English    Türkçe    فارسی   

3
4177-4226

  • لیک مقصود ازل تسلیم تست ** ای مسلمان بایدت تسلیم جست
  • Yet thy giving thyself up is the object of (God's) eternal purpose: O Moslem, thou must seek to give thyself up.
  • ای نخود می‌جوش اندر ابتلا ** تا نه هستی و نه خود ماند ترا
  • Continue, O chickpea, to boil in tribulation, that neither existence nor self may remain to thee.
  • اندر آن بستان اگر خندیده‌ای ** تو گل بستان جان و دیده‌ای
  • If thou hast (formerly) laughed in that (earthly) garden, (yet) thou art the rose of the garden of the spirit and the (spiritual) eye.
  • گر جدا از باغ آب و گل شدی ** لقمه گشتی اندر احیا آمدی 4180
  • If thou hast been parted from the garden of water and earth, (yet) thou hast become food in the mouth and hast entered into the living.
  • شو غذی و قوت و اندیشه‌ها ** شیر بودی شیر شو در بیشه‌ها
  • Become nutriment and strength and thoughts! (Formerly) thou wert milk (sap): (now) be a lion in the jungles!
  • از صفاتش رسته‌ای والله نخست ** در صفاتش باز رو چالاک و چست
  • By God, thou grewest from His (God's) attributes in the beginning: go back nimbly and fleetly into His attributes.
  • ز ابر و خورشید و ز گردون آمدی ** پس شدی اوصاف و گردون بر شدی
  • Thou camest from the cloud and the sun and the sky; then didst thou become (diverse) attributes and ascend to heaven.
  • آمدی در صورت باران و تاب ** می‌روی اندر صفات مستطاب
  • Thou camest in the form of rain and heat: thou wilt go into the goodly (Divine) attributes.
  • جزو شید و ابر و انجمها بدی ** نفس و فعل و قول و فکرتها شدی 4185
  • Thou wert a part of the sun and the cloud and the stars: thou becamest soul and action and speech and thoughts.”
  • هستی حیوان شد از مرگ نبات ** راست آمد اقتلونی یا ثقات
  • The existence of the animal arose from the death of the plant: (hence the command) “slay me, O trusty friends” is right.
  • چون چنین بردیست ما را بعد مات ** راست آمد ان فی قتلی حیات
  • Since there is such a victory for us after the checkmate (of death), (the words) “verily, in my being slain there is a life” are true.
  • فعل و قول و صدق شد قوت ملک ** تا بدین معراج شد سوی فلک
  • Action and speech and sincerity became the food of the angel, so that by means of this ladder he mounted to heaven,
  • آنچنان کان طعمه شد قوت بشر ** از جمادی بر شد و شد جانور
  • Just as (when) that morsel became the food of Man, it mounted from (the state of) inanimateness and became possessed of soul.
  • این سخن را ترجمه‌ی پهناوری ** گفته آید در مقام دیگری 4190
  • As regards this topic, a wide (far-reaching) explanation will be given in another place.
  • کاروان دایم ز گردون می‌رسد ** تا تجارت می‌کند وا می‌رود
  • “The caravan (of spirits) is incessantly arriving from heaven, that they may traffic (on the earth) and go back again.
  • پس برو شیرین و خوش با اختیار ** نه بتلخی و کراهت دزدوار
  • Go, then, sweetly and gladly with free-will, not with bitterness and loathing, like a thief.
  • زان حدیث تلخ می‌گویم ترا ** تا ز تلخیها فرو شویم ترا
  • I am speaking bitter words to thee, in order that I may wash thee (clean) of bitternesses.
  • ز آب سرد انگور افسرده رهد ** سردی و افسردگی بیرون نهد
  • The frozen grape is thawed by cold water and lays aside its coldness and congealment.
  • تو ز تلخی چونکه دل پر خون شوی ** پس ز تلخیها همه بیرون روی 4195
  • When, from (having endured) bitterness (self-mortification), thy heart is filled with blood (like the grape), then thou wilt escape from all bitternesses.
  • تمثیل صابر شدن مومن چون بر شر و خیر بلا واقف شود
  • A comparison showing how the true believer becomes patient when he understands the inward meaning and the beneficial nature of tribulation.
  • سگ شکاری نیست او را طوق نیست ** خام و ناجوشیده جز بی‌ذوق نیست
  • (If) a dog is not (kept) for hunting, he has no collar: the raw and unboiled is naught but the insipid.”
  • گفت نخود چون چنینست ای ستی ** خوش بجوشم یاریم ده راستی
  • The chickpea said, “Since it is so, O lady, I will gladly boil: give me help in verity!
  • تو درین جوشش چو معمار منی ** کفچلیزم زن که بس خوش می‌زنی
  • In this boiling thou art, as it were, my architect: smite me with the skimming spoon, for thou smitest very delightfully.
  • همچو پیلم بر سرم زن زخم و داغ ** تا نبینم خواب هندستان و باغ
  • I am as the elephant: beat and brand my head, that I may not dream of Hindustán and (its) gardens;
  • تا که خود را در دهم در جوش من ** تا رهی یابم در آن آغوش من 4200
  • So that I may yield myself (submit) to the boiling, to the end that I may find a way to that embrace (of the Beloved);
  • زانک انسان در غنا طاغی شود ** همچو پیل خواب‌بین یاغی شود
  • Because Man, in (the state of) independence, grows insolent and becomes hostile, like the dreaming elephant.
