زید اندر حق آن شیطان بود ** در حق شخصی دگر سلطان بود

آن بگوید زید صدیق سنیست ** وین بگوید زید گبر کشتنیست

زيد يك ذات است بر آن يك جنان ** او بر اين ديگر همه رنج و زيان

گر تو خواهی کو ترا باشد شکر ** پس ورا از چشم عشاقش نگر

منگر از چشم خودت آن خوب را ** بین به چشم طالبان مطلوب را 75

چشم خود بر بند زان خوش‌چشم تو ** عاریت کن چشم از عشاق او

بلک ازو کن عاریت چشم و نظر ** پس ز چشم او بروی او نگر

تا شوی آمن ز سیری و ملال ** گفت کان الله له زین ذوالجلال

چشم او من باشم و دست و دلش ** تا رهد از مدبریها مقبلش

هر چه مکرو هست چون شد او دلیل ** سوی محبوبت حبیبست و خلیل 80

حکایت آن واعظ کی هر آغاز تذکیر دعای ظالمان و سخت‌دلان و بی‌اعتقادان کردی

آن یکی واعظ چو بر تخت آمدی ** قاطعان راه را داعی شدی

دست برمی‌داشت یا رب رحم ران ** بر بدان و مفسدان و طاغیان

بر همه تسخرکنان اهل خیر ** برهمه کافردلان و اهل دیر

می‌نکردی او دعا بر اصفیا ** می‌نکردی جز خبیثان را دعا

مر ورا گفتند کین معهود نیست ** دعوت اهل ضلالت جود نیست 85

گفت نیکویی ازینها دیده‌ام ** من دعاشان زین سبب بگزیده‌ام

خبث و ظلم و جور چندان ساختند ** که مرا از شر به خیر انداختند

هر گهی که رو به دنیا کردمی ** من ازیشان زخم و ضربت خوردمی

کردمی از زخم آن جانب پناه ** باز آوردندمی گرگان به راه

چون سبب‌ساز صلاح من شدند ** پس دعاشان بر منست ای هوشمند 90

بنده می‌نالد به حق از درد و نیش ** صد شکایت می‌کند از رنج خویش

حق همی گوید که آخر رنج و درد ** مر ترا لابه کنان و راست کرد

این گله زان نعمتی کن کت زند ** از در ما دور و مطرودت کند

در حقیقت هر عدو داروی تست ** کیمیا و نافع و دلجوی تست

که ازو اندر گریزی در خلا ** استعانت جویی از لطف خدا 95

در حقیقت دوستانت دشمن‌اند ** که ز حضرت دور و مشغولت کنند

هست حیوانی که نامش اشغرست ** او به زخم چوب زفت و لمترست

تا که چوبش می‌زنی به می‌شود ** او ز زخم چوب فربه می‌شود

نفس مومن اشغری آمد یقین ** کو به زخم رنج زفتست و سمین

زین سبب بر انبیا رنج و شکست ** از همه خلق جهان افزونترست 100

تا ز جانها جانشان شد زفت‌تر ** که ندیدند آن بلا قوم دگر

پوست از دارو بلاکش می‌شود ** چون ادیم طایفی خوش می‌شود

ورنه تلخ و تیز مالیدی درو ** گنده گشتی ناخوش و ناپاک بو

آدمی را پوست نامدبوغ دان ** از رطوبتها شده زشت و گران

تلخ و تیز و مالش بسیار ده ** تا شود پاک و لطیف و با فره 105

ور نمی‌توانی رضا ده ای عیار ** گر خدا رنجت دهد بی‌اختیار

که بلای دوست تطهیر شماست ** علم او بالای تدبیر شماست

چون صفا بیند بلا شیرین شود ** خوش شود دارو چو صحت‌بین شود

برد بیند خویش را در عین مات ** پس بگوید اقتلونی یا ثقات

این عوان در حق غیری سود شد ** لیک اندر حق خود مردود شد 110

رحم ایمانی ازو ببریده شد ** کین شیطانی برو پیچیده شد

کارگاه خشم گشت و کین‌وری ** کینه دان اصل ضلال و کافری

سال کردن از عیسی علیه‌السلام کی در وجود از همه‌ی صعبها صعب‌تر چیست

گفت عیسی را یکی هشیار سر ** چیست در هستی ز جمله صعب‌تر

گفتش ای جان صعب‌تر خشم خدا ** که از آن دوزخ همی لرزد چو ما

گفت ازین خشم خدا چه بود امان ** گفت ترک خشم خویش اندر زمان 115

پس عوان که معدن این خشم گشت ** خشم زشتش از سبع هم در گذشت

چه امیدستش به رحمت جز مگر ** باز گردد زان صفت آن بی‌هنر

گرچه عالم را ازیشان چاره نیست ** این سخن اندر ضلال افکندنیست

چاره نبود هم جهان را از چمین ** لیک نبود آن چمین ماء معین

قصد خیانت کردن عاشق و بانگ بر زدن معشوق بر وی

چونک تنهااش بدید آن ساده مرد ** زود او قصد کنار و بوسه کرد 120