اندرو جز عشق یزدان کار نیست ** جز خیال وصل او دیار نیست

خانه را من روفتم از نیک و بد ** خانه‌ام پرست از عشق احد

هرچه بینم اندرو غیر خدا ** آن من نبود بود عکس گدا 2805

گر در آبی نخل یا عرجون نمود ** جز ز عکس نخله‌ی بیرون نبود

در تگ آب ار ببینی صورتی ** عکس بیرون باشد آن نقش ای فتی

لیک تا آب از قذی خالی شدن ** تنقیه شرطست در جوی بدن

تا نماند تیرگی و خس درو ** تا امین گردد نماید عکس رو

جز گلابه در تنت کو ای مقل ** آب صافی کن ز گل ای خصم دل 2810

تو بر آنی هر دمی کز خواب و خور ** خاک ریزی اندرین جو بیشتر

سبب دانستن ضمیرهای خلق

چون دل آن آب زینها خالیست ** عکس روها از برون در آب جست

پس ترا باطن مصفا ناشده ** خانه پر از دیو و نسناس و دده

ای خری ز استیزه ماند در خری ** کی ز ارواح مسیحی بو بری

کی شناسی گر خیالی سر کند ** کز کدامین مکمنی سر بر کند 2815

چون خیالی می‌شود در زهد تن ** تا خیالات از درونه روفتن

غالب شدن مکر روبه بر استعصام خر

خر بسی کوشید و او را دفع گفت ** لیک جوع الکلب با خر بود جفت

غالب آمد حرص و صبرش بد ضعیف ** بس گلوها که برد عشق رغیف

زان رسولی کش حقایق داد دست ** کاد فقر ان یکن کفر آمدست

گشته بود آن خر مجاعت را اسیر ** گفت اگر مکرست یک ره مرده گیر 2820

زین عذاب جوع باری وا رهم ** گر حیات اینست من مرده بهم

گر خر اول توبه و سوگند خورد ** عاقبت هم از خری خبطی بکرد

حرص کور و احمق و نادان کند ** مرگ را بر احمقان آسان کند

نیست آسان مرگ بر جان خران ** که ندارند آب جان جاودان

چون ندارد جان جاوید او شقیست ** جرات او بر اجل از احمقیست 2825

جهد کن تا جان مخلد گردد ** تا به روز مرگ برگی باشدت

اعتمادش نیز بر رازق نبود ** که بر افشاند برو از غیب جود

تاکنونش فضل بی‌روزی نداشت ** گرچه گه‌گه بر تنش جوعی گماشت

گر نباشد جوع صد رنج دگر ** از پی هیضه بر آرد از تو سر

رنج جوع اولی بود خود زان علل ** هم به لطف و هم به خفت هم عمل 2830

رنج جوع از رنجها پاکیزه‌تر ** خاصه در جوعست صد نفع و هنر

در بیان فضیلت احتما و جوع

جوع خود سلطان داروهاست هین ** جوع در جان نه چنین خوارش مبین

جمله ناخوش از مجاعت خوش شدست ** جمله خوشها بی‌مجاعتها ردست

مثل

آن یکی می‌خورد نان فخفره ** گفت سایل چون بدین استت شره

گفت جوع از صبر چون دوتا شود ** نان جو در پیش من حلوا شود 2835

پس توانم که همه حلوا خورم ** چون کنم صبری صبورم لاجرم

خود نباشد جوع هر کس را زبون ** کین علف‌زاریست ز اندازه برون

جوع مر خاصان حق را داده‌اند ** تا شوند از جوع شیر زورمند

جوع هر جلف گدا را کی دهند ** چون علف کم نیست پیش او نهند

که بخور که هم بدین ارزانیی ** تو نه‌ای مرغاب مرغ نانیی 2840

حکایت مریدی کی شیخ از حرص و ضمیر او واقف شد او را نصیحت کرد به زبان و در ضمن نصیحت قوت توکل بخشیدش به امر حق

شیخ می‌شد با مریدی بی‌درنگ ** سوی شهری نان بدانجا بود تنگ

ترس جوع و قحط در فکر مرید ** هر دمی می‌گشت از غفلت پدید

شیخ آگه بود و واقف از ضمیر ** گفت او را چند باشی در زحیر

از برای غصه‌ی نان سوختی ** دیده‌ی صبر و توکل دوختی

تو نه‌ای زان نازنینان عزیز ** که ترا دارند بی‌جوز و مویز 2845

جوع رزق جان خاصان خداست ** کی زبون هم‌چو تو گیج گداست

باش فارغ تو از آنها نیستی ** که درین مطبخ تو بی‌نان بیستی

کاسه بر کاسه‌ست و نان بر نان مدام ** از برای این شکم‌خواران عام

چون بمیرد می‌رود نان پیش پیش ** کای ز بیم بی‌نوایی کشته خویش

تو برفتی ماند نان برخیز گیر ** ای بکشته خویش را اندر زحیر 2850

هین توکل کن ملرزان پا و دست ** رزق تو بر تو ز تو عاشق‌ترست

عاشقست و می‌زند او مول‌مول ** که ز بی‌صبریت داند ای فضول