سبزوارست این جهان و مرد حق ** اندرین جا ضایعست و ممتحق

هست خوارمشاه یزدان جلیل ** دل همی خواهد ازین قوم رذیل

گفت لا ینظر الی تصویرکم ** فابتغوا ذا القلب فی‌تدبیر کم

من ز صاحب‌دل کنم در تو نظر ** نه به نقش سجده و ایثار زر 870

تو دل خود را چو دل پنداشتی ** جست و جوی اهل دل بگذاشتی

دل که گر هفصد چو این هفت آسمان ** اندرو آید شود یاوه و نهان

این چنین دل ریزه‌ها را دل مگو ** سبزوار اندر ابوبکری بجو

صاحب دل آینه‌ی شش‌رو شود ** حق ازو در شش جهت ناظر بود

هر که اندر شش جهت دارد مقر ** نکندش بی‌واسطه‌ی او حق نظر 875

گر کند رد از برای او کند ** ور قبول آرد همو باشد سند

بی‌ازو ندهد کسی را حق نوال ** شمه‌ای گفتم من از صاحب‌وصال

موهبت را بر کف دستش نهد ** وز کفش آن را به مرحومان دهد

با کفش دریای کل را اتصال ** هست بی‌چون و چگونه و بر کمال

اتصالی که نگنجد در کلام ** گفتنش تکلیف باشد والسلام 880

صد جوال زر بیاری ای غنی ** حق بگوید دل بیار ای منحنی

گر ز تو راضیست دل من راضیم ** ور ز تو معرض بود اعراضیم

ننگرم در تو در آن دل بنگرم ** تحفه او را آر ای جان بر درم

با تو او چونست هستم من چنان ** زیر پای مادران باشد جنان

مادر و بابا و اصل خلق اوست ** ای خنک آنکس که داند دل ز پوست 885

تو بگویی نک دل آوردم به تو ** گویدت پرست ازین دلها قتو

آن دلی آور که قطب عالم اوست ** جان جان جان جان آدم اوست

از برای آن دل پر نور و بر ** هست آن سلطان دلها منتظر

تو بگردی روزها در سبزوار ** آنچنان دل را نیابی ز اعتبار

پس دل پژمرده‌ی پوسیده‌جان ** بر سر تخته نهی آن سو کشان 890

که دل آوردم ترا ای شهریار ** به ازین دل نبود اندر سبزوار

گویدت این گورخانه‌ست ای جری ** که دل مرده بدینجا آوری

رو بیاور آن دلی کو شاه‌خوست ** که امان سبزوار کون ازوست

گویی آن دل زین جهان پنهان بود ** زانک ظلمت با ضیا ضدان بود

دشمنی آن دل از روز الست ** سبزوار طبع را میراثی است 895

زانک او بازست و دنیا شهر زاغ ** دیدن ناجنس بر ناجنس داغ

ور کند نرمی نفاقی می‌کند ** ز استمالت ارتفاقی می‌کند

می‌کند آری نه از بهر نیاز ** تا که ناصح کم کند نصح دراز

زانک این زاغ خس مردارجو ** صد هزاران مکر دارد تو به تو

گر پذیرند آن نفاقش را رهید ** شد نفاقش عین صدق مستفید 900

زانک آن صاحب دل با کر و فر ** هست در بازار ما معیوب‌خر

صاحب دل جو اگر بی‌جان نه‌ای ** جنس دل شو گر ضد سلطان نه‌ای

آنک زرق او خوش آید مر ترا ** آن ولی تست نه خاص خدا

هر که او بر خو و بر طبع تو زیست ** پیش طبع تو ولی است و نبیست

رو هوا بگذار تا بویت شود ** وان مشام خوش عبرجویت شود 905

از هوارانی دماغت فاسدست ** مشک و عنبر پیش مغزت کاسدست

حد ندارد این سخن و آهوی ما ** می‌گریزد اندر آخر جابجا

بقیه‌ی قصه‌ی آهو و آخر خران

روزها آن آهوی خوش‌ناف نر ** در شکنجه بود در اصطبل خر

مضطرب در نزع چون ماهی ز خشک ** در یکی حقه معذب پشک و مشک

یک خرش گفتی که ها این بوالوحوش ** طبع شاهان دارد و میران خموش 910

وآن دگر تسخر زدی کز جر و مد ** گوهر آوردست کی ارزان دهد

وآن خری گفتی که با این نازکی ** بر سریر شاه شو گو متکی

آن خری شد تخمه وز خوردن بماند ** پس برسم دعوت آهو را بخواند

سر چنین کرد او که نه رو ای فلان ** اشتهاام نیست هستم ناتوان

گفت می‌دانم که نازی می‌کنی ** یا ز ناموس احترازی می‌کنی 915

گفت او با خود که آن طعمه‌ی توست ** که از آن اجزای تو زنده و نوست