تا چه خواهی کرد آن باد و بروت ** که بگیرد هم‌چو جلادی گلوت

هم درین عالم بدان که مامنیست ** از منافق کم شنو کو گفت نیست

حجت منکران آخرت و بیان ضعف آن حجت زیرا حجت ایشان به دین باز می‌گردد کی غیر این نمی‌بینیم

حجتش اینست گوید هر دمی ** گر بدی چیزی دگر هم دیدمی 3930

گر نبیند کودکی احوال عقل ** عاقلی هرگز کند از عقل نقل

ور نبیند عاقلی احوال عشق ** کم نگردد ماه نیکوفال عشق

حسن یوسف دیده‌ی اخوان ندید ** از دل یعقوب کی شد ناپدید

مر عصا را چشم موسی چوب دید ** چشم غیبی افعی و آشوب دید

چشم سر با چشم سر در جنگ بود ** غالب آمد چشم سر حجت نمود 3935

چشم موسی دست خود را دست دید ** پیش چشم غیب نوری بد پدید

این سخن پایان ندارد در کمال ** پیش هر محروم باشد چون خیال

چون حقیقت پیش او فرج و گلوست ** کم بیان کن پیش او اسرار دوست

پیش ما فرج و گلو باشد خیال ** لاجرم هر دم نماید جان جمال

هر که را فرج و گلو آیین و خوست ** آن لکم دین ولی دین بهر اوست 3940

با چنان انکار کوته کن سخن ** احمدا کم گوی با گبر کهن

آمدن خلیفه نزد آن خوب‌روی برای جماع

آن خلیفه کرد رای اجتماع ** سوی آن زن رفت از بهر جماع

ذکر او کرد و ذکر بر پای کرد ** قصد خفت و خیز مهرافزای کرد

چون میان پای آن خاتون نشست ** پس قضا آمد ره عیشش ببست

خشت و خشت موش در گوشش رسید ** خفت کیرش شهوتش کلی رمید 3945

وهم آن کز مار باشد این صریر ** که همی‌جنبد بتندی از حصیر

خنده گرفتن آن کنیزک را از ضعف شهوت خلیفه و قوت شهوت آن امیر و فهم کردن خلیفه از خنده‌ی کنیزک

زن بدید آن سستی او از شگفت ** آمد اندر قهقهه خنده‌ش گرفت

یادش آمد مردی آن پهلوان ** که بکشت او شیر و اندامش چنان

غالب آمد خنده‌ی زن شد دراز ** جهد می‌کرد و نمی‌شد لب فراز

سخت می‌خندید هم‌چون بنگیان ** غالب آمد خنده بر سود و زیان 3950

هرچه اندیشید خنده می‌فزود ** هم‌چو بند سیل ناگاهان گشود

گریه و خنده غم و شادی دل ** هر یکی را معدنی دان مستقل

هر یکی را مخزنی مفتاح آن ** ای برادر در کف فتاح دان

هیچ ساکن می‌نشد آن خنده زو ** پس خلیفه طیره گشت و تندخو

زود شمشیر از غلافش بر کشید ** گفت سر خنده واگو ای پلید 3955

در دلم زین خنده ظنی اوفتاد ** راستی گو عشوه نتوانیم داد

ور خلاف راستی بفریبیم ** یا بهانه‌ی چرب آری تو به دم

من بدانم در دل من روشنیست ** بایدت گفتن هر آنچ گفتنیست

در دل شاهان تو ماهی دان سطبر ** گرچه گه گه شد ز غفلت زیر ابر

یک چراغی هست در دل وقت گشت ** وقت خشم و حرص آید زیر طشت 3960

آن فراست این زمان یار منست ** گر نگویی آنچ حق گفتنست

من بدین شمشیر برم گردنت ** سود نبود خود بهانه کردنت

ور بگویی راست آزادت کنم ** حق یزدان نشکنم شادت کنم

هفت مصحف آن زمان برهم نهاد ** خورد سوگند و چنین تقریر داد

فاش کردن آن کنیزک آن راز را با خلیفه از زخم شمشیر و اکراه خلیفه کی راست گو سبب این خنده را و گر نه بکشمت

زن چو عاجز شد بگفت احوال را ** مردی آن رستم صد زال را 3965

شرح آن گردک که اندر راه بود ** یک به یک با آن خلیفه وا نمود

شیر کشتن سوی خیمه آمدن ** وان ذکر قایم چو شاخ کرگدن

باز این سستی این ناموس‌کوش ** کو فرو مرد از یکی خش خشت موش

رازها را می‌کند حق آشکار ** چون بخواهد رست تخم بد مکار

آب و ابر و آتش و این آفتاب ** رازها را می برآرد از تراب 3970

این بهار نو ز بعد برگ‌ریز ** هست برهان وجود رستخیز

در بهار آن سرها پیدا شود ** هر چه خوردست این زمین رسوا شود

بر دمد آن از دهان و از لبش ** تا پدید آید ضمیر و مذهبش

سر بیخ هر درختی و خورش ** جملگی پیدا شود آن بر سرش

هر غمی کز وی تو دل آزرده‌ای ** از خمار می بود کان خورده‌ای 3975

لیک کی دانی که آن رنج خمار ** از کدامین می بر آمد آشکار

این خمار اشکوفه‌ی آن دانه است ** آن شناسد کاگه و فرزانه است