منفعتهای دیگر آید ز چرخ ** آن چو بیضه تابع آید این چو فرخ

خاک را من خوار کردم یک سری ** تا ز خواری عاشقان بویی بری

خاک را دادیم سبزی و نوی ** تا ز تبدیل فقیر آگه شوی

با تو گویند این جبال راسیات ** وصف حال عاشقان اندر ثبات

گرچه آن معنیست و این نقش ای پسر ** تا به فهم تو کند نزدیک‌تر 2745

غصه را با خار تشبیهی کنند ** آن نباشد لیک تنبیهی کنند

آن دل قاسی که سنگش خواندند ** نامناسب بد مثالی راندند

در تصور در نیاید عین آن ** عیب بر تصویر نه نفیش مدان

رفتن این شیخ در خانه‌ی امیری بهر کدیه روزی چهار بار به زنبیل به اشارت غیب و عتاب کردن امیر او را بدان وقاحت و عذر گفتن او امیر را

شیخ روزی چار کرت چون فقیر ** بهر کدیه رفت در قصر امیر

در کفش زنبیل و شی لله زنان ** خالق جان می‌بجوید تای نان 2750

نعلهای بازگونه‌ست ای پسر ** عقل کلی را کند هم خیره‌سر

چون امیرش دید گفتش ای وقیح ** گویمت چیزی منه نامم شحیح

این چه سغری و چه رویست و چه کار ** که به روزی اندر آیی چار بار

کیست اینجا شیخ اندر بند تو ** من ندیدم نر گدا مانند تو

حرمت و آب گدایان برده‌ای ** این چه عباسی زشت آورده‌ای 2755

غاشیه بر دوش تو عباس دبس ** هیچ ملحد را مباد این نفس نحس

گفت امیرا بنده فرمانم خموش ** ز آتشم آگه نه‌ای چندین مجوش

بهر نان در خویش حرصی دیدمی ** اشکم نان‌خواه را بدریدمی

هفت سال از سوز عشق جسم‌پز ** در بیابان خورده‌ام من برگ رز

تا ز برگ خشک و تازه خوردنم ** سبز گشته بود این رنگ تنم 2760

تا تو باشی در حجاب بوالبشر ** سرسری در عاشقان کمتر نگر

زیرکان که مویها بشکافتند ** علم هیات را به جان دریافتند

علم نارنجات و سحر و فلسفه ** گرچه نشناسند حق المعرفه

لیک کوشیدند تا امکان خود ** بر گذشتند از همه اقران خود

عشق غیرت کرد و زیشان در کشید ** شد چنین خورشید زیشان ناپدید 2765

نور چشمی کو به روز استاره دید ** آفتابی چون ازو رو در کشید

زین گذر کن پند من بپذیر هین ** عاشقان را تو به چشم عشق بین

وقت نازک باشد و جان در رصد ** با تو نتوان گفت آن دم عذر خود

فهم کن موقوف آن گفتن مباش ** سینه‌های عاشقان را کم خراش

نه گمانی برده‌ای تو زین نشاط ** حزم را مگذار می‌کن احتیاط 2770

واجبست و جایزست و مستحیل ** این وسط را گیر در حزم ای دخیل

گریان شدن امیر از نصیحت شیخ و عکس صدق او و ایثار کردن مخزن بعد از آن گستاخی و استعصام شیخ و قبول ناکردن و گفتن کی من بی‌اشارت نیارم تصرفی کردن

این بگفت و گریه در شد های های ** اشک غلطان بر رخ او جای جای

صدق او هم بر ضمیر میر زد ** عشق هر دم طرفه دیگی می‌پزد

صدق عاشق بر جمادی می‌تند ** چه عجب گر بر دل دانا زند

صدق موسی بر عصا و کوه زد ** بلک بر دریای پر اشکوه زد 2775

صدق احمد بر جمال ماه زد ** بلک بر خورشید رخشان راه زد

رو برو آورده هر دو در نفیر ** گشته گریان هم امیر و هم فقیر

ساعتی بسیار چون بگریستند ** گفت میر او را که خیز ای ارجمند

هر چه خواهی از خزانه برگزین ** گرچه استحقاق داری صد چنین

خانه آن تست هر چت میل هست ** بر گزین خود هر دو عالم اندکست 2780

گفت دستوری ندادندم چنین ** که کنم من این دخیلانه دخول

من ز خود نتوانم این کردن فضول ** که کنم من این دخیلانه دخول

این بهانه کرد و مهره در ربود ** مانع آن بدکان عطا صادق نبود

نه که صادق بود و پاک از غل و خشم ** شیخ را هر صدق می‌نامد به چشم

گفت فرمانم چنین دادست اله ** که گدایانه برو نانی بخواه 2785

اشارت آمدن از غیب به شیخ کی این دو سال به فرمان ما بستدی و بدادی بعد ازین بده و مستان دست در زیر حصیر می‌کن کی آن را چون انبان بوهریره کردیم در حق تو هر چه خواهی بیابی تا یقین شود عالمیان را کی ورای این عالمیست کی خاک به کف گیری زر شود مرده درو آید زنده شود نحس اکبر در وی آید سعد اکبر شود کفر درو آید ایمان گردد زهر درو آید تریاق شود نه داخل این عالمست و نه خارج این عالم نه تحت و نه فوق نه متصل نه منفصل بی‌چون و بی چگونه هر دم ازو هزاران اثر و نمونه ظاهر می‌شود چنانک صنعت دست با صورت دست و غمزه‌ی چشم با صورت چشم و فصاحت زبان با صورت زبان نه داخلست و نه خارج او نه متصل و نه منفصل والعاقل تکفیه الاشارة

تا دو سال این کار کرد آن مرد کار ** بعد از آن امر آمدش از کردگار

بعد ازین می‌ده ولی از کس مخواه ** ما بدادیمت ز غیب این دستگاه

هر که خواهد از تو از یک تا هزار ** دست در زیر حصیری کن بر آر

هین ز گنج رحمت بی‌مر بده ** در کف تو خاک گردد زر بده

هر چه خواهندت بده مندیش از آن ** داد یزدان را تو بیش از بیش دان 2790