قهقهه زد آن جهود سنگ‌دل ** از سر افسوس و طنز و غش و غل

گفت صدیقش که این خنده چه بود ** در جواب پرسش او خنده فزود 1035

گفت اگر جدت نبودی و غرام ** در خریداری این اسود غلام

من ز استیزه نمی‌جوشیدمی ** خود به عشر اینش بفروشیدمی

کو به نزد من نیرزد نیم دانگ ** تو گران کردی بهایش را به بانگ

پس جوابش داد صدیق ای غبی ** گوهری دادی به جوزی چون صبی

کو به نزد من همی‌ارزد دو کون ** من به جانش ناظرستم تو بلون 1040

زر سرخست او سیه‌تاب آمده ** از برای رشک این احمق‌کده

دیده‌ی این هفت رنگ جسمها ** در نیابد زین نقاب آن روح را

گر مکیسی کردیی در بیع بیش ** دادمی من جمله ملک و مال خویش

ور مکاس افزودیی من ز اهتمام ** دامنی زر کردمی از غیر وام

سهل دادی زانک ارزان یافتی ** در ندیدی حقه را نشکافتی 1045

حقه سربسته جهل تو بداد ** زود بینی که چه غبنت اوفتاد

حقه‌ی پر لعل را دادی به باد ** هم‌چو زنگی در سیه‌رویی تو شاد

عاقبت وا حسرتا گویی بسی ** بخت ودولت را فروشد خود کسی

بخت با جامه‌ی غلامانه رسید ** چشم بدبختت به جز ظاهر ندید

او نمودت بندگی خویشتن ** خوی زشتت کرد با او مکر و فن 1050

این سیه‌اسرار تن‌اسپید را ** بت‌پرستانه بگیر ای ژاژخا

این ترا و آن مرا بردیم سود ** هین لکم دین ولی دین ای جهود

خود سزای بت‌پرستان این بود ** جلش اطلس اسپ او چوبین بود

هم‌چو گور کافران پر دود و نار ** وز برون بر بسته صد نقش و نگار

هم‌چو مال ظالمان بیرون جمال ** وز درونش خون مظلوم و وبال 1055

چون منافق از برون صوم و صلات ** وز درون خاک سیاه بی‌نبات

هم‌چو ابری خالیی پر قر و قر ** نه درو نفع زمین نه قوت بر

هم‌چو وعده‌ی مکر و گفتار دروغ ** آخرش رسوا و اول با فروغ

بعد از آن بگرفت او دست بلال ** آن ز زخم ضرس محنت چون خلال

شد خلالی در دهانی راه یافت ** جانب شیرین‌زبانی می‌شتافت 1060

چون بدید آن خسته روی مصطفی ** خر مغشیا فتاد او بر قفا

تا بدیری بی‌خود و بی‌خویش ماند ** چون به خویش آمد ز شادی اشک راند

مصطفی‌اش در کنار خود کشید ** کس چه داند بخششی کو را رسید

چون بود مسی که بر اکسیر زد ** مفلسی بر گنج پر توفیر زد

ماهی پژمرده در بحر اوفتاد ** کاروان گم شده زد بر رشاد 1065

آن خطاباتی که گفت آن دم نبی ** گر زند بر شب بر آید از شبی

روز روشن گردد آن شب چون صباح ** من نتوانم باز گفت آن اصطلاح

خود تو دانی که آفتابی در حمل ** تا چه گوید با نبات و با دقل

خود تو دانی هم که آن آب زلال ** می چه گوید با ریاحین و نهال

صنع حق با جمله اجزای جهان ** چون دم و حرفست از افسون‌گران 1070

جذب یزدان با اثرها و سبب ** صد سخن گوید نهان بی‌حرف و لب

نه که تاثیر از قدر معمول نیست ** لیک تاثیرش ازو معقول نیست

چون مقلد بود عقل اندر اصول ** دان مقلد در فروعش ای فضول

گر بپرسد عقل چون باشد مرام ** گو چنانک تو ندانی والسلام

معاتبه‌ی مصطفی علیه‌السلام با صدیق رضی الله عنه کی ترا وصیت کردم کی به شرکت من بخر تو چرا بهر خود تنها خریدی و عذر او

گفت ای صدیق آخر گفتمت ** که مرا انباز کن در مکرمت 1075

گفت ما دو بندگان کوی تو ** کردمش آزاد من بر روی تو

تو مرا می‌دار بنده و یار غار ** هیچ آزادی نخواهم زینهار

که مرا از بندگیت آزادیست ** بی‌تو بر من محنت و بیدادیست

ای جهان را زنده کرده ز اصطفا ** خاص کرده عام را خاصه مرا

خوابها می‌دید جانم در شباب ** که سلامم کرد قرص آفتاب 1080

از زمینم بر کشید او بر سما ** همره او گشته بودم ز ارتقا

گفتم این ماخولیا بود و محال ** هیچ گردد مستحیلی وصف حال

چون ترا دیدم بدیدم خویش را ** آفرین آن آینه‌ی خوش کیش را