چون نبد بو جهل از اصحاب درد ** دید صد شق قمر باور نکرد

چون نبد بو جهل از اصحاب درد ** دید صد شق قمر باور نکرد 2060

دردمندی کش ز بام افتاد طشت ** زو نهان کردیم حق پنهان نگشت‏

و انکه او جاهل بد از دردش بعید ** چند بنمودند و او آن را ندید

آینه‏ی دل صاف باید تا در او ** واشناسی صورت زشت از نکو

ترک گفتن آن مرد ناصح بعد از مبالغه‏ی پند مغرور خرس را

آن مسلمان ترک ابله کرد و تفت ** زیر لب لاحول‏گویان باز رفت‏

گفت چون از جد و پندم وز جدال ** در دل او بیش می‏زاید خیال‏ 2065

پس ره پند و نصیحت بسته شد ** امر أعرض عنهم پیوسته شد

چون دوایت می‏فزاید درد پس ** قصه با طالب بگو بر خوان عبس‏

چون که اعمی طالب حق آمده ست ** بهر فقر او را نشاید سینه خست‏

تو حریصی بر رشاد مهتران ** تا بیاموزند عام از سروران‏

احمدا دیدی که قومی از ملوک ** مستمع گشتند گشتی خوش که بوک‏ 2070

این رئیسان یار دین گردند خوش ** بر عرب اینها سرند و بر حبش‏

بگذرد این صیت از بصره و تبوک ** ز انکه الناس علی دین الملوک‏

زین سبب تو از ضریر مهتدی ** رو بگردانیدی و تنگ آمدی‏

که در این فرصت کم افتد این مناخ ** تو ز یارانی و وقت تو فراخ‏

مزدحم می‏گردیم در وقت تنگ ** این نصیحت می‏کنم نه از خشم و جنگ‏ 2075

احمدا نزد خدا این یک ضریر ** بهتر از صد قیصر است و صد وزیر

یاد الناس معادن هین بیار ** معدنی باشد فزون از صد هزار

معدن لعل و عقیق مکتنس ** بهتر است از صد هزاران کان مس‏

احمدا اینجا ندارد مال سود ** سینه باید پر ز عشق و درد و دود

اعمی روشن دل آمد در مبند ** پند او را ده که حق اوست پند 2080

گر دو سه ابله ترا منکر شدند ** تلخ کی گردی چو هستی کان قند

گر دو سه ابله ترا تهمت نهند ** حق برای تو گواهی می‏دهد

گفت از اقرار عالم فارغم ** آن که حق باشد گواه او را چه غم‏

گر خفاشی را ز خورشیدی خوری است ** آن دلیل آمد که آن خورشید نیست‏

نفرت خفاشکان باشد دلیل ** که منم خورشید تابان جلیل‏ 2085

گر گلابی را جعل راغب شود ** آن دلیل ناگلابی می‏کند

گر شود قلبی خریدار محک ** در محکی‏اش در آید نقص و شک‏

دزد شب خواهد نه روز این را بدان ** شب نی‏ام روزم که تابم در جهان‏

فارقم فاروقم و غلبیروار ** تا که کاه از من نمی‏یابد گذار

آرد را پیدا کنم من از سبوس ** تا نمایم کاین نقوش است آن نفوس‏ 2090

من چو میزان خدایم در جهان ** وانمایم هر سبک را از گران‏

گاو را داند خدا گوساله‏ای ** خر خریداری و در خور کاله‏ای‏

من نه گاوم تا که گوساله‏م خرد ** من نه خارم کاشتری از من چرد

او گمان دارد که با من جور کرد ** بلکه از آیینه‏ی من روفت گرد

تملق کردن دیوانه جالینوس را و ترسیدن جالینوس‏

گفت جالینوس با اصحاب خود ** مر مرا تا آن فلان دارو دهد 2095

پس بدو گفت آن یکی ای ذو فنون ** این دوا خواهند از بهر جنون‏

دور از عقل تو این دیگر مگو ** گفت در من کرد یک دیوانه رو

ساعتی در روی من خوش بنگرید ** چشمکم زد آستین من درید

گر نه جنسیت بدی در من از او ** کی رخ آوردی به من آن زشت رو

گر ندیدی جنس خود کی آمدی ** کی به غیر جنس خود را بر زدی‏ 2100

چون دو کس بر هم زند بی‏هیچ شک ** در میانشان هست قدر مشترک‏

کی پرد مرغی مگر با جنس خود ** صحبت ناجنس گور است و لحد

سبب پریدن و چریدن مرغی با مرغی که جنس او نبود

آن حکیمی گفت دیدم هم تکی ** در بیابان زاغ را با لکلکی‏

در عجب ماندم بجستم حالشان ** تا چه قدر مشترک یابم نشان‏

چون شدم نزدیک، من حیران و دنگ ** خود بدیدم هر دوان بودند لنگ‏ 2105

خاصه شهبازی که او عرشی بود ** با یکی جغدی که او فرشی بود

آن یکی خورشید علیین بود ** وین دگر خفاش کز سجین بود

آن یکی نوری ز هر عیبی بری ** وین یکی کوری گدای هر دری‏

آن یکی ماهی که بر پروین زند ** وین یکی کرمی که در سرگین زید