احمدا اینجا ندارد مال سود ** سینه باید پر ز عشق و درد و دود

اعمی روشن دل آمد در مبند ** پند او را ده که حق اوست پند 2080

گر دو سه ابله ترا منکر شدند ** تلخ کی گردی چو هستی کان قند

گر دو سه ابله ترا تهمت نهند ** حق برای تو گواهی می‏دهد

گفت از اقرار عالم فارغم ** آن که حق باشد گواه او را چه غم‏

گر خفاشی را ز خورشیدی خوری است ** آن دلیل آمد که آن خورشید نیست‏

نفرت خفاشکان باشد دلیل ** که منم خورشید تابان جلیل‏ 2085

گر گلابی را جعل راغب شود ** آن دلیل ناگلابی می‏کند

گر شود قلبی خریدار محک ** در محکی‏اش در آید نقص و شک‏

دزد شب خواهد نه روز این را بدان ** شب نی‏ام روزم که تابم در جهان‏

فارقم فاروقم و غلبیروار ** تا که کاه از من نمی‏یابد گذار

آرد را پیدا کنم من از سبوس ** تا نمایم کاین نقوش است آن نفوس‏ 2090

من چو میزان خدایم در جهان ** وانمایم هر سبک را از گران‏

گاو را داند خدا گوساله‏ای ** خر خریداری و در خور کاله‏ای‏

من نه گاوم تا که گوساله‏م خرد ** من نه خارم کاشتری از من چرد

او گمان دارد که با من جور کرد ** بلکه از آیینه‏ی من روفت گرد

تملق کردن دیوانه جالینوس را و ترسیدن جالینوس‏

گفت جالینوس با اصحاب خود ** مر مرا تا آن فلان دارو دهد 2095

پس بدو گفت آن یکی ای ذو فنون ** این دوا خواهند از بهر جنون‏

دور از عقل تو این دیگر مگو ** گفت در من کرد یک دیوانه رو

ساعتی در روی من خوش بنگرید ** چشمکم زد آستین من درید

گر نه جنسیت بدی در من از او ** کی رخ آوردی به من آن زشت رو

گر ندیدی جنس خود کی آمدی ** کی به غیر جنس خود را بر زدی‏ 2100

چون دو کس بر هم زند بی‏هیچ شک ** در میانشان هست قدر مشترک‏

کی پرد مرغی مگر با جنس خود ** صحبت ناجنس گور است و لحد

سبب پریدن و چریدن مرغی با مرغی که جنس او نبود

آن حکیمی گفت دیدم هم تکی ** در بیابان زاغ را با لکلکی‏

در عجب ماندم بجستم حالشان ** تا چه قدر مشترک یابم نشان‏

چون شدم نزدیک، من حیران و دنگ ** خود بدیدم هر دوان بودند لنگ‏ 2105

خاصه شهبازی که او عرشی بود ** با یکی جغدی که او فرشی بود

آن یکی خورشید علیین بود ** وین دگر خفاش کز سجین بود

آن یکی نوری ز هر عیبی بری ** وین یکی کوری گدای هر دری‏

آن یکی ماهی که بر پروین زند ** وین یکی کرمی که در سرگین زید

آن یکی یوسف رخی عیسی نفس ** وین یکی گرگی و یا خر با جرس‏ 2110

آن یکی پران شده در لا مکان ** وین یکی در کاهدان همچون سگان‏

با زبان معنوی گل با جعل ** این همی‏گوید که ای گنده بغل‏

گر گریزانی ز گلشن بی‏گمان ** هست آن نفرت کمال گلستان‏

غیرت من بر سر تو دور باش ** می‏زند کای خس از اینجا دور باش‏

ور بیامیزی تو با من ای دنی ** این گمان آید که از کان منی‏ 2115

بلبلان را جای می‏زیبد چمن ** مر جعل را در چمین خوشتر وطن‏

حق مرا چون از پلیدی پاک داشت ** چون سزد بر من پلیدی را گماشت‏

یک رگم ز ایشان بد و آن را برید ** در من آن بد رگ کجا خواهد رسید

یک نشان آدم آن بود از ازل ** که ملایک سر نهندش از محل‏

یک نشان دیگر آن که آن بلیس ** ننهدش سر که منم شاه و رئیس‏ 2120

پس اگر ابلیس هم ساجد شدی ** او نبودی آدم او غیری بدی‏

هم سجود هر ملک میزان اوست ** هم جحود آن عدو برهان اوست‏

هم گواه اوست اقرار ملک ** هم گواه اوست کفران سگک‏

تتمه اعتماد آن مغرور بر تملق خرس‏

شخص خفت و خرس می‏راندش مگس ** وز ستیز آمد مگس زو باز پس‏

چند بارش راند از روی جوان ** آن مگس زو باز می‏آمد دوان‏ 2125

خشمگین شد با مگس خرس و برفت ** بر گرفت از کوه سنگی سخت زفت‏

سنگ آورد و مگس را دید باز ** بر رخ خفته گرفته جای ساز

بر گرفت آن آسیا سنگ و بزد ** بر مگس تا آن مگس واپس خزد