اینچنین لطفی چو نیلی می‌رود ** چونک فرعونیم چون خون می‌شود

اینچنین لطفی چو نیلی می‌رود ** چونک فرعونیم چون خون می‌شود 3785

خون همی‌گوید من آبم هین مریز ** یوسفم گرگ از توم ای پر ستیز

تو نمی‌بینی که یار بردبار ** چونک با او ضد شدی گردد چو مار

لحم او و شحم او دیگر نشد ** او چنان بد جز که از منظر نشد

عزم کردن آن وکیل ازعشق کی رجوع کند به بخارا لاابالی‌وار

شمع مریم را بهل افروخته ** که بخارا می‌رود آن سوخته

سخت بی‌صبر و در آتشدان تیز ** رو سوی صدر جهان می‌کن گریز 3790

این بخارا منبع دانش بود ** پس بخاراییست هر کنش بود

پیش شیخی در بخارا اندری ** تا به خواری در بخارا ننگری

جز به خواری در بخارای دلش ** راه ندهد جزر و مد مشکلش

ای خنک آن را که ذلت نفسه ** وای آنکس را که یردی رفسه

فرقت صدر جهان در جان او ** پاره پاره کرده بود ارکان او 3795

گفت بر خیزم هم‌آنجا واروم ** کافر ار گشتم دگر ره بگروم

واروم آنجا بیفتم پیش او ** پیش آن صدر نکواندیش او

گویم افکندم به پیشت جان خویش ** زنده کن یا سر ببر ما را چو میش

کشته و مرده به پیشت ای قمر ** به که شاه زندگان جای دگر

آزمودم من هزاران بار بیش ** بی تو شیرین می‌نبینم عیش خویش 3800

غن لی یا منیتی لحن النشور ** ابرکی یا ناقتی تم السرور

ابلعی یا ارض دمعی قد کفی ** اشربی یا نفس وردا قد صفا

عدت یا عیدی الینا مرحبا ** نعم ما روحت یا ریح الصبا

گفت ای یاران روان گشتم وداع ** سوی آن صدری که امیرست و مطاع

دم‌بدم در سوز بریان می‌شوم ** هرچه بادا باد آنجا می‌روم 3805

گرچه دل چون سنگ خارا می‌کند ** جان من عزم بخارا می‌کند

مسکن یارست و شهر شاه من ** پیش عاشق این بود حب الوطن

پرسیدن معشوقی از عاشق غریب خود کی از شهرها کدام شهر را خوشتر یافتی و انبوه‌تر و محتشم‌تر و پر نعمت‌تر و دلگشاتر

گفت معشوقی به عاشق کای فتی ** تو به غربت دیده‌ای بس شهرها

پس کدامین شهر ز آنها خوشترست ** گفت آن شهری که در وی دلبرست

هرکجا باشد شه ما را بساط ** هست صحرا گر بود سم الخیاط 3810

هر کجا که یوسفی باشد چو ماه ** جنتست ارچه که باشد قعر چاه

منع کردن دوستان او را از رجوع کردن به بخارا وتهدید کردن و لاابالی گفتن او

گفت او را ناصحی ای بی‌خبر ** عاقبت اندیش اگر داری هنر

درنگر پس را به عقل و پیش را ** همچو پروانه مسوزان خویش را

چون بخارا می‌روی دیوانه‌ای ** لایق زنجیر و زندان‌خانه‌ای

او ز تو آهن همی‌خاید ز خشم ** او همی‌جوید ترا با بیست چشم 3815

می‌کند او تیز از بهر تو کارد ** او سگ قحطست و تو انبان آرد

چون رهیدی و خدایت راه داد ** سوی زندان می‌روی چونت فتاد

بر تو گر ده‌گون موکل آمدی ** عقل بایستی کز ایشان کم زدی

چون موکل نیست بر تو هیچ‌کس ** از چه بسته گشت بر تو پیش و پس

عشق پنهان کرده بود او را اسیر ** آن موکل را نمی‌دید آن نذیر 3820

هر موکل را موکل مختفیست ** ورنه او در بند سگ طبعی ز چیست

خشم شاه عشق بر جانش نشست ** بر عوانی و سیه‌روییش بست

می‌زند او را که هین او رابزن ** زان عوانان نهان افغان من

هرکه بینی در زیانی می‌رود ** گرچه تنها با عوانی می‌رود

گر ازو واقف بدی افغان زدی ** پیش آن سلطان سلطانان شدی 3825

ریختی بر سر به پیش شاه خاک ** تا امان دیدی ز دیو سهمناک

میر دیدی خویش را ای کم ز مور ** زان ندیدی آن موکل را تو کور

غره گشتی زین دروغین پر و بال ** پر و بالی کو کشد سوی وبال

پر سبک دارد ره بالا کند ** چون گل‌آلو شد گرانیها کند

لاابالی گفتن عاشق ناصح و عاذل را از سر عشق

گفت ای ناصح خمش کن چند چند ** پند کم ده زانک بس سختست بند 3830

سخت‌تر شد بند من از پند تو ** عشق را نشناخت دانشمند تو

آن طرف که عشق می‌افزود درد ** بوحنیفه و شافعی درسی نکرد

تو مکن تهدید از کشتن که من ** تشنه‌ی زارم به خون خویشتن

عاشقان را هر زمانی مردنیست ** مردن عشاق خود یک نوع نیست