باز می‌گشتند سوی شهریار ** پر ز گرد و روی زرد و شرمسار

بازگشتن نمامان از حجره‌ی ایاز به سوی شاه توبره تهی و خجل هم‌چون بدگمانان در حق انبیا علیهم‌السلام بر وقت ظهور برائت و پاکی ایشان کی یوم تبیض وجوه و تسود وجوه و قوله تری الذین کذبوا علی الله وجوههم مسودة

شاه قاصد گفت هین احوال چیست ** که بغلتان از زر و همیان تهیست 2080

ور نهان کردید دینار و تسو ** فر شادی در رخ و رخسار کو

گرچه پنهان بیخ هر بیخ آورست ** برگ سیماهم وجوهم اخضرست

آنچ خورد آن بیخ از زهر و ز قند ** نک منادی می‌کند شاخ بلند

بیخ اگر بی‌برگ و از مایه تهیست ** برگهای سبز اندر شاخ چیست

بر زبان بیخ گل مهری نهد ** شاخ دست و پا گواهی می‌دهد 2085

آن امینان جمله در عذر آمدند ** هم‌چو سایه پیش مه ساجد شدند

عذر آن گرمی و لاف و ما و من ** پیش شه رفتند با تیغ و کفن

از خجالت جمله انگشتان گزان ** هر یکی می‌گفت کای شاه جهان

گر بریزی خون حلالستت حلال ** ور ببخشی هست انعام و نوال

کرده‌ایم آنها که از ما می‌سزید ** تا چه فرمایی تو ای شاه مجید 2090

گر ببخشی جرم ما ای دل‌فروز ** شب شبیها کرده باشد روز روز

گر ببخشی یافت نومیدی گشاد ** ورنه صد چون ما فدای شاه باد

گفت شه نه این نواز و این گداز ** من نخواهم کرد هست آن ایاز

حواله کردن پادشاه قبول و توبه‌ی نمامان و حجره گشایان و سزا دادن ایشان با ایاز کی یعنی این جنایت بر عرض او رفته است

این جنایت بر تن و عرض ویست ** زخم بر رگهای آن نیکوپیست

گرچه نفس واحدیم از روی جان ** ظاهرا دورم ازین سود و زیان 2095

تهمتی بر بنده شه را عار نیست ** جز مزید حلم و استظهار نیست

متهم را شاه چون قارون کند ** بی‌گنه را تو نظر کن چون کند

شاه را غافل مدان از کار کس ** مانع اظهار آن حلمست و بس

من هنا یشفع به پیش علم او ** لا ابالی‌وار الا حلم او

آن گنه اول ز حلمش می‌جهد ** ورنه هیبت آن مجالش کی دهد 2100

خونبهای جرم نفس قاتله ** هست بر حلمش دیت بر عاقله

مست و بی‌خود نفس ما زان حلم بود ** دیو در مستی کلاه از وی ربود

گرنه ساقی حلم بودی باده‌ریز ** دیو با آدم کجا کردی ستیز

گاه علم آدم ملایک را کی بود ** اوستاد علم و نقاد نقود

چونک در جنت شراب حلم خورد ** شد ز یک بازی شیطان روی زرد 2105

آن بلادرهای تعلیم ودود ** زیرک و دانا و چستش کرده بود

باز آن افیون حلم سخت او ** دزد را آورد سوی رخت او

عقل آید سوی حلمش مستجیر ** ساقیم تو بوده‌ای دستم بگیر

فرمودن شاه ایاز را کی اختیار کن از عفو و مکافات کی از عدل و لطف هر چه کنی اینجا صوابست و در هر یکی مصلحتهاست کی در عدل هزار لطف هست درج و لکم فی القصاص حیوة آنکس کی کراهت می‌دارد قصاص را درین یک حیات قاتل نظر می‌کند و در صد هزار حیات کی معصوم و محقون خواهند شدن در حصن بیم سیاست نمی‌نگرد

کن میان مجرمان حکم ای ایاز ** ای ایاز پاک با صد احتراز

گر دو صد بارت بجوشم در عمل ** در کف جوشت نیابم یک دغل 2110

ز امتحان شرمنده خلقی بی‌شمار ** امتحانها از تو جمله شرمسار

بحر بی‌قعرست تنها علم نیست ** کوه و صد کوهست این خود حلم نیست

گفت من دانم عطای تست این ** ورنه من آن چارقم و آن پوستین

بهر آن پیغامبر این را شرح ساخت ** هر که خود بشناخت یزدان را شناخت

چارقت نطفه‌ست و خونت پوستین ** باقی ای خواجه عطای اوست این 2115

بهر آن دادست تا جویی دگر ** تو مگو که نیستش جز این قدر

زان نماید چند سیب آن باغبان ** تا بدانی نخل و دخل بوستان

کف گندم زان دهد خریار را ** تا بداند گندم انبار را

نکته‌ای زان شرح گوید اوستاد ** تا شناسی علم او را مستزاد

ور بگویی خود همینش بود و بس ** دورت اندازد چنانک از ریش خس 2120

ای ایاز اکنون بیا و داده ده ** داد نادر در جهان بنیاد نه

مجرمانت مستحق کشتن‌اند ** وز طمع بر عفو و حلمت می‌تنند

تا که رحمت غالب آید یا غضب ** آب کوثر غالب آید یا لهب

از پی مردم‌ربایی هر دو هست ** شاخ حلم و خشم از عهد الست

بهر این لفظ الست مستبین ** نفی و اثباتست در لفظی قرین 2125

زانک استفهام اثباتیست این ** لیک در وی لفظ لیس شد قرین

ترک کن تا ماند این تقریر خام ** کاسه‌ی خاصان منه بر خوان عام

قهر و لطفی چون صبا و چون وبا ** آن یکی آهن‌ربا وین که‌ربا