از بهشت انداختش بر روی خاک ** چون سمک در شست او شد از سماک‏

نوحه‏ی إنا ظلمنا می‏زدی ** نیست دستان و فسونش را حدی‏ 2710

اندرون هر حدیث او شر است ** صد هزاران سحر در وی مضمر است‏

مردی مردان ببندد در نفس ** در زن و در مرد افروزد هوس‏

ای بلیس خلق سوز فتنه جو ** بر چی‏ام بیدار کردی راست گو

باز تقریر ابلیس تلبیس خود را

گفت هر مردی که باشد بد گمان ** نشنود او راست را با صد نشان‏

هر درونی که خیال‏اندیش شد ** چون دلیل آری خیالش بیش شد 2715

چون سخن دروی رود علت شود ** تیغ غازی دزد را آلت شود

پس جواب او سکوت است و سکون ** هست با ابله سخن گفتن جنون‏

تو ز من با حق چه نالی ای سلیم ** تو بنال از شر آن نفس لئیم‏

تو خوری حلوا تو را دنبل شود ** تب بگیرد طبع تو مختل شود

بی‏گنه لعنت کنی ابلیس را ** چون نبینی از خود آن تلبیس را 2720

نیست از ابلیس از تست ای غوی ** که چو روبه سوی دنبه می‏دوی‏

چون که در سبزه ببینی دنبه را ** دام باشد این ندانی تو چرا

ز آن ندانی کت ز دانش دور کرد ** میل دنبه چشم و عقلت کور کرد

حبک الأشیاء یعمیک یصم ** نفسک السودا جنت لا تختصم‏

تو گنه بر من منه کژ مژ مبین ** من ز بد بیزارم و از حرص و کین‏ 2725

من بدی کردم پشیمانم هنوز ** انتظارم تا شبم آید به روز

متهم گشتم میان خلق من ** فعل خود بر من نهد هر مرد و زن‏

گرگ بی‏چاره اگر چه گرسنه است ** متهم باشد که او در طنطنه است‏

از ضعیفی چون نتاند راه رفت ** خلق گوید تخمه است از لوت زفت‏

باز الحاح کردن معاویه ابلیس را

گفت غیر راستی نرهاندت ** داد سوی راستی می‏خواندت‏ 2730

راست گو تا وارهی از چنگ من ** مکر ننشاند غبار جنگ من‏

گفت چون دانی دروغ و راست را ** ای خیال‏اندیش پر اندیشه‏ها

گفت پیغمبر نشانی داده است ** قلب و نیکو را محک بنهاده است‏

گفته است الکذب ریب فی القلوب ** گفت الصدق طمانین طروب‏

دل نیارامد ز گفتار دروغ ** آب و روغن هیچ نفروزد فروغ‏ 2735

در حدیث راست آرام دل است ** راستیها دانه‏ی دام دل است‏

دل مگر رنجور باشد بد دهان ** که نداند چاشنی این و آن‏

چون شود از رنج و علت دل سلیم ** طعم کذب و راست را باشد علیم‏

حرص آدم چون سوی گندم فزود ** از دل آدم سلیمی را ربود

پس دروغ و عشوه‏ات را گوش کرد ** غره گشت و زهر قاتل نوش کرد 2740

کژدم از گندم ندانست آن نفس ** می‏پرد تمییز از مست هوس‏

خلق مست آرزویند و هوا ** ز آن پذیرایند دستان ترا

هر که خود را از هوا خود باز کرد ** چشم خود را آشنای راز کرد

شکایت قاضی از آفت قضا و جواب گفتن نایب او را

قاضیی بنشاندند او می‏گریست ** گفت نایب قاضیا گریه ز چیست‏

این نه وقت گریه و فریاد تست ** وقت شادی و مبارک باد تست‏ 2745

گفت اه چون حکم راند بی‏دلی ** در میان آن دو عالم جاهلی‏

آن دو خصم از واقعه‏ی خود واقفند ** قاضی مسکین چه داند ز آن دو بند

جاهل است و غافل است از حالشان ** چون رود در خونشان و مالشان‏

گفت خصمان عالمند و علتی ** جاهلی تو لیک شمع ملتی‏

ز انکه تو علت نداری در میان ** آن فراغت هست نور دیده‏گان‏ 2750

و آن دو عالم را غرضشان کور کرد ** علمشان را علت اندر گور کرد

جهل را بی‏علتی عالم کند ** علم را علت کژ و ظالم کند

تا تو رشوت نستدی بیننده‏ای ** چون طمع کردی ضریر و بنده‏ای‏

از هوا من خوی را واکرده‏ام ** لقمه‏های شهوتی کم خورده‏ام‏

چاشنی گیر دلم شد با فروغ ** راست را داند حقیقت از دروغ‏ 2755

به اقرار آوردن معاویه ابلیس را

تو چرا بیدار کردی مر مرا ** دشمن بیداریی تو ای دغا

همچو خشخاشی همه خواب آوری ** همچو خمری عقل و دانش را بری‏

چار میخت کرده‏ام هین راست گو ** راست را دانم تو حیلتها مجو