  • پیل چون در خواب بیند هند را ** پیلبان را نشنود آرد دغا
  • When the elephant dreams of Hindustán, he does not hearken to the driver and displays viciousness.”
  • عذر گفتن کدبانو با نخود و حکمت در جوش داشتن کدبانو نخود را
  • (Showing) how the housewife made apologies to the chickpea, and (explaining) the wise purpose in her keeping the chickpea on the boil.
  • آن ستی گوید ورا که پیش ازین ** من چو تو بودم ز اجزای زمین
  • The dame says to it, “Formerly I, like thee, was a part of the earth.
  • چون بنوشیدم جهاد آذری ** پس پذیرا گشتم و اندر خوری
  • After I had drunk a (cup of) fiery self-mortification, then I became an acceptable and worthy one.
  • مدتی جوشیده‌ام اندر زمن ** مدتی دیگر درون دیگ تن 4205
  • For a long while, I boiled in (the world of) Time; for another long while, in the pot of the body.
  • زین دو جوشش قوت حسها شدم ** روح گشتم پس ترا استا شدم
  • By reason of these two boilings I became (a source of) strength to the senses: I became (animal) spirit: then I became thy teacher.
  • در جمادی گفتمی زان می‌دوی ** تا شوی علم و صفات معنوی
  • (Whilst I was) in the inanimate state I used to say (to myself), ‘Thou art running (to and fro in agitation) to the end that thou mayst become (endued with) knowledge and spiritual qualities.’
  • چون شدم من روح پس بار دگر ** جوش دیگر کن ز حیوانی گذر
  • Since I have become (animal) spirit, now (let me) boil once more and pass beyond animality.”
  • از خدا می‌خواه تا زین نکته‌ها ** در نلغزی و رسی در منتها
  • Beseech God continually that you may not stumble over these deep sayings and that you may arrive at the (journey's) end,
  • زانک از قرآن بسی گمره شدند ** زان رسن قومی درون چه شدند 4210
  • For many have been led astray by the Qur’án: by (clinging to) that rope a multitude have fallen into the well.
  • مر رسن را نیست جرمی ای عنود ** چون ترا سودای سربالا نبود
  • There is no fault in the rope, O perverse man, inasmuch as you had no desire for (reaching) the top.
  • باقی قصه‌ی مهمان آن مسجد مهمان کش و ثبات و صدق او
  • The remainder of the story of the guest of that guest-killing mosque, and his firmness and sincerity.
  • آن غریب شهر سربالا طلب ** گفت می‌خسپم درین مسجد بشب
  • That high-aspiring stranger to the town said, “I will sleep in this mosque at night.
  • مسجدا گر کربلای من شوی ** کعبه‌ی حاجت‌روای من شوی
  • O mosque, if thou become my Karbalá, thou wilt be the Ka'ba that fulfils my need.
  • هین مرا بگذار ای بگزیده دار ** تا رسن‌بازی کنم منصوروار
  • Hark, give me leave, O chosen house, that I may perform a rope-dance, like Mansúr (Halláj)!
  • گر شدیت اندر نصیحت جبرئیل ** می‌نخواهد غوث در آتش خلیل 4215
  • If in counselling (me) ye have become (as) Gabriel, (yet) Khalíl (Abraham) will not crave succour in the fire.
  • جبرئیلا رو که من افروخته ** بهترم چون عود و عنبر سوخته
  • Begone, O (thou who art like) Gabriel, for, having been kindled (with the flame of love), I, like aloes-wood and ambergris, am better (when) burnt.
  • جبرئیلا گر چه یاری می‌کنی ** چون برادر پاس داری می‌کنی
  • O Gabriel, although thou art helping and guarding (me) like a brother,
  • ای برادر من بر آذر چابکم ** من نه آن جانم که گردم بیش و کم
  • (Yet), O brother, I am eager for the fire: I am not that (animal) spirit, that I should become more and (then) less.”
  • جان حیوانی فزاید از علف ** آتشی بود و چو هیزم شد تلف
  • The animal spirit is increased by fodder: it (the animal spirit) was a fire and was consumed like firewood.
  • گر نگشتی هیزم او مثمر بدی ** تا ابد معمور و هم عامر بدی 4220
  • Had it not become firewood, it would have been fruitful: it would have prospered unto everlasting and would have caused prosperity.
  • باد سوزانت این آتش بدان ** پرتو آتش بود نه عین آن
  • Know that this fire is a burning wind: it is a ray of fire, not the essence thereof.
  • عین آتش در اثیر آمد یقین ** پرتو و سایه‌ی ویست اندر زمین
  • Assuredly the essence of fire is in the aether: on the earth there is (only) its ray and shadow (reflexion).
  • لاجرم پرتو نپاید ز اضطراب ** سوی معدن باز می‌گردد شتاب
  • Of necessity, the ray, on account of quivering, does not endure: it is speedily returning to its source.
  • قامت تو بر قرار آمد بساز ** سایه‌ات کوته دمی یکدم دراز
  • Your stature is normally invariable, (but) your shadow is now short, now long.
  • زانک در پرتو نیابد کس ثبات ** عکسها وا گشت سوی امهات 4225
  • Inasmuch as no one finds permanence in the ray, (all) the reflexions return to (their) origins.
  • هین دهان بر بند فتنه لب گشاد ** خشک آر الله اعلم بالرشاد
  • Hark, close thy mouth: Mischief has opened its lips. Dry up! God best knoweth the right way.
  • ذکرخیال بد اندیشیدن قاصر فهمان
  • Account of the conception of evil fancies by those deficient in understanding.