مشورت را زنده‌ای باید نکو ** که ترا زنده کند وان زنده کو

ای مسافر با مسافر رای زن ** زانک پایت لنگ دارد رای زن 2210

از دم حب الوطن بگذر مه‌ایست ** که وطن آن سوست جان این سوی نیست

گر وطن خواهی گذر آن سوی شط ** این حدیث راست را کم خوان غلط

سر خواندن وضو کننده اوراد وضو را

در وضو هر عضو را وردی جدا ** آمدست اندر خبر بهر دعا

چونک استنشاق بینی می‌کنی ** بوی جنت خواه از رب غنی

تا ترا آن بو کشد سوی جنان ** بوی گل باشد دلیل گلبنان 2215

چونک استنجا کنی ورد و سخن ** این بود یا رب تو زینم پاک کن

دست من اینجا رسید این را بشست ** دستم اندر شستن جانست سست

ای ز تو کس گشته جان ناکسان ** دست فضل تست در جانها رسان

حد من این بود کردم من لیم ** زان سوی حد را نقی کن ای کریم

از حدث شستم خدایا پوست را ** از حوادث تو بشو این دوست را 2220

شخصی به وقت استنجا می‌گفت اللهم ارحنی رائحة الجنه به جای آنک اللهم اجعلنی من التوابین واجعلنی من المتطهرین کی ورد استنجاست و ورد استنجا را به وقت استنشاق می‌گفت عزیزی بشنید و این را طاقت نداشت

آن یکی در وقت استنجا بگفت ** که مرا با بوی جنت دار جفت

گفت شخصی خوب ورد آورده‌ای ** لیک سوراخ دعا گم کرده‌ای

این دعا چون ورد بینی بود چون ** ورد بینی را تو آوردی به کون

رایحه‌ی جنت ز بینی یافت حر ** رایحه‌ی جنت کم آید از دبر

ای تواضع برده پیش ابلهان ** وی تکبر برده تو پیش شهان 2225

آن تکبر بر خسان خوبست و چست ** هین مرو معکوس عکسش بند تست

از پی سوراخ بینی رست گل ** بو وظیفه‌ی بینی آمد ای عتل

بوی گل بهر مشامست ای دلیر ** جای آن بو نیست این سوراخ زیر

کی ازین جا بوی خلد آید ترا ** بو ز موضع جو اگر باید ترا

هم‌چنین حب الوطن باشد درست ** تو وطن بشناس ای خواجه نخست 2230

گفت آن ماهی زیرک ره کنم ** دل ز رای و مشورتشان بر کنم

نیست وقت مشورت هین راه کن ** چون علی تو آه اندر چاه کن

محرم آن آه کم‌یابست بس ** شب رو و پنهان‌روی کن چون عسس

سوی دریا عزم کن زین آب‌گیر ** بحر جو و ترک این گرداب گیر

سینه را پا ساخت می‌رفت آن حذور ** از مقام با خطر تا بحر نور 2235

هم‌چو آهو کز پی او سگ بود ** می‌دود تا در تنش یک رگ بود

خواب خرگوش و سگ اندر پی خطاست ** خواب خود در چشم ترسنده کجاست

رفت آن ماهی ره دریا گرفت ** راه دور و پهنه‌ی پهنا گرفت

رنجها بسیار دید و عاقبت ** رفت آخر سوی امن و عافیت

خویشتن افکند در دریای ژرف ** که نیابد حد آن را هیچ طرف 2240

پس چو صیادان بیاوردند دام ** نیم‌عاقل را از آن شد تلخ کام

گفت اه من فوت کردم فرصه را ** چون نگشتم همره آن رهنما

ناگهان رفت او ولیکن چونک رفت ** می‌ببایستم شدن در پی بتفت

بر گذشته حسرت آوردن خطاست ** باز ناید رفته یاد آن هباست

قصه‌ی آن مرغ گرفته کی وصیت کرد کی بر گذشته پشیمانی مخور تدارک وقت اندیش و روزگار مبر در پشیمانی

آن یکی مرغی گرفت از مکر و دام ** مرغ او را گفت ای خواجه‌ی همام 2245

به تو بسی گاوان و میشان خورده‌ای ** تو بسی اشتر به قربان کرده‌ای

تو نگشتی سیر زانها در زمن ** هم نگردی سیر از اجزای من

هل مرا تا که سه پندت بر دهم ** تا بدانی زیرکم یا ابلهم

اول آن پند هم در دست تو ** ثانیش بر بام کهگل بست تو

وآن سوم پند دهم من بر درخت ** که ازین سه پند گردی نیکبخت 2250

آنچ بر دستست اینست آن سخن ** که محالی را ز کس باور مکن

بر کفش چون گفت اول پند زفت ** گشت آزاد و بر آن دیوار رفت

گفت دیگر بر گذشته غم مخور ** چون ز تو بگذشت زان حسرت مبر

بعد از آن گفتش که در جسمم کتیم ** ده درمسنگست یک در یتیم

دولت تو بخت فرزندان تو ** بود آن گوهر به حق جان تو 2255

فوت کردی در که روزی‌ات نبود ** که نباشد مثل آن در در وجود

آنچنان که وقت زادن حامله ** ناله دارد خواجه شد در غلغله

مرغ گفتش نی نصیحت کردمت ** که مبادا بر گذشته‌ی دی غمت