English    Türkçe    فارسی   

4
3393-3442

  • از سر که من ببینم پای کوه ** هر گو و هموار را من توه توه
  • From the top of the mountain I see the mountain-foot, I see every hollow and level, fold by fold,
  • هم‌چنانک دید آن صدر اجل ** پیش کار خویش تا روز اجل
  • Just as that most noble prince (the perfect saint) saw his future destiny till the day of death.
  • آنچ خواهد بود بعد بیست سال ** داند اندر حال آن نیکو خصال 3395
  • That person of goodly qualities knows at the present time what will happen after twenty years.
  • حال خود تنها ندید آن متقی ** بلک حال مغربی و مشرقی
  • That God-fearing man did not see his own destiny only; nay, the destiny of (every) inhabitant of the West and East.
  • نور در چشم و دلش سازد سکن ** بهر چه سازد پی حب الوطن
  • The Light makes its abode in his eye and heart. Wherefore does it make (its abode there)? For love of home.
  • هم‌چو یوسف کو بدید اول به خواب ** که سجودش کرد ماه و آفتاب
  • (He is) like Joseph, who at first dreamed that the sun and moon bowed in worship before him:
  • از پس ده سال بلک بیشتر ** آنچ یوسف دید بد بر کرد سر
  • After ten years, nay, more, that which Joseph had seen came to pass.
  • نیست آن ینظر به نور الله گزاف ** نور ربانی بود گردون شکاف 3400
  • That (saying), ‘he sees by the Light of God,’ is not vain: the Divine Light rives the sky asunder.
  • نیست اندر چشم تو آن نور رو ** هستی اندر حس حیوانی گرو
  • In thine eye that Light is not. Go! Thou art in pawn to the animal senses.
  • تو ز ضعف چشم بینی پیش پا ** تو ضعیف و هم ضعیفت پیشوا
  • From weakness of eye thou seest (only) in front of thy foot: thou art weak and thy guide, too, is weak.
  • پیشوا چشمست دست و پای را ** کو ببیند جای را ناجای را
  • The eye is the guide for hand and foot, for it sees (both) the right and the wrong place.
  • دیگر آنک چشم من روشن‌ترست ** دیگر آنک خلقت من اطهرست
  • Another thing is that my eye is clearer; another, that my nature is purer,
  • زانک هستم من ز اولاد حلال ** نه ز اولاد زنا و اهل ضلال 3405
  • Because I am one of the lawfully begotten, not one of the children of adultery and the people of perdition.
  • تو ز اولاد زنایی بی‌گمان ** تیر کژ پرد چو بد باشد کمان
  • Thou art one of the children of adultery: without doubt the arrow flies crookedly when the bow is bad.”
  • تصدیق کردن استر جوابهای شتر را و اقرار کردن بفضل او بر خود و ازو استعانت خواستن و بدو پناه گرفتن به صدق و نواختن شتر او را و ره نمودن و یاری دادن پدرانه و شاهانه
  • How the mule declared the replies of the camel to be true and acknowledged his (the camel's) superiority to himself and besought his aid and took refuge with him sincerely; and how the camel treated him with kindness and showed him the way and gave help in fatherly and kingly fashion.
  • گفت استر راست گفتی ای شتر ** این بگفت و چشم کرد از اشک پر
  • The mule said, “Thou hast spoken the truth, O camel.” This he said and filled his eye with tears.
  • ساعتی بگریست و در پایش فتاد ** گفت ای بگزیده‌ی رب العباد
  • He wept awhile and fell at his (the camel's) feet and said, “O chosen of the Lord of men,
  • چه زیان دارد گر از فرخندگی ** در پذیری تو مرا دربندگی
  • What harm will it do if thou, by (favour of) thy blessedness, wilt receive me into thy service?”
  • گفت چون اقرار کردی پیش من ** رو که رستی تو ز آفات زمن 3410
  • He (the camel) said, “Since thou hast made confession in my presence, go (in peace), for thou art saved from the contaminations of Time.
  • دادی انصاف و رهیدی از بلا ** تو عدو بودی شدی ز اهل ولا
  • Thou hast given justice (hast made just amends) and art saved from tribulation: thou wast an enemy, thou hast become one of the leal.
  • خوی بد در ذات تو اصلی نبود ** کز بد اصلی نیاید جز جحود
  • The evil disposition was not original (innate) in thy person; for from original evil comes naught but denial.
  • آن بد عاریتی باشد که او ** آرد اقرار و شود او توبه‌جو
  • The borrowed (temporary) evil is such that he (in whom it appears) makes confession and desires to repent;
  • هم‌چو آدم زلتش عاریه بود ** لاجرم اندر زمان توبه نمود
  • Like Adam, whose lapse was temporary: of necessity he showed penitence at once.
  • چونک اصلی بود جرم آن بلیس ** ره نبودش جانب توبه‌ی نفیس 3415
  • Since the sin of Iblís was original, for him there was no way to precious penitence.
  • رو که رستی از خود و از خوی بد ** واز زبانه‌ی نار و از دندان دد
  • Go, for thou art delivered from thyself and from the evil disposition and from the (flaming) tongue of the Fire and from the teeth of the wild beasts (of Hell).
  • رو که اکنون دست در دولت زدی ** در فکندی خود به بخت سرمدی
  • Go, for now thou hast grasped felicity, thou hast thrown thyself into everlasting fortune.
  • ادخلی تو فی عبادی یافتی ** ادخلی فی جنتی در بافتی
  • Thou hast gained (that which is signified by the words) Enter in amongst My servants; thou hast annexed (the implication of) Enter into My Paradise.
