گفت ای دانای رازم مو به مو ** چه کنم در شهر از خدمت بگو

گفت خدمت آنک بهر ذل نفس ** خویش را سازی تو چون عباس دبس 2680

مدتی از اغنیا زر می‌ستان ** پس به درویشان مسکین می‌رسان

خدمتت اینست تا یک چند گاه ** گفت سمعا طاعة ای جان‌پناه

بس سال و بس جواب و ماجرا ** بد میان زاهد و رب الوری

که زمین و آسمان پر نور شد ** در مقالات آن همه مذکور شد

لیک کوته کردم آن گفتار را ** تا ننوشد هر خسی اسرار را 2685

آمدن شیخ بعد از چندین سال از بیابان به شهر غزنین و زنبیل گردانیدن به اشارت غیبی و تفرقه کردن آنچ جمع آید بر فقرا هر که را جان عز لبیکست نامه بر نامه پیک بر پیکست چنانک روزن خانه باز باشد آفتاب و ماهتاب و باران و نامه و غیره منقطع نباشد

رو به شهر آورد آن فرمان‌پذیر ** شهر غزنین گشت از رویش منیر

از فرح خلقی به استقبال رفت ** او در آمد از ره دزدیده تفت

جمله اعیان و مهان بر خاستند ** قصرها از بهر او آراستند

گفت من از خودنمایی نامدم ** جز به خواری و گدایی نامدم

نیستم در عزم قال و قیل من ** در به در گردم به کف زنبیل من 2690

بنده فرمانم که امرست از خدا ** که گدا باشم گدا باشم گدا

در گدایی لفظ نادر ناورم ** جز طریق خس گدایان نسپرم

تا شوم غرقه‌ی مذلت من تمام ** تا سقطها بشنوم از خاص و عام

امر حق جانست و من آن را تبع ** او طمع فرمود ذل من طمع

چون طمع خواهد ز من سلطان دین ** خاک بر فرق قناعت بعد ازین 2695

او مذلت خواست کی عزت تنم ** او گدایی خواست کی میری کنم

بعد ازین کد و مذلت جان من ** بیست عباس‌اند در انبان من

شیخ بر می‌گشت زنبیلی به دست ** شیء لله خواجه توفیقیت هست

برتر از کرسی و عرش اسرار او ** شیء لله شیء لله کار او

انبیا هر یک همین فن می‌زنند ** خلق مفلس کدیه ایشان می‌کنند 2700

اقرضوا الله اقرضوا الله می‌زنند ** بازگون بر انصروا الله می‌تنند

در به در این شیخ می‌آرد نیاز ** بر فلک صد در برای شیخ باز

که آن گدایی که آن به جد می‌کرد او ** بهر یزدان بود نه از بهر گلو

ور بکردی نیز از بهر گلو ** آن گلو از نور حق دارد غلو

در حق او خورد نان و شهد و شیر ** به ز چله وز سه روزه‌ی صد فقیر 2705

نور می‌نوشد مگو نان می‌خورد ** لاله می‌کارد به صورت می‌چرد

چون شراری کو خورد روغن ز شمع ** نور افزاید ز خوردش بهر جمع

نان‌خوری را گفت حق لاتسرفوا ** نور خوردن را نگفتست اکتفوا

آن گلوی ابتلا بد وین گلو ** فارغ از اسراف و آمن از غلو

امر و فرمان بود نه حرص و طمع ** آن چنان جان حرص را نبود تبع 2710

گر بگوید کیمیا مس را بده ** تو به من خود را طمع نبود فره

گنجهای خاک تا هفتم طبق ** عرضه کرده بود پیش شیخ حق

شیخ گفتا خالقا من عاشقم ** گر بجویم غیر تو من فاسقم

هشت جنت گر در آرم در نظر ** ور کنم خدمت من از خوف سقر

مومنی باشم سلامت‌جوی من ** زانک این هر دو بود حظ بدن 2715

عاشقی کز عشق یزدان خورد قوت ** صد بدن پیشش نیرزد تره‌توت

وین بدن که دارد آن شیخ فطن ** چیز دگر گشت کم خوانش بدن

عاشق عشق خدا وانگاه مزد ** جبرئیل متمن وانگاه دزد

عاشق آن لیلی کور و کبود ** ملک عالم پیش او یک تره بود

پیش او یکسان شده بد خاک و زر ** زر چه باشد که نبد جان را خطر 2720

شیر و گرگ و دد ازو واقف شده ** هم‌چو خویشان گرد او گرد آمده

کین شدست از خوی حیوان پاک پاک ** پر ز عشق و لحم و شحمش زهرناک

زهر دد باشد شکرریز خرد ** زانک نیک نیک باشد ضد بد

لحم عاشق را نیارد خورد دد ** عشق معروفست پیش نیک و بد

ور خورد خود فی‌المثل دام و ددش ** گوشت عاشق زهر گردد بکشدش 2725

هر چه جز عشقست شد ماکول عشق ** دو جهان یک دانه پیش نول عشق

دانه‌ای مر مرغ را هرگز خورد ** کاهدان مر اسپ را هرگز چرد

بندگی کن تا شوی عاشق لعل ** بندگی کسبیست آید در عمل