در عجوزه چیست که ایشان را نبود ** که ترا زان نقشها با خود ربود

تو نگویی من بگویم در بیان ** عقل و حس و درک و تدبیرست و جان 145

در عجوزه جان آمیزش‌کنیست ** صورت گرمابه‌ها را روح نیست

صورت گرمابه گر جنبش کند ** در زمان او از عجوزه بر کند

جان چه باشد با خبر از خیر و شر ** شاد با احسان و گریان از ضرر

چون سر و ماهیت جان مخبرست ** هر که او آگاه‌تر با جان‌ترست

روح را تاثیر آگاهی بود ** هر که را این بیش اللهی بود 150

چون خبرها هست بیرون زین نهاد ** باشد این جانها در آن میدان جماد

جان اول مظهر درگاه شد ** جان جان خود مظهر الله شد

آن ملایک جمله عقل و جان بدند ** جان نو آمد که جسم آن بدند

از سعادت چون بر آن جان بر زدند ** هم‌چو تن آن روح را خادم شدند

آن بلیس از جان از آن سر برده بود ** یک نشد با جان که عضو مرده بود 155

چون نبودش آن فدای آن نشد ** دست بشکسته مطیع جان نشد

جان نشد ناقص گر آن عضوش شکست ** کان بدست اوست تواند کرد هست

سر دیگر هست کو گوش دگر ** طوطیی کو مستعد آن شکر

طوطیان خاص را قندیست ژرف ** طوطیان عام از آن خور بسته طرف

کی چشد درویش صورت زان زکات ** معنیست آن نه فعولن فاعلات 160

از خر عیسی دریغش نیست قند ** لیک خر آمد به خلقت که پسند

قند خر را گر طرب انگیختی ** پیش خر قنطار شکر ریختی

معنی نختم علی افواههم ** این شناس اینست ره‌رو را مهم

تا ز راه خاتم پیغامبران ** بوک بر خیزد ز لب ختم گران

ختمهایی که انبیا بگذاشتند ** آن بدین احمدی برداشتند 165

قفلهای ناگشاده مانده بود ** از کف انا فتحنا برگشود

او شفیع است این جهان و آن جهان ** این جهان زی دین و آنجا زی جنان

این جهان گوید که تو رهشان نما ** وآن جهان گوید که تو مهشان نما

پیشه‌اش اندر ظهور و در کمون ** اهد قومی انهم لا یعلمون

باز گشته از دم او هر دو باب ** در دو عالم دعوت او مستجاب 170

بهر این خاتم شدست او که به جود ** مثل او نه بود و نه خواهند بود

چونک در صنعت برد استاد دست ** نه تو گویی ختم صنعت بر توست

در گشاد ختمها تو خاتمی ** در جهان روح‌بخشان حاتمی

هست اشارات محمدالمراد ** کل گشاد اندر گشاد اندر گشاد

صد هزاران آفرین بر جان او ** بر قدوم و دور فرزندان او 175

آن خلیفه‌زادگان مقبلش ** زاده‌اند از عنصر جان و دلش

گر ز بغداد و هری یا از ری‌اند ** بی‌مزاج آب و گل نسل وی‌اند

شاخ گل هر جا که روید هم گلست ** خم مل هر جا که جوشد هم ملست

گر ز مغرب بر زند خورشید سر ** عین خورشیدست نه چیز دگر

عیب چینان را ازین دم کور دار ** هم بستاری خود ای کردگار 180

گفت حق چشم خفاش بدخصال ** بسته‌ام من ز آفتاب بی‌مثال

از نظرهای خفاش کم و کاست ** انجم آن شمس نیز اندر خفاست

نکوهیدن ناموسهای پوسیده را کی مانع ذوق ایمان و دلیل ضعف صدق‌اند و راه‌زن صد هزار ابله چنانک راه‌زن آن مخنث شده بودند گوسفندان و نمی‌یارست گذشتن و پرسیدن مخنث از چوپان کی این گوسفندان تو مرا عجب گزند گفت ای مردی و در تو رگ مردی هست همه فدای تو اند و اگر مخنثی هر یکی ترا اژدرهاست مخنثی دیگر هست کی چون گوسفندان را بیند در حال از راه باز گردد نیارد پرسیدن ترسد کی اگر بپرسم گوسفندان در من افتند و مرا بگزند

ای ضیاء الحق حسام‌الدین بیا ** ای صقال روح و سلطان الهدی

مثنوی را مسرح مشروح ده ** صورت امثال او را روح ده

تا حروفش جمله عقل و جان شوند ** سوی خلدستان جان پران شوند 185

هم به سعی تو ز ارواح آمدند ** سوی دام حرف و مستحقن شدند

باد عمرت در جهان هم‌چون خضر ** جان‌فزا و دستگیر و مستمر

چون خضر و الیاس مانی در جهان ** تا زمین گردد ز لطفت آسمان

گفتمی از لطف تو جزوی ز صد ** گر نبودی طمطراق چشم بد

لیک از چشم بد زهراب دم ** زخمهای روح‌فرسا خورده‌ام 190

جز به رمز ذکر حال دیگران ** شرح حالت می‌نیارم در بیان

این بهانه هم ز دستان دلیست ** که ازو پاهای دل اندر گلیست

صد دل و جان عاشق صانع شده ** چشم بد یا گوش بد مانع شده