رو ز حکمت خور علف کان را خدا ** بی غرض دادست از محض عطا

فهم نان کردی نه حکمت ای رهی ** زانچ حق گفتت کلوا من رزقه 3745

رزق حق حکمت بود در مرتبت ** کان گلوگیرت نباشد عاقبت

این دهان بستی دهانی باز شد ** کو خورنده‌ی لقمه‌های راز شد

گر ز شیر دیو تن را وابری ** در فطام اوبسی نعمت خوردی

ترک‌جوشش شرح کردم نیم‌خام ** از حکیم غزنوی بشنو تمام

در الهی‌نامه گوید شرح این ** آن حکیم غیب و فخرالعارفین 3750

غم خور و نان غم‌افزایان مخور ** زانک عاقل غم خورد کودک شکر

قند شادی میوه‌ی باغ غمست ** این فرح زخمست وآن غم مرهمست

غم چو بینی در کنارش کش به عشق ** از سر ربوه نظر کن در دمشق

عاقل از انگور می بیند همی ** عاشق از معدوم شی بیند همی

جنگ می‌کردند حمالان پریر ** تو مکش تا من کشم حملش چو شیر 3755

زانک زان رنجش همی‌دیدند سود ** حمل را هر یک ز دیگر می‌ربود

مزد حق کو مزد آن بی‌مایه کو ** این دهد گنجیت مزد و آن تسو

گنج زری که چو خسپی زیر ریگ ** با تو باشد ان نباشد مردریگ

پیش پیش آن جنازه‌ت می‌دود ** مونس گور و غریبی می‌شود

بهر روز مرگ این دم مرده باش ** تا شوی با عشق سرمد خواجه‌تاش 3760

صبر می‌بیند ز پرده‌ی اجتهاد ** روی چون گلنار و زلفین مراد

غم چو آیینه‌ست پیش مجتهد ** کاندرین ضد می‌نماید روی ضد

بعد ضد رنج آن ضد دگر ** رو دهد یعنی گشاد و کر و فر

این دو وصف از پنجه‌ی دستت ببین ** بعد قبض مشت بسط آید یقین

پنجه را گر قبض باشد دایما ** یا همه بسط او بود چون مبتلا 3765

زین دو وصفش کار و مکسب منتظم ** چون پر مرغ این دو حال او را مهم

چونک مریم مضطرب شد یک زمان ** همچنانک بر زمین آن ماهیان

گفتن روح القدس مریم راکی من رسول حقم به تو آشفته مشو و پنهان مشو از من کی فرمان اینست

بانگ بر وی زد نمودار کرم ** که امین حضرتم از من مرم

از سرافرازان عزت سرمکش ** از چنین خوش محرمان خود درمکش

این همی گفت و ذباله‌ی نور پاک ** از لبش می‌شد پیاپی بر سماک 3770

از وجودم می‌گریزی در عدم ** در عدم من شاهم و صاحب علم

خود بنه و بنگاه من در نیستیست ** یکسواره نقش من پیش ستیست

مریما بنگر که نقش مشکلم ** هم هلالم هم خیال اندر دلم

چون خیالی در دلت آمد نشست ** هر کجا که می‌گریزی با توست

جز خیالی عارضی باطلی ** کو بود چون صبح کاذب آفلی 3775

من چو صبح صادقم از نور رب ** که نگردد گرد روزم هیچ شب

هین مکن لاحول عمران زاده‌ام ** که ز لاحول این طرف افتاده‌ام

مر مرا اصل و غذا لاحول بود ** نور لاحولی که پیش از قول بود

تو همی‌گیری پناه ازمن به حق ** من نگاریده‌ی پناهم در سبق

آن پناهم من که مخلصهات بوذ ** تو اعوذ آری و من خود آن اعوذ 3780

آفتی نبود بتر از ناشناخت ** تو بر یار و ندانی عشق باخت

یار را اغیار پنداری همی ** شادیی را نام بنهادی غمی

اینچنین نخلی که لطف یار ماست ** چونک ما دزدیم نخلش دار ماست

اینچنین مشکین که زلف میر ماست ** چونک بی‌عقلیم این زنجیر ماست

اینچنین لطفی چو نیلی می‌رود ** چونک فرعونیم چون خون می‌شود 3785

خون همی‌گوید من آبم هین مریز ** یوسفم گرگ از توم ای پر ستیز

تو نمی‌بینی که یار بردبار ** چونک با او ضد شدی گردد چو مار

لحم او و شحم او دیگر نشد ** او چنان بد جز که از منظر نشد

عزم کردن آن وکیل ازعشق کی رجوع کند به بخارا لاابالی‌وار

شمع مریم را بهل افروخته ** که بخارا می‌رود آن سوخته

سخت بی‌صبر و در آتشدان تیز ** رو سوی صدر جهان می‌کن گریز 3790

این بخارا منبع دانش بود ** پس بخاراییست هر کنش بود

پیش شیخی در بخارا اندری ** تا به خواری در بخارا ننگری

جز به خواری در بخارای دلش ** راه ندهد جزر و مد مشکلش