گر بگویم از فراق چون شرار ** تا قیامت یک بود از صد هزار

گر بگویم از فراق چون شرار ** تا قیامت یک بود از صد هزار 3695

پس ز شرح سوز او کم زن نفس ** رب سلم رب سلم گوی و بس

هرچه از وی شاد گردی در جهان ** از فراق او بیندیش آن زمان

زانچ گشتی شاد بس کس شاد شد ** آخر از وی جست و همچون باد شد

از تو هم بجهد تو دل بر وی منه ** پیش از آن کو بجهد از وی تو بجه

پیدا شدن روح القدس بصورت آدمی بر مریم بوقت برهنگی و غسل کردن و پناه گرفتن بحق تعالی

همچو مریم گوی پیش از فوت ملک ** نقش را کالعوذ بالرحمن منک 3700

دید مریم صورتی بس جان‌فزا ** جان‌فزایی دلربایی در خلا

پیش او بر رست از روی زمین ** چون مه وخورشید آن روح الامین

از زمین بر رست خوبی بی‌نقاب ** آنچنان کز شرق روید آفتاب

لرزه بر اعضای مریم اوفتاد ** کو برهنه بود و ترسید از فساد

صورتی که یوسف ار دیدی عیان ** دست از حیرت بریدی چو زنان 3705

همچو گل پیشش برویید آن ز گل ** چون خیالی که بر آرد سر ز دل

گشت بی‌خود مریم و در بی‌خودی ** گفت بجهم در پناه ایزدی

زانک عادت کرده بود آن پاک‌جیب ** در هزیمت رخت بردن سوی غیب

چون جهان را دید ملکی بی‌قرار ** حازمانه ساخت زان حضرت حصار

تا به گاه مرگ حصنی باشدش ** که نیابد خصم راه مقصدش 3710

از پناه حق حصاری به ندید ** یورتگه نزدیک آن دز برگزید

چون بدید آن غمزه‌های عقل‌سوز ** که ازو می‌شد جگرها تیردوز

شاه و لشکر حلقه در گوشش شده ** خسروان هوش بیهوشش شده

صد هزاران شاه مملوکش برق ** صد هزاران بدر را داده به دق

زهره نی مر زهره را تا دم زند ** عقل کلش چون ببیند کم زند 3715

من چگویم که مرا در دوخته‌ست ** دمگهم را دمگه او سوخته‌ست

دود آن نارم دلیلم من برو ** دور از آن شه باطل ما عبروا

خود نباشد آفتابی را دلیل ** جز که نور آفتاب مستطیل

سایه کی بود تا دلیل او بود ** این بستش کع ذلیل او بود

این جلالت در دلالت صادقست ** جمله ادراکات پس او سابقست 3720

جمله ادراکات بر خرهای لنگ ** او سوار باد پران چون خدنگ

گر گریزد کس نیابد گرد شه ** ور گریزند او بگیرد پیش ره

جمله ادراکات را آرام نی ** وقت میدانست وقت جام نی

آن یکی وهمی چو بازی می‌پرد ** وآن دگر چون تیر معبر می‌درد

وان دگر چون کشتی با بادبان ** وآن دگر اندر تراجع هر زمان 3725

چون شکاری می‌نمایدشان ز دور ** جمله حمله می‌فزایند آن طیور

چونک ناپیدا شود حیران شوند ** همچو جغدان سوی هر ویران شوند

منتظر چشمی به هم یک چشم باز ** تا که پیدا گردد آن صید به ناز

چون بماند دیر گویند از ملال ** صید بود آن خود عجب یا خود خیال

مصلحت آنست تا یک ساعتی ** قوتی گیرند و زور از راحتی 3730

گر نبودی شب همه خلقان ز آز ** خویشتن را سوختندی ز اهتزاز

از هوس وز حرص سود اندوختن ** هر کسی دادی بدن را سوختن

شب پدید آید چو گنج رحمتی ** تا رهند ازحرص خود یکساعتی

چونک قبضی آیدت ای راه‌رو ** آن صلاح تست آتش دل مشو

زآنک در خرجی در آن بسط و گشاد ** خرج را دخلی بباید زاعتداد 3735

گر هماره فصل تابستان بدی ** سوزش خورشید در بستان شدی

منبتش را سوختی از بیخ و بن ** که دگر تازه نگشتی آن کهن

گر ترش‌رویست آن دی مشفق است ** صیف خندانست اما محرقست

چونک قبض آید تو در وی بسط بین ** تازه باش و چین میفکن در جبین

کودکان خندان و دانایان ترش ** غم جگر را باشد و شادی ز شش 3740

چشم کودک همچو خر در آخرست ** چشم عاقل در حساب آخرست

او در آخر چرب می‌بیند علف ** وین ز قصاب آخرش بیند تلف

آن علف تلخست کین قصاب داد ** بهر لحم ما ترازویی نهاد

رو ز حکمت خور علف کان را خدا ** بی غرض دادست از محض عطا