پوست افزون بود لاغر بود مغز ** پوست لاغر شد چو کامل گشت و نغز

بنگر این هر سه ز خامی رسته را ** جوز را و لوز را و پسته را

هر که او عصیان کند شیطان شود ** که حسود دولت نیکان شود 1180

چونک در عهد خدا کردی وفا ** از کرم عهدت نگه دارد خدا

از وفای حق تو بسته دیده‌ای ** اذکروا اذکرکم نشنیده‌ای

گوش نه اوفوا به عهدی گوش‌دار ** تا که اوفی عهدکم آید ز یار

عهد و قرض ما چه باشد ای حزین ** هم‌چو دانه‌ی خشک کشتن در زمین

نه زمین را زان فروغ و لمتری ** نه خداوند زمین را توانگری 1185

جز اشارت که ازین می‌بایدم ** که تو دادی اصل این را از عدم

خوردم و دانه بیاوردم نشان ** که ازین نعمت به سوی ما کشان

پس دعای خشک هل ای نیک‌بخت ** که فشاند دانه می‌خواهد درخت

گر نداری دانه ایزد زان دعا ** بخشدت نخلی که نعم ما سعی

هم‌چو مریم درد بودش دانه نی ** سبز کرد آن نخل را صاحب‌فنی 1190

زانک وافی بود آن خاتون راد ** بی‌مرادش داد یزدان صد مراد

آن جماعت را که وافی بوده‌اند ** بر همه اصنافشان افزوده‌اند

گشت دریاها مسخرشان و کوه ** چار عنصر نیز بنده‌ی آن گروه

این خود اکرامیست از بهر نشان ** تا ببینند اهل انکار آن عیان

آن کرامتهای پنهانشان که آن ** در نیاید در حواس و در بیان 1195

کار آن دارد خود آن باشد ابد ** دایما نه منقطع نه مسترد

مناجات

ای دهنده‌ی قوت و تمکین و ثبات ** خلق را زین بی‌ثباتی ده نجات

اندر آن کاری که ثابت بودنیست ** قایمی ده نفس را که منثنیست

صبرشان بخش و کفه‌ی میزان گران ** وا رهانشان از فن صورتگران

وز حسودی بازشان خر ای کریم ** تا نباشند از حسد دیو رجیم 1200

در نعیم فانی مال و جسد ** چون همی‌سوزند عامه از حسد

پادشاهان بین که لشکر می‌کشند ** از حسد خویشان خود را می‌کشند

عاشقان لعبتان پر قذر ** کرده قصد خون و جان همدگر

ویس و رامین خسرو و شیرین بخوان ** که چه کردند از حسد آن ابلهان

که فنا شد عاشق و معشوق نیز ** هم نه چیزند و هواشان هم نه چیز 1205

پاک الهی که عدم بر هم زند ** مر عدم را بر عدم عاشق کند

در دل نه‌دل حسدها سر کند ** نیست را هست این چنین مضطر کند

این زنانی کز همه مشفق‌تراند ** از حسد دو ضره خود را می‌خورند

تا که مردانی که خود سنگین‌دلند ** از حسد تا در کدامین منزلند

گر نکردی شرع افسونی لطیف ** بر دریدی هر کسی جسم حریف 1210

شرع بهر دفع شر رایی زند ** دیو را در شیشه‌ی حجت کند

از گواه و از یمین و از نکول ** تا به شیشه در رود دیو فضول

مثل میزانی که خشنودی دو ضد ** جمع می‌آید یقین در هزل و جد

شرع چون کیله و ترازو دان یقین ** که بدو خصمان رهند از جنگ و کین

گر ترازو نبود آن خصم از جدال ** کی رهد از وهم حیف و احتیال 1215

پس درین مردار زشت بی‌وفا ** این همه رشکست و خصمست و جفا

پس در اقبال و دولت چون بود ** چون شود جنی و انسی در حسد

آن شیاطین خود حسود کهنه‌اند ** یک زمان از ره‌زنی خالی نه‌اند

وآن بنی آدم که عصیان کشته‌اند ** از حسودی نیز شیطان گشته‌اند

از نبی برخوان که شیطانان انس ** گشته‌اند از مسخ حق با دیو جنس 1220

دیو چون عاجز شود در افتتان ** استعانت جوید او زین انسیان

که شما یارید با ما یاریی ** جانب مایید جانب داریی

گر کسی را ره زنند اندر جهان ** هر دو گون شیطان بر آید شادمان

ور کسی جان برد و شد در دین بلند ** نوحه می‌دارند آن دو رشک‌مند

هر دو می‌خایند دندان حسد ** بر کسی که داد ادیب او را خرد 1225

پرسیدن آن پادشاه از آن مدعی نبوت کی آنک رسول راستین باشد و ثابت شود با او چه باشد کی کسی را بخشد یا به صحبت و خدمت او چه بخشش یابند غیر نصیحت به زبان کی می‌گوید

شاه پرسیدش که باری وحی چیست ** یا چه حاصل دارد آن کس کو نبیست

گفت خود آن چیست کش حاصل نشد ** یا چه دولت ماند کو واصل نشد