  • در عبادش راه کردی خویش را ** رفتی اندر خلد از راه خفا
  • Thou hast made a way for thyself (to enter) amongst His servants; thou hast gone into Eden by the secret way.
  • اهدنا گفتی صراط مستقیم ** دست تو بگرفت و بردت تا نعیم 3420
  • ‘Guide us,’ thou saidst, ‘in the straight path’: He took thy hand and led thee to the abode of bliss.
  • نار بودی نور گشتی ای عزیز ** غوره بودی گشتی انگور و مویز
  • Thou wast fire: thou hast become light, O noble one; thou wast an unripe grape: thou hast become a (ripe) grape and raisin.
  • اختری بودی شدی تو آفتاب ** شاد باشد الله اعلم بالصواب
  • Thou wast a star: thou hast become the Sun. Rejoice! God best knoweth the right.”
  • ای ضیاء الحق حسام‌الدین بگیر ** شهد خویش اندر فکن در حوض شیر
  • O Ziyá’u ’l-Haqq (Radiance of God) Husámu’ddín, take thy honey and cast it into the basin of milk,
  • تا رهد آن شیر از تغییر طعم ** یابد از بحر مزه تکثیر طعم
  • To the end that that milk may escape from having its savour corrupted and may gain much increase of savour from the Sea of Deliciousness,
  • متصل گردد بدان بحر الست ** چونک شد دریا ز هر تغییر رست 3425
  • (And) may be united with the Sea of Alast: when it becomes the Sea, it is delivered from every corruption;
  • منفذی یابد در آن بحر عسل ** آفتی را نبود اندر وی عمل
  • (If) it find a passage into that Sea of honey, no contamination will have an effect upon it.
  • غره‌ای کن شیروار ای شیر حق ** تا رود آن غره بر هفتم طبق
  • Roar like a lion, O Lion of God, in order that that roar may mount to the seventh tier (of Heaven)!
  • چه خبر جان ملول سیر را ** کی شناسد موش غره‌ی شیر را
  • (But) what knowledge (thereof) hath the weary surfeited soul? How should the mouse know the roar of the lion?
  • برنویس احولا خود با آب زر ** بهر هر دریادلی نیکوگهر
  • (Therefore) write thy (spiritual) experiences with gold-water for the sake of every one of goodly substance whose heart is (deep) as the sea.
  • آب نیلست این حدیث جان‌فزا ** یا ربش در چشم قبطی خون نما 3430
  • This spirit-augmenting discourse is (like) the water of the Nile: O Lord, let it seem blood to the eye of the Egyptian!
  • لابه کردن قبطی سبطی را کی یک سبو بنیت خویش از نیل پر کن و بر لب من نه تا بخورم به حق دوستی و برادری کی سبو کی شما سبطیان بهر خود پر می‌کنید از نیل آب صاف است و سبوکی ما قبطیان پر می‌کنیم خون صاف است
  • How the Egyptian entreated the Israelite, saying, "Of thine own intention fill a jug from the Nile and put it to my lips, that I may drink. (I beseech thee) by the right of friendship and brotherhood; for the jug which ye Israelites fill from the Nile for yourselves is pure water, while the jug which we Egyptians fill is pure blood."
  • من شنیدم که در آمد قبطیی ** از عطش اندر وثاق سبطیی
  • I heard that an Egyptian, on account of thirst, came into the house of an Israelite.
  • گفت هستم یار و خویشاوند تو ** گشته‌ام امروز حاجتمند تو
  • He said, “I am thy friend and kinsman: to-day I have become in need of thee,
  • زانک موسی جادوی کرد و فسون ** تا که آب نیل ما را کرد خون
  • Because Moses wrought sorcery and enchantments, so that he made the water of the Nile to be blood for us.
  • سبطیان زو آب صافی می‌خورند ** پیش قبطی خون شد آب از چشم‌بند
  • The Israelites drink pure water from it, (but) to the Egyptians the water has become blood from the spell laid on our eyes.
  • قبط اینک می‌مرند از تشنگی ** از پی ادبار خود یا بدرگی 3435
  • Look, the Egyptians are dying of thirst in consequence of their ill-fortune or their evil nature.
  • بهر خود یک طاس را پر آب کن ** تا خورد از آبت این یار کهن
  • Fill one cup with water for thyself, that this old friend may drink of thy water.
  • چون برای خود کنی آن طاس پر ** خون نباشد آب باشد پاک و حر
  • When thou fillest that cup for thine own sake, ’twill not be blood, ’twill be water pure and free (from taint).
  • من طفیل تو بنوشم آب هم ** که طفیلی در تبع به جهد ز غم
  • I too will drink the water as thy parasite; for a parasite, in following (his host), is relieved from anguish.”
  • گفت ای جان و جهان خدمت کنم ** پاس دارم ای دو چشم روشنم
  • He (the Israelite) said, “O (thou who art to me as) soul and world, I will do (this) service (for thee); I will pay (thee) regard (in this matter), O (thou who art as) my two bright eyes!
  • بر مراد تو روم شادی کنم ** بنده‌ی تو باشم آزادی کنم 3440
  • I will do according to thy desire, I will rejoice (to serve thee); I will be thy slave, I will act (generously) as a freeman.”
  • طاس را از نیل او پر آب کرد ** بر دهان بنهاد و نیمی را بخورد
  • He filled the cup with water from the Nile, put it to his lips, and drank one half (of the water).
  • طاس را کژ کرد سوی آب‌خواه ** که بخور تو هم شد آن خون سیاه
  • (Then) he tilted the cup towards him who craved the water, saying, “Drink thou too!” That (water) became black blood.