این دراز و کوتهی مر جسم راست ** چه دراز و کوته آنجا که خداست

چون خدا مر جسم را تبدیل کرد ** رفتنش بی‌فرسخ و بی‌میل کرد 535

صد امیدست این زمان بردار گام ** عاشقانه ای فتی خل الکلام

گرچه پله‌ی چشم بر هم می‌زنی ** در سفینه خفته‌ای ره می‌کنی

تفسیر این حدیث کی مثل امتی کمثل سفینة نوح من تمسک بها نجا و من تخلف عنها غرق

بهر این فرمود پیغامبر که من ** هم‌چو کشتی‌ام به طوفان زمن

ما و اصحابم چو آن کشتی نوح ** هر که دست اندر زند یابد فتوح

چونک با شیخی تو دور از زشتیی ** روز و شب سیاری و در کشتیی 540

در پناه جان جان‌بخشی توی ** کشتی اندر خفته‌ای ره می‌روی

مسکل از پیغامبر ایام خویش ** تکیه کم کن بر فن و بر کام خویش

گرچه شیری چون روی ره بی‌دلیل ** خویش‌بین و در ضلالی و ذلیل

هین مپر الا که با پرهای شیخ ** تا ببینی عون و لشکرهای شیخ

یک زمانی موج لطفش بال تست ** آتش قهرش دمی حمال تست 545

قهر او را ضد لطفش کم شمر ** اتحاد هر دو بین اندر اثر

یک زمان چون خاک سبزت می‌کند ** یک زمان پر باد و گبزت می‌کند

جسم عارف را دهد وصف جماد ** تا برو روید گل و نسرین شاد

لیک او بیند نبیند غیر او ** جز به مغز پاک ندهد خلد بو

مغز را خالی کن از انکار یار ** تا که ریحان یابد از گلزار یار 550

تا بیابی بوی خلد از یار من ** چون محمد بوی رحمن از یمن

در صف معراجیان گر بیستی ** چون براقت بر کشاند نیستی

نه چو معراج زمینی تا قمر ** بلک چون معراج کلکی تا شکر

نه چو معراج بخاری تا سما ** بل چو معراج جنینی تا نهی

خوش براقی گشت خنگ نیستی ** سوی هستی آردت گر نیستی 555

کوه و دریاها سمش مس می‌کند ** تا جهان حس را پس می‌کند

پا بکش در کشتی و می‌رو روان ** چون سوی معشوق جان جان روان

دست نه و پای نه رو تا قدم ** آن چنانک تاخت جانها از عدم

بردریدی در سخن پرده‌ی قیاس ** گر نبودی سمع سامع را نعاس

ای فلک بر گفت او گوهر ببار ** از جهان او جهانا شرم دار 560

گر بباری گوهرت صد تا شود ** جامدت بیننده و گویا شود

پس نثاری کرده باشی بهر خود ** چونک هر سرمایه‌ی تو صد شود

قصه‌ی هدیه فرستادن بلقیس از شهر سبا سوی سلیمان علیه‌السلام

هدیه‌ی بلقیس چل استر بدست ** بار آنها جمله خشت زر بدست

چون به صحرای سلیمانی رسید ** فرش آن را جمله زر پخته دید

بر سر زر تا چهل منزل براند ** تا که زر را در نظر آبی نماند 565

بارها گفتند زر را وا بریم ** سوی مخزن ما چه بیگار اندریم

عرصه‌ای کش خاک زر ده دهیست ** زر به هدیه بردن آنجا ابلهیست

ای ببرده عقل هدیه تا اله ** عقل آنجا کمترست از خاک راه

چون کساد هدیه آنجا شد پدید ** شرمساریشان همی واپس کشید

باز گفتند ار کساد و ار روا ** چیست بر ما بنده فرمانیم ما 570

گر زر و گر خاک ما را بردنیست ** امر فرمان‌ده به جا آوردنیست

گر بفرمایند که واپس برید ** هم به فرمان تحفه را باز آورید

خنده‌ش آمد چون سلیمان آن بدید ** کز شما من کی طلب کردم ثرید

من نمی‌گویم مرا هدیه دهید ** بلک گفتم لایق هدیه شوید

که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست ** که بشر آن را نیارد نیز خواست 575

می‌پرستید اختری کو زر کند ** رو باو آرید کو اختر کند

می‌پرستید آفتاب چرخ را ** خوار کرده جان عالی‌نرخ را

آفتاب از امر حق طباخ ماست ** ابلهی باشد که گوییم او خداست

آفتابت گر بگیرد چون کنی ** آن سیاهی زو تو چون بیرون کنی

نه به درگاه خدا آری صداع ** که سیاهی را ببر وا ده شعاع 580

گر کشندت نیم‌شب خورشید کو ** تا بنالی یا امان خواهی ازو

حادثات اغلب به شب واقع شود ** وان زمان معبود تو غایب بود

سوی حق گر راستانه خم شوی ** وا رهی از اختران محرم شوی