هم‌چو قطره‌ی خایف از باد و ز خاک ** که فنا گردد بدین هر دو هلاک

چون به اصل خود که دریا بود جست ** از تف خورشید و باد و خاک رست

ظاهرش گم گشت در دریا و لیک ** ذات او معصوم و پا بر جا و نیک

هین بده ای قطره خود را بی‌ندم ** تا بیابی در بهای قطره یم

هین بده ای قطره خود را این شرف ** در کف دریا شو آمن از تلف 2620

خود کرا آید چنین دولت به دست ** قطره‌ای را بحری تقاضاگر شدست

الله الله زود بفروش و بخر ** قطره‌ای ده بحر پر گوهر ببر

الله الله هیچ تاخیری مکن ** که ز بحر لطف آمد این سخن

لطف اندر لطف این گم می‌شود ** که اسفلی بر چرخ هفتم می‌شود

هین که یک بازی فتادت بوالعجب ** هیچ طالب این نیابد در طلب 2625

گفت با هامان بگویم ای ستیر ** شاه را لازم بود رای وزیر

گفت با هامان مگو این راز را ** کور کمپیری چه داند باز را

قصه‌ی باز پادشاه و کمپیر زن

باز اسپیدی به کمپیری دهی ** او ببرد ناخنش بهر بهی

ناخنی که اصل کارست و شکار ** کور کمپیری ببرد کوروار

که کجا بودست مادر که ترا ** ناخنان زین سان درازست ای کیا 2630

ناخن و منقار و پرش را برید ** وقت مهر این می‌کند زال پلید

چونک تتماجش دهد او کم خورد ** خشم گیرد مهرها را بر درد

که چنین تتماج پختم بهر تو ** تو تکبر می‌نمایی و عتو

تو سزایی در همان رنج و بلا ** نعمت و اقبال کی سازد ترا

آن تتماجش دهد کین را بگیر ** گر نمی‌خواهی که نوشی زان فطیر 2635

آب تتماجش نگیرد طبع باز ** زال بترنجد شود خشمش دراز

از غضب شربای سوزان بر سرش ** زن فرو ریزد شود کل مغفرش

اشک از آن چشمش فرو ریزد ز سوز ** یاد آرد لطف شاه دل‌فروز

زان دو چشم نازنین با دلال ** که ز چهره‌ی شاد دارد صد کمال

چشم مازاغش شده پر زخم زاغ ** چشم نیک از چشم بد با درد و داغ 2640

چشم دریا بسطتی کز بسط او ** هر دو عالم می‌نماید تار مو

گر هزاران چرخ در چشمش رود ** هم‌چو چشمه پیش قلزم گم شود

چشم بگذشته ازین محسوسها ** یافته از غیب‌بینی بوسها

خود نمی‌یابم یکی گوشی که من ** نکته‌ای گویم از آن چشم حسن

می‌چکید آن آب محمود جلیل ** می‌ربودی قطره‌اش را جبرئیل 2645

تا بمالد در پر و منقال خویش ** گر دهد دستوریش آن خوب کیش

باز گوید خشم کمپیر ار فروخت ** فر و نور و علم و صبرم را نسوخت

باز جانم باز صد صورت تند ** زخم بر ناقه نه بر صالح زند

صالح از یک‌دم که آرد با شکوه ** صد چنان ناقه بزاید متن کوه

دل همی گوید خموش و هوش دار ** ورنه درانید غیرت پود و تار 2650

غیرتش را هست صد حلم نهان ** ورنه سوزیدی به یک دم صد جهان

نخوت شاهی گرفتش جای پند ** تا دل خود را ز بند پند کند

که کنم بار رای هامان مشورت ** کوست پشت ملک و قطب مقدرت

مصطفی را رای‌زن صدیق رب ** رای‌زن بوجهل را شد بولهب

عرق جنسیت چنانش جذب کرد ** کان نصیحتها به پیشش گشت سرد 2655

جنس سوی جنس صد پره پرد ** بر خیالش بندها را بر درد

قصه‌ی آن زن کی طفل او بر سر ناودان غیژید و خطر افتادن بود و از علی کرم‌الله وجهه چاره جست

یک زنی آمد به پیش مرتضی ** گفت شد بر ناودان طفلی مرا

گرش می‌خوانم نمی‌آید به دست ** ور هلم ترسم که افتد او به پست

نیست عاقل تا که دریابد چون ما ** گر بگویم کز خطر سوی من آ

هم اشارت را نمی‌داند به دست ** ور بداند نشنود این هم به دست 2660

بس نمودم شیر و پستان را بدو ** او همی گرداند از من چشم و رو

از برای حق شمایید ای مهان ** دستگیر این جهان و آن جهان

زود درمان کن که می‌لرزد دلم ** که بدرد از میوه‌ی دل بسکلم

گفت طفلی را بر آور هم به بام ** تا ببیند جنس خود را آن غلام

سوی جنس آید سبک زان ناودان ** جنس بر جنس است عاشق جاودان 2665