ور نه بر فانی قسم گفتن خطاست ** خود فنا چه لایق گفت خداست‏

لا أحب الآفلین گفت آن خلیل ** کی فنا خواهد از این رب جلیل‏

باز و اللیل است ستاری او ** و آن تن خاکی زنگاری او

آفتابش چون بر آمد ز آن فلک ** با شب تن گفت هین ما ودعک‏ 300

وصل پیدا گشت از عین بلا ** ز آن حلاوت شد عبارت ما قلی‏

هر عبارت خود نشان حالتی است ** حال چون دست و عبارت آلتی است‏

آلت زرگر به دست کفشگر ** همچو دانه‏ی کشت کرده ریگ در

و آلت اسکاف پیش برزگر ** پیش سگ کاه استخوان در پیش خر

بود انا الحق در لب منصور نور ** بود انا الله در لب فرعون زور 305

شد عصا اندر کف موسی گوا ** شد عصا اندر کف ساحر هبا

زین سبب عیسی بدان همراه خود ** در نیاموزید آن اسم صمد

کاو نداند نقص بر آلت نهد ** سنگ بر گل زن تو آتش کی جهد

دست و آلت همچو سنگ و آهن است ** جفت باید جفت شرط زادن است‏

آن که بی‏جفت است و بی‏آلت یکی است ** در عدد شک است و آن یک بی‏شکی است‏ 310

آن که دو گفت و سه گفت و بیش ازین ** متفق باشند در واحد یقین‏

احولی چون دفع شد یکسان شوند ** دو سه گویان هم یکی گویان شوند

گر یکی گویی تو در میدان او ** گرد بر می‏گرد از چوگان او

گوی آن گه راست و بی‏نقصان شود ** که ز زخم دست شه رقصان شود

گوش دار ای احول اینها را به هوش ** داروی دیده بکش از راه گوش‏ 315

پس کلام پاک در دلهای کور ** می‏نپاید می‏رود تا اصل نور

و آن فسون دیو در دلهای کژ ** می‏رود چون کفش کژ در پای کژ

گر چه حکمت را به تکرار آوری ** چون تو نااهلی شود از تو بری‏

ور چه بنویسی نشانش می‏کنی ** ور چه می‏لافی بیانش می‏کنی‏

او ز تو رو در کشد ای پر ستیز ** بندها را بگسلد وز تو گریز 320

ور نخوانی و ببیند سوز تو ** علم باشد مرغ دست‏آموز تو

او نپاید پیش هر نااوستا ** همچو طاوسی به خانه‏ی روستا

یافتن پادشاه باز را به خانه‏ی کمپیر زن

دین نه آن باز است کاو از شه گریخت ** سوی آن کمپیر کاو می‏آرد بیخت‏

تا که تتماجی پزد اولاد را ** دید آن باز خوش خوش زاد را

پایکش بست و پرش کوتاه کرد ** ناخنش ببرید و قوتش کاه کرد 325

گفت نااهلان نکردندت به ساز ** پر فزود از حد و ناخن شد دراز

دست هر نااهل بیمارت کند ** سوی مادر آ که تیمارت کند

مهر جاهل را چنین دان ای رفیق ** کژ رود جاهل همیشه در طریق‏

روز شه در جستجو بی‏گاه شد ** سوی آن کمپیر و آن خرگاه شد

دید ناگه باز را در دود و گرد ** شه بر او بگریست زار و نوحه کرد 330

گفت هر چند این جز ای کار تست ** که نباشی در وفای ما درست‏

چون کنی از خلد زی دوزخ فرار ** غافل از لا یستوی اصحاب نار

این سزای آن که از شاه خبیر ** خیره بگریزد به خانه‏ی گنده پیر

باز می‏مالید پر بر دست شاه ** بی‏زبان می‏گفت من کردم گناه‏

پس کجا زارد کجا نالد لئیم ** گر تو نپذیری بجز نیک ای کریم‏ 335

لطف شه جان را جنایت جو کند ** ز آنکه شه هر زشت را نیکو کند

رو مکن زشتی که نیکیهای ما ** زشت آمد پیش آن زیبای ما

خدمت خود را سزا پنداشتی ** تو لوای جرم از آن افراشتی‏

چون ترا ذکر و دعا دستور شد ** ز آن دعاکردن دلت مغرور شد

هم سخن دیدی تو خود را با خدا ** ای بسا کاو زین گمان افتد جدا 340

گر چه با تو شه نشیند بر زمین ** خویشتن بشناس و نیکوتر نشین‏

باز گفت ای شه پشیمان می‏شوم ** توبه کردم نو مسلمان می‏شوم‏

آن که تو مستش کنی و شیر گیر ** گر ز مستی کج رود عذرش پذیر

گر چه ناخن رفت چون باشی مرا ** بر کنم من پرچم خورشید را

ور چه پرم رفت چون بنوازیم ** چرخ بازی گم کند در بازیم‏ 345

گر کمر بخشیم که را بر کنم ** گر دهی کلکی علمها بشکنم‏