شیخ راند اندر میان کودکان ** بانگ زد بار دگر او را جوان‏

که بیا آخر بگو تفسیر این ** این زنان سه نوع گفتی بر گزین‏ 2410

راند سوی او و گفتش بکر خاص ** کل ترا باشد ز غم یابی خلاص‏

و انکه نیمی آن تو بیوه بود ** و انکه هیچست آن عیال با ولد

چون ز شوی اولش کودک بود ** مهر و کل خاطرش آن سو رود

دور شو تا اسب نندازد لگد ** سم اسب توسنم بر تو رسد

های و هویی کرد شیخ و باز راند ** کودکان را باز سوی خویش خواند 2415

باز بانگش کرد آن سایل بیا ** یک سؤالم ماند ای شاه کیا

باز راند این سو بگو زودتر چه بود ** که ز میدان آن بچه گویم ربود

گفت ای شه با چنین عقل و ادب ** این چه شیداست این چه فعل است ای عجب‏

تو ورای عقل کلی در بیان ** آفتابی در جنون چونی نهان‏

گفت این اوباش رایی می‏زنند ** تا در این شهر خودم قاضی کنند 2420

دفع می‏گفتم مرا گفتند نی ** نیست چون تو عالمی صاحب فنی‏

با وجود تو حرام است و خبیث ** که کم از تو در قضا گوید حدیث‏

در شریعت نیست دستوری که ما ** کمتر از تو شه کنیم و پیشوا

زین ضرورت گیج و دیوانه شدم ** لیک در باطن همانم که بدم‏

عقل من گنج است و من ویرانه‏ام ** گنج اگر پیدا کنم دیوانه‏ام‏ 2425

اوست دیوانه که دیوانه نشد ** این عسس را دید و در خانه نشد

دانش من جوهر آمد نه عرض ** این بهایی نیست بهر هر غرض‏

کان قندم نیستان شکرم ** هم ز من می‏روید و من می‏خورم‏

علم تقلیدی و تعلیمی است آن ** کز نفورش مستمع دارد فغان‏

چون پی دانه نه بهر روشنی است ** همچو طالب علم دنیای دنی است‏ 2430

طالب علم است بهر عام و خاص ** نی که تا یابد از این عالم خلاص‏

همچو موشی هر طرف سوراخ کرد ** چون که نورش راند از در گشت سرد

چون که سوی دشت و نورش ره نبود ** هم در آن ظلمات جهدی می‏نمود

گر خدایش پر دهد پر خرد ** برهد از موشی و چون مرغان پرد

ور نجوید پر بماند زیر خاک ** ناامید از رفتن راه سماک‏ 2435

علم گفتاری که آن بی‏جان بود ** عاشق روی خریداران بود

گر چه باشد وقت بحث علم زفت ** چون خریدارش نباشد مرد و رفت‏

مشتری من خدای است او مرا ** می‏کشد بالا که الله اشتری‏

خونبهای من جمال ذو الجلال ** خونبهای خود خورم کسب حلال‏

این خریداران مفلس را بهل ** چه خریداری کند یک مشت گل‏ 2440

گل مخور گل را مخر گل را مجو ** ز انکه گل خوار است دایم زرد رو

دل بخور تا دایما باشی جوان ** از تجلی چهره‏ات چون ارغوان‏

یا رب این بخشش نه حد کار ماست ** لطف تو لطف خفی را خود سزاست‏

دست گیر از دست ما ما را بخر ** پرده را بردار و پرده‏ی ما مدر

باز خر ما را از این نفس پلید ** کاردش تا استخوان ما رسید 2445

از چو ما بی‏چارگان این بند سخت ** کی گشاید ای شه بی‏تاج و تخت‏

این چنین قفل گران را ای ودود ** کی تواند جز که فضل تو گشود

ما ز خود سوی که گردانیم سر ** چون تویی از ما به ما نزدیکتر

این دعا هم بخشش و تعلیم تست ** گر نه در گلخن گلستان از چه رست‏

در میان خون و روده فهم و عقل ** جز ز اکرام تو نتوان کرد نقل‏ 2450

از دو پاره‏ی پیه این نور روان ** موج نورش می‏زند بر آسمان‏

گوشت پاره که زبان آمد از او ** می‏رود سیلاب حکمت همچو جو

سوی سوراخی که نامش گوشهاست ** تا بباغ جان که میوه‏اش هوشهاست‏

شاه راه باغ جانها شرع اوست ** باغ و بستانهای عالم فرع اوست‏

اصل و سرچشمه‏ی خوشی آن است آن ** زود تجری تحتها الأنهار خوان‏ 2455

تتمه‌ای نصیحت رسول صلی الله علیه و آله بیمار را

گفت پیغمبر مر آن بیمار را ** چون عیادت کرد یار زار را

که مگر نوعی دعایی کرده‏ای ** از جهالت زهربایی خورده‏ای‏

یاد آور چه دعا می‏گفته‏ای ** چون ز مکر نفس می‏آشفته‏ای‏