدن امیری خفته‏ای را که مار در دهانش رفته بود

عاقلی بر اسب می‏آمد سوار ** در دهان خفته‏ای می‏رفت مار

آن سوار آن را بدید و می‏شتافت ** تا رماند مار را فرصت نیافت‏

چون که از عقلش فراوان بد مدد ** چند دبوسی قوی بر خفته زد 1880

برد او را زخم آن دبوس سخت ** زو گریزان تا به زیر یک درخت‏

سیب پوسیده بسی بد ریخته ** گفت از این خور ای به درد آویخته‏

سیب چندان مر و را در خورد داد ** کز دهانش باز بیرون می‏فتاد

بانگ می‏زد کای امیر آخر چرا ** قصد من کردی تو نادیده جفا

گر ترا ز اصل است با جانم ستیز ** تیغ زن یک بارگی خونم بریز 1885

شوم ساعت که شدم بر تو پدید ** ای خنک آن را که روی تو ندید

بی‏جنایت بی‏گنه بی‏بیش و کم ** ملحدان جایز ندارند این ستم‏

می‏جهد خون از دهانم با سخن ** ای خدا آخر مکافاتش تو کن‏

هر زمان می‏گفت او نفرین نو ** اوش می‏زد کاندر این صحرا بدو

زخم دبوس و سوار همچو باد ** می‏دوید و باز در رو می‏فتاد 1890

ممتلی و خوابناک و سست بد ** پا و رویش صد هزاران زخم شد

تا شبانگه می‏کشید و می‏گشاد ** تا ز صفرا قی شدن بر وی فتاد

زو بر آمد خورده‏ها زشت و نکو ** مار با آن خورده بیرون جست از او

چون بدید از خود برون آن مار را ** سجده آورد آن نکو کردار را

سهم آن مار سیاه زشت زفت ** چون بدید آن دردها از وی برفت‏ 1895

گفت خود تو جبرییل رحمتی ** یا خدایی که ولی نعمتی‏

ای مبارک ساعتی که دیدی‏ام ** مرده بودم جان نو بخشیدی‏ام‏

تو مرا جویان مثال مادران ** من گریزان از تو مانند خران‏

خر گریزد از خداوند از خری ** صاحبش در پی ز نیکو گوهری‏

نه از پی سود و زیان می‏جویدش ** لیک تا در گرگش ندرد یا ددش‏ 1900

ای خنک آن را که بیند روی تو ** یا در افتد ناگهان در کوی تو

ای روان پاک بستوده ترا ** چند گفتم ژاژ و بی‏هوده ترا

ای خداوند و شهنشاه و امیر ** من نگفتم جهل من گفت آن مگیر

شمه‏ای زین حال اگر دانستمی ** گفتن بی‏هوده کی تانستمی‏

بس ثنایت گفتمی ای خوش خصال ** گر مرا یک رمز می‏گفتی ز حال‏ 1905

لیک خامش کرده می‏آشوفتی ** خامشانه بر سرم می‏کوفتی‏

شد سرم کالیوه عقل از سر بجست ** خاصه این سر را که مغزش کمتر است‏

عفو کن ای خوب روی خوب کار ** آن چه گفتم از جنون اندر گذار

گفت اگر من گفتمی رمزی از آن ** زهره‏ی تو آب گشتی آن زمان‏

گر ترا من گفتمی اوصاف مار ** ترس از جانت بر آوردی دمار 1910

مصطفی فرمود اگر گویم به راست ** شرح آن دشمن که در جان شماست‏

زهره‏های پر دلان هم بر درد ** نه رود ره نه غم کاری خورد

نه دلش را تاب ماند در نیاز ** نه تنش را قوت روزه و نماز

همچو موشی پیش گربه لا شود ** همچو بره پیش گرگ از جا رود

اندر او نه حیله ماند نه روش ** پس کنم ناگفته تان من پرورش‏ 1915

همچو بو بکر ربابی تن زنم ** دست چون داود در آهن زنم‏

تا محال از دست من حالی شود ** مرغ پر برکنده را بالی شود

چون ید الله فوق أیدیهم بود ** دست ما را دست خود فرمود احد

پس مرا دست دراز آمد یقین ** بر گذشته ز آسمان هفتمین‏