هم‌چو آتش کرد مقراضی برون ** می‌برید و لب پر افسانه و فسون

مضاحک گفتن درزی و ترک را از قوت خنده بسته شدن دو چشم تنگ او و فرصت یافتن درزی

ترک خندیدن گرفت از داستان ** چشم تنگش گشت بسته آن زمان

پاره‌ای دزدید و کردش زیر ران ** از جز حق از همه احیا نهان

حق همی‌دید آن ولی ستارخوست ** لیک چون از حد بری غماز اوست 1695

ترک را از لذت افسانه‌اش ** رفت از دل دعوی پیشانه‌اش

اطلس چه دعوی چه رهن چه ** ترک سرمستست در لاغ اچی

لابه کردش ترک کز بهر خدا ** لاغ می‌گو که مرا شد مغتذا

گفت لاغی خندمینی آن دغا ** که فتاد از قهقهه او بر قفا

پاره‌ای اطلس سبک بر نیفه زد ** ترک غافل خوش مضاحک می‌مزد 1700

هم‌چنین بار سوم ترک خطا ** گفت لاغی گوی از بهر خدا

گفت لاغی خندمین‌تر زان دو بار ** کرد او این ترک را کلی شکار

چشم بسته عقل جسته مولهه ** مست ترک مدعی از قهقهه

پس سوم بار از قبا دزدید شاخ ** که ز خنده‌ش یافت میدان فراخ

چون چهارم بار آن ترک خطا ** لاغ از آن استا همی‌کرد اقتضا 1705

رحم آمد بر وی آن استاد را ** کرد در باقی فن و بیداد را

گفت مولع گشت این مفتون درین ** بی‌خبر کین چه خسارست و غبین

بوسه‌افشان کرد بر استاد او ** که بمن بهر خدا افسانه گو

ای فسانه گشته و محو از وجود ** چند افسانه بخواهی آزمود

خندمین‌تر از تو هیچ افسانه نیست ** بر لب گور خراب خویش ایست 1710

ای فرو رفته به گور جهل و شک ** چند جویی لاغ و دستان فلک

تا بکی نوشی تو عشوه‌ی این جهان ** که نه عقلت ماند بر قانون نه جان

لاغ این چرخ ندیم کرد و مرد ** آب روی صد هزاران چون تو برد

می‌درد می‌دوزد این درزی عام ** جامه‌ی صدسالگان طفل خام

لاغ او گر باغها را داد داد ** چون دی آمد داده را بر باد داد 1715

پیره‌طفلان شسته پیشش بهر کد ** تا به سعد و نحس او لاغی کند

گفتن درزی ترک را هی خاموش کی اگر مضاحک دگر گویم قبات تنگ آید

گفت درزی ای طواشی بر گذر ** وای بر تو گر کنم لاغی دگر

پس قبایت تنگ آید باز پس ** این کند با خویشتن خود هیچ کس

خنده‌ی چه رمزی ار دانستیی ** تو به جای خنده خون بگرستیی

بیان آنک بی‌کاران و افسانه‌جویان مثل آن ترک‌اند و عالم غرار غدار هم‌چو آن درزی و شهوات و زبان مضاحک گفتن این دنیاست و عمر هم‌چون آن اطلس پیش این درزی جهت قبای بقا و لباس تقوی ساختن

اطلس عمرت به مقراض شهور ** برد پاره‌پاره خیاط غرور 1720

تو تمنا می‌بری که اختر مدام ** لاغ کردی سعد بودی بر دوام

سخت می‌تولی ز تربیعات او ** وز دلال و کینه و آفات او

سخت می‌رنجی ز خاموشی او ** وز نحوس و قبض و کین‌کوشی او

که چرا زهره‌ی طرب در رقص نیست ** بر سعود و رقص سعد او مه‌ایست

اخترت گوید که گر افزون کنم ** لاغ را پس کلیت مغبون کنم 1725

تو مبین قلابی این اختران ** عشق خود بر قلب‌زن بین ای مهان

مثل

آن یکی می‌شد به ره سوی دکان ** پیش ره را بسته دید او از زنان

پای او می‌سوخت از تعجیل و راه ** بسته از جوق زنان هم‌چو ماه

رو به یک زن کرد و گفت ای مستهان ** هی چه بسیارید ای دخترچگان

رو بدو کرد آن زن و گفت ای امین ** هیچ بسیاری ما منکر مبین 1730

بین که با بسیاری ما بر بساط ** تنگ می‌آید شما را انبساط

در لواطه می‌فتید از قحط زن ** فاعل و مفعول رسوای زمن

تو مبین این واقعات روزگار ** کز فلک می‌گردد اینجا ناگوار

تو مبین تحشیر روزی و معاش ** تو مبین این قحط و خوف و ارتعاش

بین که با این جمله تلخیهای او ** مرده‌ی اویید و ناپروای او 1735

رحمتی دان امتحان تلخ را ** نقمتی دان ملک مرو و بلخ را

آن براهیم از تلف نگریخت و ماند ** این براهیم از شرف بگریخت و راند

آن نسوزد وین بسوزد ای عجب ** نعل معکوس است در راه طلب

باز مکرر کردن صوفی سال را

گفت صوفی قادرست آن مستعان ** که کند سودای ما را بی زیان

آنک آتش را کند ورد و شجر ** هم تواند کرد این را بی‌ضرر 1740

آنک گل آرد برون از عین خار ** هم تواند کرد این دی را بهار