این خردها چون مصابیح انورست ** بیست مصباح از یک روشن‌ترست

بوک مصباحی فتد اندر میان ** مشتعل گشته ز نور آسمان

غیرت حق پرده‌ای انگیختست ** سفلی و علوی به هم آمیختست 2615

گفت سیروا می‌طلب اندر جهان ** بخت و روزی را همی‌کن امتحان

در مجالس می‌طلب اندر عقول ** آن چنان عقلی که بود اندر رسول

زانک میراث از رسول آنست و بس ** که ببیند غیبها از پیش و پس

در بصرها می‌طلب هم آن بصر ** که نتابد شرح آن این مختصر

بهر این کردست منع آن با شکوه ** از ترهب وز شدن خلوت به کوه 2620

تا نگردد فوت این نوع التقا ** کان نظر بختست و اکسیر بقا

در میان صالحان یک اصلحیست ** بر سر توقیعش از سلطان صحیست

کان دعا شد با اجابت مقترن ** کفو او نبود کبار انس و جن

در مری‌اش آنک حلو و حامض است ** حجت ایشان بر حق داحض است

که چو ما او را به خود افراشتیم ** عذر و حجت از میان بر داشتیم 2625

قبله را چون کرد دست حق عیان ** پس تحری بعد ازین مردود دان

هین بگردان از تحری رو و سر ** که پدید آمد معاد و مستقر

یک زمان زین قبله گر ذاهل شوی ** سخره‌ی هر قبله‌ی باطل شوی

چون شوی تمییزده را ناسپاس ** بجهد از تو خطرت قبله‌شناس

گر ازین انبار خواهی بر و بر ** نیم‌ساعت هم ز همدردان مبر 2630

که در آن دم که ببری زین معین ** مبتلی گردی تو با بس القرین

حکایت تعلق موش با چغز و بستن پای هر دو به رشته‌ای دراز و بر کشیدن زاغ موش را و معلق شدن چغز و نالیدن و پشیمانی او از تعلق با غیر جنس و با جنس خود ناساختن

از قضا موشی و چغزی با وفا ** بر لب جو گشته بودند آشنا

هر دو تن مربوط میقاتی شدند ** هر صباحی گوشه‌ای می‌آمدند

نرد دل با هم‌دگر می‌باختند ** از وساوس سینه می‌پرداختند

هر دو را دل از تلاقی متسع ** هم‌دگر را قصه‌خوان و مستمع 2635

رازگویان با زبان و بی‌زبان ** الجماعه رحمه را تاویل دان

آن اشر چون جفت آن شاد آمدی ** پنج ساله قصه‌اش یاد آمدی

جوش نطق از دل نشان دوستیست ** بستگی نطق از بی‌الفتیست

دل که دلبر دید کی ماند ترش ** بلبلی گل دید کی ماند خمش

ماهی بریان ز آسیب خضر ** زنده شد در بحر گشت او مستقر 2640

یار را با یار چون بنشسته شد ** صد هزاران لوح سر دانسته شد

لوح محفوظ است پیشانی یار ** راز کونینش نماید آشکار

هادی راهست یار اندر قدوم ** مصطفی زین گفت اصحابی نجوم

نجم اندر ریگ و دریا رهنماست ** چشم اندر نجم نه کو مقتداست

چشم را با روی او می‌دار جفت ** گرد منگیزان ز راه بحث و گفت 2645

زانک گردد نجم پنهان زان غبار ** چشم بهتر از زبان با عثار

تا بگوید او که وحیستش شعار ** کان نشاند گرد و ننگیزد غبار

چون شد آدم مظهر وحی و وداد ** ناطقه‌ی او علم الاسما گشاد

نام هر چیزی چنانک هست آن ** از صحیفه‌ی دل روی گشتش زبان

فاش می‌گفتی زبان از ریتش ** جمله را خاصیت و ماهیتش 2650

آنچنان نامی که اشیا را سزد ** نه چنانک حیز را خواند اسد

نوح نهصد سال در راه سوی ** بود هر روزیش تذکیر نوی

لعل او گویا ز یاقوت القلوب ** نه رساله خوانده نه قوت القلوب

وعظ را ناموخته هیچ از شروح ** بلک ینبوع کشوف و شرح روح

زان میی کان می چو نوشیده شود ** آب نطق از گنگ جوشیده شود 2655

طفل نوزاده شود حبر فصیح ** حکمت بالغ بخواند چون مسیح

از کهی که یافت زان می خوش‌لبی ** صد غزل آموخت داود نبی

جمله مرغان ترک کرده چیک چیک ** هم‌زبان و یار داود ملیک

چه عجب که مرغ گردد مست او ** هم شنود آهن ندای دست او

صرصری بر عاد قتالی شده ** مر سلیمان را چو حمالی شده 2660

صرصری می‌برد بر سر تخت شاه ** هر صباح و هر مسا یک ماهه راه

هم شده حمال و هم جاسوس او ** گفت غایب را کنان محسوس او