گر بخاری خسته‌ای خود کشته‌ای ** ور حریر و قزدری خود رشته‌ای

دانک نبود فعل همرنگ جزا ** هیچ خدمت نیست همرنگ عطا 3445

مزد مزدوران نمی‌ماند بکار ** کان عرض وین جوهرست و پایدار

آن همه سختی و زورست و عرق ** وین همه سیمست و زرست و طبق

گر ترا آید ز جایی تهمتی ** کرد مظلومت دعا در محنتی

تو همی‌گویی که من آزاده‌ام ** بر کسی من تهمتی ننهاده‌ام

تو گناهی کرده‌ای شکل دگر ** دانه کشتی دانه کی ماند به بر 3450

او زنا کرد و جزا صد چوب بود ** گوید او من کی زدم کس را بعود

نه جزای آن زنا بود این بلا ** چوب کی ماند زنا را در خلا

مار کی ماند عصا را ای کلیم ** درد کی ماند دوا را ای حکیم

تو به جای آن عصا آب منی ** چون بیفکندی شد آن شخص سنی

یار شد یا مار شد آن آب تو ** زان عصا چونست این اعجاب تو 3455

هیچ ماند آب آن فرزند را ** هیچ ماند نیشکر مر قند را

چون سجودی یا رکوعی مرد کشت ** شد در آن عالم سجود او بهشت

چونک پرید از دهانش حمد حق ** مرغ جنت ساختش رب الفلق

حمد و تسبیحت نماند مرغ را ** گرچه نطفه‌ی مرغ بادست و هوا

چون ز دستت رست ایثار و زکات ** گشت این دست آن طرف نخل و نبات 3460

آب صبرت جوی آب خلد شد ** جوی شیر خلد مهر تست و ود

ذوق طاعت گشت جوی انگبین ** مستی و شوق تو جوی خمر بین

این سببها آن اثرها را نماند ** کس نداند چونش جای آن نشاند

این سببها چون به فرمان تو بود ** چار جو هم مر ترا فرمان نمود

هر طرف خواهی روانش می‌کنی ** آن صفت چون بد چنانش می‌کنی 3465

چون منی تو که در فرمان تست ** نسل آن در امر تو آیند چست

می‌دود بر امر تو فرزند نو ** که منم جزوت که کردی‌اش گرو

آن صفت در امر تو بود این جهان ** هم در امر تست آن جوها روان

آن درختان مر ترا فرمان‌برند ** کان درختان از صفاتت با برند

چون به امر تست اینجا این صفات ** پس در امر تست آنجا آن جزات 3470

چون ز دستت زخم بر مظلوم رست ** آن درختی گشت ازو زقوم رست

چون ز خشم آتش تو در دلها زدی ** مایه‌ی نار جهنم آمدی

آتشت اینجا چو آدم سوز بود ** آنچ از وی زاد مرد افروز بود

آتش تو قصد مردم می‌کند ** نار کز وی زاد بر مردم زند

آن سخنهای چو مار و کزدمت ** مار و کزدم گشت و می‌گیرد دمت 3475

اولیا را داشتی در انتظار ** انتظار رستخیزت گشت یار

وعده‌ی فردا و پس‌فردای تو ** انتظار حشرت آمد وای تو

منتظر مانی در آن روز دراز ** در حساب و آفتاب جان‌گداز

کسمان را منتظر می‌داشتی ** تخم فردا ره روم می‌کاشتی

خشم تو تخم سعیر دوزخست ** هین بکش این دوزخت را کین فخست 3480

کشتن این نار نبود جز به نور ** نورک اطفا نارنا نحن الشکور

گر تو بی نوری کنی حلمی بدست ** آتشت زنده‌ست و در خاکسترست

آن تکلف باشد و روپوش هین ** نار را نکشد به غیر نور دین

تا نبینی نور دین آمن مباش ** کاتش پنهان شود یک روز فاش

نور آبی دان و هم در آب چفس ** چونک داری آب از آتش مترس 3485

آب آتش را کشد کتش بخو ** می‌بسوزد نسل و فرزندان او

سوی آن مرغابیان رو روز چند ** تا ترا در آب حیوانی کشند

مرغ خاکی مرغ آبی هم‌تنند ** لیک ضدانند آب و روغنند

هر یکی مر اصل خود را بنده‌اند ** احتیاطی کن بهم ماننده‌اند

همچنانک وسوسه و وحی الست ** هر دو معقولند لیکن فرق هست 3490

هر دو دلالان بازار ضمیر ** رختها را می‌ستایند ای امیر

گر تو صراف دلی فکرت شناس ** فرق کن سر دو فکر چون نخاس

ور ندانی این دو فکرت از گمان ** لا خلابه گوی و مشتاب و مران

حیله دفع مغبون شدن در بیع و شرا