English    Türkçe    فارسی   

6
2773-2822

  • کاروان بر کاروان زین بادیه  ** می‌رسد در هر مسا و غادیه 
  • Caravan on caravan, they arrive from this Desert every evening and morning.

  • آید و گیرد وثاق ما گرو  ** که رسیدم نوبت ما شد تو رو 
  • They come and seize our houses in distraint, (each one) saying, “I have arrived, ’tis my turn, do thou begone!”

  • چون پسر چشم خرد را بر گشاد  ** زود بابا رخت بر گردون نهاد  2775
  • When the son has opened the eye of reason (attained to years of discretion), the father at once puts his (own) baggage in the cart.

  • جاده‌ی شاهست آن زین سو روان  ** وآن از آن سو صادران و واردان 
  • ’Tis (like) the King's highway—(travellers) departing and arriving, one going in this direction, another in that direction.

  • نیک بنگر ما نشسته می‌رویم  ** می‌نبینی قاصد جای نویم 
  • Consider well! We, (though apparently) sitting still, are (really) marching: don't you see that we are bound for a new place (of abode)?

  • بهر حالی می‌نگیری راس مال  ** بلک از بهر غرض‌ها در مل 
  • You do not get (and spend) your capital for any present need; nay, but (you keep it) for your ultimate purposes.

  • پس مسافر این بود ای ره‌پرست  ** که مسیر و روش در مستقبلست 
  • The traveller, then, O devotee of the Way, is he whose march and face are towards the future,

  • هم‌چنانک از پرده‌ی دل بی‌کلال  ** دم به دم در می‌رسد خیل خیال  2780
  • Even as the troops of Phantasy are at every moment arriving (and passing) unweariedly through the curtains of the heart.

  • گر نه تصویرات از یک مغرس‌اند  ** در پی هم سوی دل چون می‌رسند 
  • If (these) ideas are not (sprung) from one (and the same) Plantation, how are they coming to the heart on each other's heels?

  • جوق جوق اسپاه تصویرات ما  ** سوی چشمه‌ی دل شتابان از ظما 
  • Company after company, the army of our ideas, (impelled) by thirst, is speeding towards the fountain of the heart.

  • جره‌ها پر می‌کنند و می‌روند  ** دایما پیدا و پنهان می‌شوند 
  • They fill their jars and go: they are continually appearing and vanishing.

  • فکرها را اختران چرخ دان  ** دایر اندر چرخ دیگر آسمان 
  • Regard (your) thoughts as stars of the sky (which are) revolving in the sphere of another heaven.

  • سعد دیدی شکر کن ایثار کن  ** نحس دیدی صدقه و استغفار کن  2785
  • (If) you have experienced good fortune (spiritual thoughts), give thanks (to God) and do works of charity; (if) you have experienced bad fortune (sensual thoughts), give alms and ask pardon (of God).

  • ما کییم این را بیا ای شاه من  ** طالعم مقبل کن و چرخی بزن 
  • Who am I in relation to this? Come, O my King, make my ruling star auspicious and wheel once (towards me).

  • روح را تابان کن از انوار ماه  ** که ز آسیب ذنب جان شد سیاه 
  • Illumine my spirit with moonbeams, for my soul is blackened (eclipsed) by contact with the (Dragon's) Tail.

  • از خیال و وهم و ظن بازش رهان  ** از چه و جور رسن بازش رهان 
  • Deliver it from fancy and vain imagination and opinion, deliver it from the well and the tyranny of the rope,

  • تا ز دلداری خوب تو دلی  ** پر بر آرد بر پرد ز آب و گلی 
  • In order that through Thy goodly lovingkindness a heart (such as mine) may lift its wings and soar up from a (body of) water and earth.

  • ای عزیز مصر و در پیمان درست  ** یوسف مظلوم در زندان تست  2790
  • O Prince of Egypt and faithful keeper of thy promise, the wronged Joseph is in thy prison.

  • در خلاص او یکی خوابی ببین  ** زود که الله یحب المحسنین 
  • Quickly dream a dream of his release, for God loveth the beneficent.

