ای بسا مهتربچه کز شور و شر ** شد ز فعل زشت خود ننگ پدر

پر هنر را نیز اگر باشد نفیس ** کم پرست و عبرتی گیر از بلیس

علم بودش چون نبودش عشق دین ** او ندید از آدم الا نقش طین 260

گرچه دانی دقت علم ای امین ** زانت نگشاید دو دیده‌ی غیب‌بین

او نبیند غیر دستاری و ریش ** از معرف پرسد از بیش و کمیش

عارفا تو از معرف فارغی ** خود همی‌بینی که نور بازغی

کار تقوی دارد و دین و صلاح ** که ازو باشد بدو عالم فلاح

کرد یک داماد صالح اختیار ** که بد او فخر همه خیل و تبار 265

پس زنان گفتند او را مال نیست ** مهتری و حسن و استقلال نیست

گفت آنها تابع زهدند و دین ** بی‌زر او گنجیست بر روی زمین

چون به جد تزویج دختر گشت فاش ** دست پیمان و نشانی و قماش

پس غلام خرد که اندر خانه بود ** گشت بیمار و ضعیف و زار زود

هم‌چو بیمار دقی او می‌گداخت ** علت او را طبیبی کم شناخت 270

عقل می‌گفتی که رنجش از دلست ** داروی تن در غم دل باطلست

آن غلامک دم نزد از حال خویش ** کز چه می‌آید برو در سینه نیش

گفت خاتون را شبی شوهر که تو ** باز پرسش در خلا از حال او

تو به جای مادری او را بود ** که غم خود پیش تو پیدا کند

چونک خاتون در گوش این کلام ** روز دیگر رفت نزدیک غلام 275

پس سرش را شانه می‌کرد آن ستی ** با دو صد مهر و دلال و آشتی

آنچنان که مادران مهربان ** نرم کردش تا در آمد در بیان

که مرا اومید از تو این نبود ** که دهی دختر به بیگانه‌ی عنود

خواجه‌زاده‌ی ما و ما خسته‌جگر ** حیف نبود که رود جای دگر

خواست آن خاتون ز خشمی که آمدش ** که زند وز بام زیر اندازدش 280

کو که باشد هندوی مادرغری ** که طمع دارد به خواجه دختری

گفت صبر اولی بود خود را گرفت ** گفت با خواجه که بشنو این شگفت

این چنین گراء کی خاین بود ** ما گمان برده که هست او معتمد

صبر فرمودن خواجه مادر دختر را کی غلام را زجر مکن من او را بی‌زجر ازین طمع باز آرم کی نه سیخ سوزد نه کباب خام ماند

گفت خواجه صبر کن با او بگو ** که ازو ببریم و بدهیمش به تو

تا مگر این از دلش بیرون کنم ** تو تماشا کن که دفعش چون کنم 285

تو دلش خوش کن بگو می‌دان درست ** که حقیقت دختر ما جفت تست

ما ندانستیم ای خوش مشتری ** چونک دانستیم تو اولیتری

آتش ما هم درین کانون ما ** لیلی آن ما و تو مجنون ما

تا خیال و فکر خوش بر وی زند ** فکر شیرین مرد را فربه کند

جانور فربه شود لیک از علف ** آدمی فربه ز عزست و شرف 290

آدمی فربه شود از راه گوش ** جانور فربه شود از حلق و نوش

گفت آن خاتون ازین ننگ مهین ** خود دهانم کی بجنبد اندرین

این چنین ژاژی چه خایم بهر او ** گو بمیر آن خاین ابلیس‌خو

گفت خواجه نی مترس و دم دهش ** تا رود علت ازو زین لطف خوش

دفع او را دلبرا بر من نویس ** هل که صحت یابد آن باریک‌ریس 295

چون بگفت آن خسته را خاتون چنین ** می‌نگنجید از تبختر بر زمین

زفت گشت و فربه و سرخ و شکفت ** چون گل سرخ هزاران شکر گفت

که گهی می‌گفت ای خاتون من ** که مبادا باشد این دستان و فن

خواجه جمعیت بکرد و دعوتی ** که همی‌سازم فرج را وصلتی

تا جماعت عشوه می‌دادند و گان ** که ای فرج بادت مبارک اتصال 300

تا یقین‌تر شد فرج را آن سخن ** علت از وی رفت کل از بیخ و بن

بعد از آن اندر شب گردک به فن ** امردی را بست حنی هم‌چو زن

پر نگارش کرد ساعد چون عروس ** پس نمودش ماکیان دادش خروس

مقنعه و حله‌ی عروسان نکو ** کنگ امرد را بپوشانید او

شمع را هنگام خلوت زود کشت ** ماند هندو با چنان کنگ درشت 305

هندوک فریاد می‌کرد و فغان ** از برون نشنید کس از دف‌زنان

ضرب دف و کف و نعره‌ی مرد و زن ** کرد پنهان نعره‌ی آن نعره‌زن