خر همه شب ذکر می‏کرد ای اله ** جو رها کردم کم از یک مشت کاه‏

با زبان حال می‏گفت ای شیوخ ** رحمتی که سوختم زین خام شوخ‏

آن چه آن خر دید از رنج و عذاب ** مرغ خاکی بیند اندر سیل آب‏

بس به پهلو گشت آن شب تا سحر ** آن خر بی‏چاره از جوع البقر 240

روز شد خادم بیامد بامداد ** زود پالان جست بر پشتش نهاد

خر فروشانه دو سه زخمش بزد ** کرد با خر آن چه ز آن سگ می‏سزد

خر جهنده گشت از تیزی نیش ** کو زبان تا خر بگوید حال خویش‏

گمان بردن کاروانیان که بهمیه‌ای صوفی رنجور است

چون که صوفی بر نشست و شد روان ** رو در افتادن گرفت او هر زمان‏

هر زمانش خلق بر می‏داشتند ** جمله رنجورش همی‏پنداشتند 245

آن یکی گوشش همی‏پیچید سخت ** و آن دگر در زیر گامش جست لخت‏

و آن دگر در نعل او می‏جست سنگ ** و آن دگر در چشم او می‏دید زنگ‏

باز می‏گفتند ای شیخ این ز چیست ** دی نمی‏گفتی که شکر این خر قوی است‏

گفت آن خر کاو به شب لاحول خورد ** جز بدین شیوه نداند راه کرد

چون که قوت خر به شب لاحول بود ** شب مسبح بود و روز اندر سجود 250

آدمی خوارند اغلب مردمان ** از سلام علیک‏شان کم جو امان‏

خانه‏ی دیو است دلهای همه ** کم پذیر از دیو مردم دمدمه‏

از دم دیو آن که او لاحول خورد ** هم چو آن خر در سر آید در نبرد

هر که در دنیا خورد تلبیس دیو ** و ز عدوی دوست رو تعظیم و ریو

در ره اسلام و بر پول صراط ** در سر آید همچو آن خر از خباط 255

عشوه‏های یار بد منیوش هین ** دام بین ایمن مرو تو بر زمین‏

صد هزار ابلیس لاحول آر بین ** آدما ابلیس را در مار بین‏

دم دهد گوید ترا ای جان و دوست ** تا چو قصابی کشد از دوست پوست‏

دم دهد تا پوستت بیرون کشد ** وای او کز دشمنان آفیون چشد

سر نهد بر پای تو قصاب‏وار ** دم دهد تا خونت ریزد زار زار 260

همچو شیری صید خود را خویش کن ** ترک عشوه‏ی اجنبی و خویش کن‏

همچو خادم دان مراعات خسان ** بی‏کسی بهتر ز عشوه‏ی ناکسان‏

در زمین مردمان خانه مکن ** کار خود کن کار بیگانه مکن‏

کیست بیگانه تن خاکی تو ** کز برای اوست غمناکی تو

تا تو تن را چرب و شیرین می‏دهی ** جوهر خود را نبینی فربهی‏ 265

گر میان مشک تن را جا شود ** روز مردن گند او پیدا شود

مشک را بر تن مزن بر دل بمال ** مشک چه بود نام پاک ذو الجلال‏

آن منافق مشک بر تن می‏نهد ** روح را در قعر گلخن می‏نهد

بر زبان نام حق و در جان او ** گندها از فکر بی‏ایمان او

ذکر با او همچو سبزه گلخن است ** بر سر مبرز گلست و سوسن است 270

آن نبات آن جا یقین عاریت است ** جای آن گل مجلس است و عشرت است‏

طیبات آید به سوی طیبین ** للخبیثین الخبیثات است هین‏

کین مدار آنها که از کین گمرهند ** گورشان پهلوی کین داران نهند

اصل کینه دوزخ است و کین تو ** جزو آن کل است و خصم دین تو

چون تو جزو دوزخی پس هوش دار ** جزو سوی کل خود گیرد قرار 275

تلخ با تلخان یقین ملحق شود ** کی دم باطل قرین حق شود

ای برادر تو همان اندیشه‏ای ** ما بقی تو استخوان و ریشه‏ای‏

گر گل است اندیشه‏ی تو گلشنی ** ور بود خاری تو هیمه‏ی گلخنی‏

گر گلابی، بر سر و جیبت زنند ** ور تو چون بولی برونت افکنند

طبله‏ها در پیش عطاران ببین ** جنس را با جنس خود کرده قرین‏ 280

جنسها با جنسها آمیخته ** زین تجانس زینتی انگیخته‏

گر در آمیزند عود و شکرش ** بر گزیند یک یک از یکدیگرش‏

طبله‏ها بشکست و جانها ریختند ** نیک و بد در همدگر آمیختند

حق فرستاد انبیا را با ورق ** تا گزید این دانه‌ها را بر طبق

پیش از ایشان ما همه یکسان بدیم ** کس ندانستی که ما نیک و بدیم‏ 285

قلب و نیکو در جهان بودی روان ** چون همه شب بود و ما چون شب روان‏