آن یکی آمد به پیش زرگری ** که ترازو ده که بر سنجم زری

گفت خواجه رو مرا غربال نیست ** گفت میزان ده برین تسخر مه‌ایست 1625

گفت جاروبی ندارم در دکان ** گفت بس بس این مضاحک رابمان

من ترازویی که می‌خواهم بده ** خویشتن را کر مکن هر سو مجه

گفت بشنیدم سخن کر نیستم ** تا نپنداری که بی معنیستم

این شنیدم لیک پیری مرتعش ** دست لرزان جسم تو نا منتعش

وان زر تو هم قراضه‌ی خرد مرد ** دست لرزد پس بریزد زر خرد 1630

پس بگویی خواجه جاروبی بیار ** تا بجویم زر خود را در غبار

چون بروبی خاک را جمع آوری ** گوییم غلبیر خواهم ای جری

من ز اول دیدم آخر را تمام ** جای دیگر رو ازینجا والسلام

بقیه‌ی قصه‌ی آن زاهد کوهی کی نذر کرده بود کی میوه‌ی کوهی از درخت باز نکنم و درخت نفشانم و کسی را نگویم صریح و کنایت کی بیفشان آن خورم کی باد افکنده باشد از درخت

اندر آن که بود اشجار و ثمار ** بس مرودی کوهی آنجا بی‌شمار

گفت آن درویش یا رب با تو من ** عهد کردم زین نچینم در زمن 1635

جز از آن میوه که باد انداختش ** من نچینم از درخت منتعش

مدتی بر نذر خود بودش وفا ** تا در آمد امتحانات قضا

زین سبب فرمود استثنا کنید ** گر خدا خواهد به پیمان بر زنید

هر زمان دل را دگر میلی دهم ** هرنفس بر دل دگر داغی نهم

کل اصباح لنا شان جدید ** کل شیء عن مرادی لا یحید 1640

در حدیث آمد که دل همچون پریست ** در بیابانی اسیر صرصریست

باد پر را هر طرف راند گزاف ** گه چپ و گه راست با صد اختلاف

در حدیث دیگر این دل دان چنان ** کب جوشان ز آتش اندر قازغان

هر زمان دل را دگر رایی بود ** آن نه از وی لیک از جایی بود

پس چرا آمن شوی بر رای دل ** عهد بندی تا شوی آخر خجل 1645

این هم از تاثیر حکمست و قدر ** چاه می‌بیینی و نتوانی حذر

نیست خود ازمرغ پران این عجب ** که نبیند دام و افتد در عطب

این عجب که دام بیند هم وتد ** گر بخواهد ور نخواهد می‌فتد

چشم باز و گوش باز و دام پیش ** سوی دامی می‌پرد با پر خویش

تشبیه بند و دام قضا به صورت پنهان به اثر پیدا

بینی اندر دلق مهتر زاده‌ای ** سر برهنه در بلا افتاده‌ای 1650

در هوای نابکاری سوخته ** اقمشه و املاک خود بفروخته

خان و مان رفته شده بدنام و خوار ** کام دشمن می‌رود ادبیروار

زاهدی بیند بگوید ای کیا ** همتی می‌دار از بهر خدا

کاندرین ادبار زشت افتاده‌ام ** مال و زر و نعمت از کف داده‌ام

همتی تا بوک من زین وا رهم ** زین گل تیره بود که بر جهم 1655

این دعا می‌خواهد او از عام و خاص ** کالخلاص و الخلاص و الخلاص

دست باز و پای باز و بند نی ** نه موکل بر سرش نه آهنی

از کدامین بند می‌جویی خلاص ** وز کدامین حبس می‌جویی مناص

بند تقدیر و قضای مختفی ** کی نبیند آن بجز جان صفی

گرچه پیدا نیست آن در مکمنست ** بتر از زندان و بند آهنست 1660

زانک آهنگر مر آن را بشکند ** حفره گر هم خشت زندان بر کند

ای عجب این بند پنهان گران ** عاجز از تکسیر آن آهنگران

دیدن آن بند احمد را رسد ** بر گلوی بسته حبل من مسد

دید بر پشت عیال بولهب ** تنگ هیزم گفت حماله‌ی حطب

حبل و هیزم را جز او چشمی ندید ** که پدید آید برو هر ناپدید 1665

باقیانش جمله تاویلی کنند ** کین ز بیهوشیست و ایشان هوشمند

لیک از تاثیر آن پشتش دوتو ** گشته و نالان شده او پیش تو

که دعایی همتی تا وا رهم ** تا ازین بند نهان بیرون جهم

آنک بیند این علامتها پدید ** چون نداند او شقی را از سعید

داند و پوشد بامر ذوالجلال ** که نباشد کشف راز حق حلال 1670

این سخن پایان ندارد آن فقیر ** از مجاعت شد زبون و تن اسیر

مضطرب شدن فقیر نذر کرده بکندن امرود از درخت و گوشمال حق رسیدن بی مهلت

پنج روز آن باد امرودی نریخت ** ز آتش جوعش صبوری می‌گریخت

بر سر شاخی مرودی چند دید ** باز صبری کرد و خود را وا کشید