هرچه آوردی تلف کردیش زن ** مرد مضطر بود اندر تن زدن

هرچه آوردی تلف کردیش زن ** مرد مضطر بود اندر تن زدن 3410

بهر مهمان گوشت آورد آن معیل ** سوی خانه با دو صد جهد طویل

زن بخوردش با کباب و با شراب ** مرد آمد گفت دفع ناصواب

مرد گفتش گوشت کو مهمان رسید ** پیش مهمان لوت می‌باید کشید

گفت زن این گربه خورد آن گوشت را ** گوشت دیگر خر اگر باشد هلا

گفت ای ایبک ترازو را بیار ** گربه را من بر کشم اندر عیار 3415

بر کشیدش بود گربه نیم من ** پس بگفت آن مرد کای محتال زن

گوشت نیم من بود و افزون یک ستیر ** هست گربه نیم‌من هم ای ستیر

این اگر گربه‌ست پس آن گوشت کو ** ور بود این گوشت گربه کو بجو

بایزید ار این بود آن روح چیست ** ور وی آن روحست این تصویر کیست

حیرت اندر حیرتست ای یار من ** این نه کار تست و نه هم کار من 3420

هر دو او باشد ولیک از ریع زرع ** دانه باشد اصل و آن که پره فرع

حکمت این اضداد را با هم ببست ** ای قصاب این گردران با گردنست

روح بی‌قالب نداند کار کرد ** قالبت بی‌جان فسرده بود و سرد

قالبت پیدا و آن جانت نهان ** راست شد زین هر دو اسباب جهان

خاک را بر سر زنی سر نشکند ** آب را بر سر زنی در نشکند 3425

گر تو می‌خواهی که سر را بشکنی ** آب را و خاک را بر هم زنی

چون شکستی سر رود آبش به اصل ** خاک سوی خاک آید روز فصل

حکمتی که بود حق را ز ازدواج ** گشت حاصل از نیاز و از لجاج

باشد آنگه ازدواجات دگر ** لا سمع اذن و لا عین بصر

گر شنیدی اذن کی ماندی اذن ** یا کجا کردی دگر ضبط سخن 3430

گر بدیدی برف و یخ خورشید را ** از یخی برداشتی اومید را

آب گشتی بی‌عروق و بی‌گره ** ز آب داود هوا کردی زره

پس شدی درمان جان هر درخت ** هر درختی از قدومش نیک‌بخت

آن یخی بفسرده در خود مانده ** لا مساسی با درختان خوانده

لیس یالف لیس یلف جسمه ** لیس الا شح نفس قسمه 3435

نیست ضایع زو شود تازه جگر ** لیک نبود پیک و سلطان خضر

ای ایاز استاره‌ی تو بس بلند ** نیست هر برجی عبورش را پسند

هر وفا را کی پسندد همتت ** هر صفا را کی گزیند صفوتت

حکایت آن امیر کی غلام را گفت کی می بیار غلام رفت و سبوی می آورد در راه زاهدی بود امر معروف کرد زد سنگی و سبو را بشکست امیر بشنید و قصد گوشمال زاهد کرد و این قصد در عهد دین عیسی بود علیه‌السلام کی هنوز می حرام نشده بود ولیکن زاهد تقزیزی می‌کرد و از تنعم منع می‌کرد

بود امیری خوش دلی می‌باره‌ای ** کهف هر مخمور و هر بیچاره‌ای

مشفقی مسکین‌نوازی عادلی ** جوهری زربخششی دریادلی 3440

شاه مردان و امیرالمومنین ** راه‌بان و رازدان و دوست‌بین

دور عیسی بود و ایام مسیح ** خلق دلدار و کم‌آزار و ملیح

آمدش مهمان بناگاهان شبی ** هم امیری جنس او خوش‌مذهبی

باده می‌بایستشان در نظم حال ** باده بود آن وقت ماذون و حلال

باده‌شان کم بود و گفتا ای غلام ** رو سبو پر کن به ما آور مدام 3445

از فلان راهب که دارد خمر خاص ** تا ز خاص و عام یابد جان خلاص

جرعه‌ای زان جام راهب آن کند ** که هزاران جره و خمدان کند

اندر آن می مایه‌ی پنهانی است ** آنچنان که اندر عبا سلطانی است

تو بدلق پاره‌پاره کم نگر ** که سیه کردند از بیرون زر

از برای چشم بد مردود شد ** وز برون آن لعل دودآلود شد 3450

گنج و گوهر کی میان خانه‌هاست ** گنجها پیوسته در ویرانه‌هاست

گنج آدم چون بویران بد دفین ** گشت طینش چشم‌بند آن لعین

او نظر می‌کرد در طین سست سست ** جان همی‌گفتش که طینم سد تست

دو سبو بستد غلام و خوش دوید ** در زمان در دیر رهبانان رسید

زر بداد و باده‌ی چون زر خرید ** سنگ داد و در عوض گوهر خرید 3455

باده‌ای که آن بر سر شاهان جهد ** تاج زر بر تارک ساقی نهد

فتنه‌ها و شورها انگیخته ** بندگان و خسروان آمیخته

استخوانها رفته جمله جان شده ** تخت و تخته آن زمان یکسان شده

وقت هشیاری چو آب و روغنند ** وقت مستی هم‌چو جان اندر تنند