زانک زاد و کم خبالا گفت حق ** کز رفاق سست برگردان ورق

که گر ایشان با شما همره شوند ** غازیان بی‌مغز همچون که شوند

خویشتن را با شما هم‌صف کنند ** پس گریزند و دل صف بشکنند

پس سپاهی اندکی بی این نفر ** به که با اهل نفاق آید حشر

هست بادام کم خوش بیخته ** به ز بسیاری به تلخ آمیخته 4025

تلخ و شیرین در ژغاژغ یک شی‌اند ** نقص از آن افتاد که همدل نیند

گبر ترسان دل بود کو از گمان ** می‌زید در شک ز حال آن جهان

می‌رود در ره نداند منزلی ** گام ترسان می‌نهد اعمی دلی

چون نداند ره مسافر چون رود ** با ترددها و دل پرخون رود

هرکه گویدهای این‌سو راه نیست ** او کند از بیم آنجا وقف و ایست 4030

ور بداند ره دل با هوش او ** کی رود هر های و هو در گوش او

پس مشو همراه این اشتردلان ** زانک وقت ضیق و بیمند آفلان

پس گریزند و ترا تنها هلند ** گرچه اندر لاف سحر بابلند

تو ز رعنایان مجو هین کارزار ** تو ز طاوسان مجو صید و شکار

طبع طاوسست و وسواست کند ** دم زند تا از مقامت بر کند 4035

گفتن شیطان قریش را کی به جنگ احمد آیید کی من یاریها کنم وقبیله‌ی خود را بیاری خوانم و وقت ملاقات صفین گریختن

همچو شیطان در سپه شد صد یکم ** خواند افسون که اننی جار لکم

چون قریش از گفت او حاضر شدند ** هر دو لشکر در ملاقان آمدند

دید شیطان از ملایک اسپهی ** سوی صف مومنان اندر رهی

آن جنودا لم تروها صف زده ** گشت جان او ز بیم آتشکده

پای خود وا پس کشیده می‌گرفت ** که همی‌بینم سپاهی من شگفت 4040

ای اخاف الله ما لی منه عون ** اذهبوا انی اری ما لاترون

گفت حارث ای سراقه شکل هین ** دی چرا تو می‌نگفتی اینچنین

گفت این دم من همی‌بینم حرب ** گفت می‌بینی جعاشیش عرب

می‌نبینی غیر این لیک ای تو ننگ ** آن زمان لاف بود این وقت جنگ

دی همی‌گفتی که پایندان شدم ** که بودتان فتح و نصرت دم‌بدم 4045

دی زعیم الجیش بودی ای لعین ** وین زمان نامرد و ناچیز و مهین

تا بخوردیم آن دم تو و آمدیم ** تو بتون رفتی و ما هیزم شدیم

چونک حارث با سراقه گفت این ** از عتابش خشمگین شد آن لعین

دست خود خشمین ز دست او کشید ** چون ز گفت اوش درد دل رسید

سینه‌اش را کوفت شیطان و گریخت ** خون آن بیچارگان زین مکر ریخت 4050

چونک ویران کرد چندین عالم او ** پس بگفت این بری منکم

کوفت اندر سینه‌اش انداختش ** پس گریزان شد چو هیبت تاختش

نفس و شیطان هر دو یک تن بوده‌اند ** در دو صورت خویش را بنموده‌اند

چون فرشته و عقل کایشان یک بدند ** بهر حکمتهاش دو صورت شدند

دشمنی داری چنین در سر خویش ** مانع عقلست و خصم جان و کیش 4055

یکنفس حمله کند چون سوسمار ** پس بسوراخی گریزد در فرار

در دل او سوراخها دارد کنون ** سر ز هر سوراخ می‌آرد برون

نام پنهان گشتن دیو از نفوس ** واندر آن سوراخ رفتن شد خنوس

که خنوسش چون خنوس قنفذست ** چون سر قنفذ ورا آمد شذست

که خدا آن دیو را خناس خواند ** کو سر آن خارپشتک را بماند 4060

می نهان گردد سر آن خارپشت ** دم‌بدم از بیم صیاد درشت

تا چو فرصت یافت سر آرد برون ** زین چنین مکری شود مارش زبون

گرنه نفس از اندرون راهت زدی ** ره‌زنان را بر تو دستی کی بدی

زان عوان مقتضی که شهوتست ** دل اسیر حرص و آز و آفتست

زان عوان سر شدی دزد و تباه ** تا عوانان را به قهر تست راه 4065

در خبر بشنو تو این پند نکو ** بیم جنبیکم لکم اعدی عدو

طمطراق این عدو مشنو گریز ** کو چو ابلیسست در لج و ستیز

بر تو او از بهر دنیا و نبرد ** آن عذاب سرمدی را سهل کرد

چه عجب گر مرگ را آسان کند ** او ز سحر خویش صد چندان کند

سحر کاهی را به صنعت که کند ** باز کوهی را چو کاهی می‌تند 4070