آن چنان که نیش کژدم بر کنی ** تا که یابد او ز کشتن ایمنی‏

بر کنی دندان پر زهری ز مار ** تا رهد مار از بلای سنگسار

هیچ نکشد نفس را جز ظل پیر ** دامن آن نفس کش را سخت گیر

چون بگیری سخت آن توفیق هوست ** در تو هر قوت که آید جذب اوست‏

ما رمیت إذ رمیت راست دان ** هر چه کارد جان بود از جان جان‏ 2530

دست گیرنده وی است و بردبار ** دم‏به‏دم آن دم از او امید دار

نیست غم گر دیر بی‏او مانده‏ای ** دیرگیر و سخت‏گیرش خوانده‏ای‏

دیر گیرد سخت گیرد رحمتش ** یک دمت غایب ندارد حضرتش‏

گر تو خواهی شرح این وصل و ولا ** از سر اندیشه می‏خوان و الضحی‏

ور تو گویی هم بدیها از وی است ** لیک آن نقصان فضل او کی است‏ 2535

آن بدی دادن کمال اوست هم ** من مثالی گویمت ای محتشم‏

کرد نقاشی دو گونه نقشها ** نقشهای صاف و نقشی بی‏صفا

نقش یوسف کرد و حور خوش سرشت ** نقش عفریتان و ابلیسان زشت‏

هر دو گونه نقش استادی اوست ** زشتی او نیست آن رادی اوست‏

زشت را در غایت زشتی کند ** جمله زشتیها به گردش بر تند 2540

تا کمال دانشش پیدا شود ** منکر استادیش رسوا شود

ور نداند زشت کردن ناقص است ** زین سبب خلاق گبر و مخلص است‏

پس از این رو کفر و ایمان شاهدند ** بر خداوندیش و هر دو ساجدند

لیک مومن دان که طوعا ساجد است ** ز انکه جویای رضا و قاصد است‏

هست کرها گبر هم یزدان پرست ** لیک قصد او مرادی دیگر است‏ 2545

قلعه‌ای سلطان عمارت میکند ** لیک دعوی امارت میکند

گشته یاغی تا که ملک او بود ** عاقبت خود قلعه سلطانی شود

مومن آن قلعه برای پادشاه ** می‏کند معمور نه از بهر جاه‏

زشت گوید ای شه زشت آفرین ** قادری بر خوب و بر زشت مهین‏

خوب گوید ای شه حسن و بها ** پاک گردانیدیم از عیبها 2550

وصیت کردن پیغامبر صلی الله علیه و آله مر آن بیمار را و دعا آموزانیدنش‏

گفت پیغمبر مر آن بیمار را ** این بگو کای سهل کن دشوار را

آتنا فی دار دنیانا حسن ** آتنا فی دار عقبانا حسن‏

راه را بر ما چو بستان کن لطیف ** منزل ما خود تو باشی ای شریف‏

مومنان در حشر گویند ای ملک ** نی که دوزخ بود راه مشترک‏

مومن و کافر بر او یابد گذار ** ما ندیدیم اندر این ره دود و نار 2555

نک بهشت و بارگاه ایمنی ** پس کجا بود آن گذرگاه دنی‏

پس ملک گوید که آن روضه‏ی خضر ** که فلان جا دیده‏اید اندر گذر

دوزخ آن بود و سیاستگاه سخت ** بر شما شد باغ و بستان و درخت‏

چون شما این نفس دوزخ خوی را ** آتشی گبر فتنه جوی را

جهدها کردید و او شد پر صفا ** نار را کشتید از بهر خدا 2560

آتش شهوت که شعله می‏زدی ** سبزه‏ی تقوی شد و نور هدی‏

آتش خشم از شما هم حلم شد ** ظلمت جهل از شما هم علم شد

آتش حرص از شما ایثار شد ** و آن حسد چون خار بد گلزار شد

چون شما این جمله آتشهای خویش ** بهر حق کشتید جمله پیش پیش‏

نفس ناری را چو باغی ساختید ** اندر او تخم وفا انداختید 2565

بلبلان ذکر و تسبیح اندر او ** خوش سرایان در چمن بر طرف جو

داعی حق را اجابت کرده‏اید ** در جحیم نفس آب آورده‏اید

دوزخ ما نیز در حق شما ** سبزه گشت و گلشن و برگ و نوا

چیست احسان را مکافات ای پسر ** لطف و احسان و ثواب معتبر

نی شما گفتید ما قربانی‏ایم ** پیش اوصاف بقا ما فانی‏ایم‏ 2570

ما اگر قلاش و گر دیوانه‏ایم ** مست آن ساقی و آن پیمانه‏ایم‏

بر خط و فرمان او سر می‏نهیم ** جان شیرین را گروگان می‏دهیم‏

تا خیال دوست در اسرار ماست ** چاکری و جان سپاری کار ماست‏

هر کجا شمع بلا افروختند ** صد هزاران جان عاشق سوختند

عاشقانی کز درون خانه‏اند ** شمع روی یار را پروانه‏اند 2575