من کلام حقم و قایم به ذات ** قوت جان جان و یاقوت زکات

نور خورشیدم فتاده بر شما ** لیک از خورشید ناگشته جدا

نک منم ینبوع آن آب حیات ** تا رهانم عاشقان را از ممات

گر چنان گند آزتان ننگیختی ** جرعه‌ای بر گورتان حق ریختی 4290

نه بگیرم گفت و پند آن حکیم ** دل نگردانم بهر طعنی سقیم

مثل زدن در رمیدن کره‌ی اسپ از آب خوردن به سبب شخولیدن سایسان

آنک فرمودست او اندر خطاب ** کره و مادر همی‌خوردند آب

می‌شخولیدند هر دم آن نفر ** بهر اسپان که هلا هین آب خور

آن شخولیدن به کره می‌رسید ** سر همی بر داشت و از خور می‌رمید

مادرش پرسید کای کره چرا ** می‌رمی هر ساعتی زین استقا 4295

گفت کره می‌شخولند این گروه ** ز اتفاق بانگشان دارم شکوه

پس دلم می‌لرزد از جا می‌رود ** ز اتفاق نعره خوفم می‌رسد

گفت مادر تا جهان بودست ازین ** کارافزایان بدند اندر زمین

هین تو کار خویش کن ای ارجمند ** زود کایشان ریش خود بر می‌کنند

وقت تنگ و می‌رود آب فراخ ** پیش از آن کز هجر گردی شاخ شاخ 4300

شهره کاریزیست پر آب حیات ** آب کش تا بر دمد از تو نبات

آب خضر از جوی نطق اولیا ** می‌خوریم ای تشنه‌ی غافل بیا

گر نبینی آب کورانه بفن ** سوی جو آور سبو در جوی زن

چون شنیدی کاندرین جو آب هست ** کور را تقلید باید کار بست

جو فرو بر مشک آب‌اندیش را ** تا گران بینی تو مشک خویش را 4305

چون گران دیدی شوی تو مستدل ** رست از تقلید خشک آنگاه دل

گر نبیند کور آب جو عیان ** لیک داند چون سبو بیند گران

که ز جو اندر سبو آبی برفت ** کین سبک بود و گران شد ز آب و زفت

زانک هر بادی مرا در می‌ربود ** باد می‌نربایدم ثقلم فزود

مر سفیهان را رباید هر هوا ** زانک نبودشان گرانی قوی 4310

کشتی بی‌لنگر آمد مرد شر ** که ز باد کژ نیابد او حذر

لنگر عقلست عاقل را امان ** لنگری در یوزه کن از عاقلان

او مددهای خرد چون در ربود ** از خزینه در آن دریای جود

زین چنین امداد دل پر فن شود ** بجهد از دل چشم هم روشن شود

زانک نور از دل برین دیده نشست ** تا چو دل شد دیده‌ی تو عاطلست 4315

دل چو بر انوار عقلی نیز زد ** زان نصیبی هم بدو دیده دهد

پس بدان کاب مبارک ز آسمان ** وحی دلها باشد و صدق بیان

ما چو آن کره هم آب جو خوریم ** سوی آن وسواس طاعن ننگریم

پی‌رو پیغمبرانی ره سپر ** طعنه‌ی خلقان همه بادی شمر

آن خداوندان که ره طی کرده‌اند ** گوش فا بانگ سگان کی کرده‌اند 4320

بقیه‌ی ذکر آن مهمان مسجد مهمان‌کش

باز گو کان پاک‌باز شیرمرد ** اندر آن مسجد چه بنمودش چه کرد

خفت در مسجد خود او را خواب کو ** مرد غرقه گشته چون خسپد بجو

خواب مرغ و ماهیان باشد همی ** عاشقان را زیر غرقاب غمی

نیمشب آواز با هولی رسید ** کایم آیم بر سرت ای مستفید

پنج کرت این چنین آواز سخت ** می‌رسید و دل همی‌شد لخت‌لخت 4325

تفسیر آیت واجلب علیهم بخیلک و رجلک

تو چو عزم دین کنی با اجتهاد ** دیو بانگت بر زند اندر نهاد

که مرو زان سو بیندیش ای غوی ** که اسیر رنج و درویشی شوی

بی‌نوا گردی ز یاران وابری ** خوار گردی و پشیمانی خوری

تو ز بیم بانگ آن دیو لعین ** وا گریزی در ضلالت از یقین

که هلا فردا و پس فردا مراست ** راه دین پویم که مهلت پیش ماست 4330

مرگ بینی باز کو از چپ و راست ** می‌کشد همسایه را تا بانگ خاست

باز عزم دین کنی از بیم جان ** مرد سازی خویشتن را یک زمان

پس سلح بر بندی از علم و حکم ** که من از خوفی نیارم پای کم

باز بانگی بر زند بر تو ز مکر ** که بترس و باز گرد از تیغ فقر

باز بگریزی ز راه روشنی ** آن سلاح علم و فن را بفکنی 4335

سالها او را به بانگی بنده‌ای ** در چنین ظلمت نمد افکنده‌ای