ورنه کی اندر فتادی او به دام ** مکر اندر آدمی باشد تمام

گفت قج با گاو و اشتر ای رفاق ** چون چنین افتاد ما را اتفاق

هر یکی تاریخ عمر ابدا کنید ** پیرتر اولیست باقی تن زنید 2475

گفت قج مرج من اندر آن عهود ** با قج قربان اسمعیل بود

گاو گفتا بوده‌ام من سال‌خورد ** جفت آن گاوی کش آدم جفت کرد

جفت آن گاوم که آدم جد خلق ** در زراعت بر زمین می‌کرد فلق

چون شنید از گاو و قج اشتر شگفت ** سر فرود آورد و آن را برگرفت

در هوا بر داشت آن بند قصیل ** اشتر بختی سبک بی‌قال و قیل 2480

که مرا خود حاجت تاریخ نیست ** کین چنین جسمی و عالی گردنیست

خود همه کس داند ای جان پدر ** که نباشم از شما من خردتر

داند این را هرکه ز اصحاب نهاست ** که نهاد من فزون‌تر از شماست

جملگان دانند کین چرخ بلند ** هست صد چندان که این خاک نژند

کو گشاد رقعه‌های آسمان ** کو نهاد بقعه‌های خاکدان 2485

جواب گفتن مسلمان آنچ دید به یارانش جهود و ترسا و حسرت خوردن ایشان

پس مسلمان گفت ای یاران من ** پیشم آمد مصطفی سلطان من

پس مرا گفت آن یکی بر طور تاخت ** با کلیم حق و نرد عشق باخت

وان دگر را عیسی صاحب‌قران ** برد بر اوج چهارم آسمان

خیز ای پس مانده‌ی دیده ضرر ** باری آن حلوا و یخنی را بخور

آن هنرمندان پر فن راندند ** نامه‌ی اقبال و منصب خواندند 2490

آن دو فاضل فضل خود در یافتند ** با ملایک از هنر در بافتند

ای سلیم گول واپس مانده هین ** بر جه و بر کاسه‌ی حلوا نشین

پس بگفتندش که آنگه تو حریص ** ای عجیب خوردی ز حلوا و خبیص

گفت چون فرمود آن شاه مطاع ** من کی بودم تا کنم زان امتناع

تو جهود از امر موسی سر کشی ** گر بخواند در خوشی یا ناخوشی 2495

تو مسیحی هیچ از امر مسیح ** سر توانی تافت در خیر و قبیح

من ز فخر انبیا سر چون کشم ** خورده‌ام حلوا و این دم سرخوشم

پس بگفتندش که والله خواب راست ** تو بدیدی وین به از صد خواب ماست

خواب تو بیداریست ای بو بطر ** که به بیداری عیانستش اثر

در گذر از فضل و از جهدی و فن ** کار خدمت دارد و خلق حسن 2500

بهر این آوردمان یزدان برون ** ما خلقت الانس الا یعبدون

سامری را آن هنر چه سود کرد ** کان فن از باب اللهش مردود کرد

چه کشید از کیمیا قارون ببین ** که فرو بردش به قعر خود زمین

بوالحکم آخر چه بر بست از هنر ** سرنگون رفت او ز کفران در سقر

خود هنر آن داد که دید آتش عیان ** نه کپ دل علی النار الدخان 2505

ای دلیلت گنده‌تر پیش لبیب ** در حقیقت از دلیل آن طبیب

چون دلیلت نیست جز این ای پسر ** گوه می‌خور در کمیزی می‌نگر

ای دلیل تو مثال آن عصا ** در کفت دل علی عیب العمی

غلغل و طاق و طرنب و گیر و دار ** که نمی‌بینم مرا معذور دار

منادی کردن سید ملک ترمد کی هر کی در سه یا چهار روز به سمرقند رود به فلان مهم خلعت و اسپ و غلام و کنیزک و چندین زر دهم و شنیدن دلقک خبر این منادی در ده و آمدن به اولاقی نزد شاه کی من باری نتوانم رفتن

سید ترمد که آنجا شاه بود ** مسخره‌ی او دلقک آگاه بود 2510

داشت کاری در سمرقند او مهم ** جست‌الاقی تا شود او مستتم

زد منادی هر که اندر پنج روز ** آردم زانجا خبر بدهم کنوز

دلقک اندر ده بد و آن را شنید ** بر نشست و تا بترمد می‌دوید

مرکبی دو اندر آن ره شد سقط ** از دوانیدن فرس را زان نمط

پس به دیوان در دوید از گرد راه ** وقت ناهنگام ره جست او به شاه 2515

فجفجی در جمله‌ی دیوان فتاد ** شورشی در وهم آن سلطان فتاد

خاص و عام شهر را دل شد ز دست ** تا چه تشویش و بلا حادث شدست

یا عدوی قاهری در قصد ماست ** یا بلایی مهلکی از غیب خاست

که ز ده دلقک به سیران درشت ** چند اسپی تازی اندر راه کشت

جمع گشته بر سرای شاه خلق ** تا چرا آمد چنین اشتاب دلق 2520

از شتاب او و فحش اجتهاد ** غلغل و تشویش در ترمد فتاد

آن یکی دو دست بر زانوزنان ** وآن دگر از وهم واویلی‌کنان