  • هفت گاو لاغری پر گزند  ** هفت گاو فربهش را می‌خورند 
  • The seven noxious lean kine are devouring its (the spirit's) seven fat kine.

  • هفت خوشه‌ی خشک زشت ناپسند  ** سنبلات تازه‌اش را می‌چرند 
  • The seven dry, ugly, and unapproved ears of corn are feeding on its fresh ears.

  • قحط از مصرش بر آمد ای عزیز  ** هین مباش ای شاه این را مستجیز 
  • Famine has arisen in its Egypt, O mighty Potentate: hark, O King, do not continue to sanction this.

  • یوسفم در حبس تو ای شه نشان  ** هین ز دستان زنانم وا رهان  2795
  • Let my Joseph sit in Thy prison, O King: come, deliver me from the wiles of the women.

  • از سوی عرشی که بودم مربط او  ** شهوت مادر فکندم که اهبطوا 
  • My mother's lust caused me to fall from the highest heaven which was my tethering-place (stable), for (God said), Fall ye down!

  • پس فتادم زان کمال مستتم  ** از فن زالی به زندان رحم 
  • So by the artfulness of a crone I fell from (a state of) complete perfection into the prison of the womb.

  • روح را از عرش آرد در حطیم  ** لاجرم کید زنان باشد عظیم 
  • She brings the spirit from the highest heaven to the (corporeal) Hatím (enclosure): great must be the craft of women.

  • اول و آخر هبوط من ز زن  ** چونک بودم روح و چون گشتم بدن 
  • (Both) my first and my last fall were caused by woman, since I was spirit—and how have I become body?

  • بشنو این زاری یوسف در عثار  ** یا بر آن یعقوب بی‌دل رحم آر  2800
  • Hearken to this lament of Joseph in his lapse (from grace), or take pity on that distraught Jacob.

  • ناله از اخوان کنم یا از زنان  ** که فکندندم چو آدم از جنان 
  • Shall I complain of my brethren or of the women who have cast me, like Adam, from the gardens (of Eden)?

  • زان مثال برگ دی پژمرده‌ام  ** کز بهشت وصل گندم خورده‌ام 
  • I am withered like leaves in December because I have eaten the wheat from the Paradise of union.

  • چون بدیدم لطف و اکرام ترا  ** وآن سلام سلم و پیغام ترا 
  • When I saw Thy graciousness and kindness and Thy greeting of peace and Thy message,

  • من سپند از چشم بد کردم پدید  ** در سپندم نیز چشم بد رسید 
  • I produced rue (to burn as a charm) against the evil eye; (but) the evil eye reached even my rue.

  • دافع هر چشم بد از پیش و پس  ** چشم‌های پر خمار تست و بس  2805
  • (’Tis) only Thy languishing eyes (that) are able to avert every evil eye (whether) in front or behind.

  • چشم بد را چشم نیکویت شها  ** مات و مستاصل کند نعم الدوا 
  • Thy good eye, O King, defeats and extirpates the evil eye: how excellent it is as a remedy!

  • بل ز چشمت کیمیاها می‌رسد  ** چشم بد را چشم نیکو می‌کند 
  • Nay, from Thine eye come (wondrous) alchemies (transmutations): they turn the evil eye into the good eye.

  • چشم شه بر چشم باز دل زدست  ** چشم بازش سخت با همت شدست 
  • The King's eye hath smitten the eye of the falcon-heart, and its falcon-eye hath become mightily aspiring,

  • تا ز بس همت که یابید از نظر  ** می‌نگیرد باز شه جز شیر نر 
  • So that, because of the great aspiration which it has gained from the (King's) look, the royal falcon will (now) catch (hunt) nothing but the fierce lion.

  • شیر چه کان شاه‌باز معنوی  ** هم شکار تست و هم صیدش توی  2810
  • What (of the) lion? The spiritual royal falcon is Thy quarry and at the same time Thou art its prey.

  • شد صفیر باز جان در مرج دین  ** نعره‌های لا احب الافلین 
  • The call uttered by the falcon-soul in the meadow of devotion is cries of “I love not them that set.”

  • باز دل را که پی تو می‌پرید  ** از عطای بی‌حدت چشمی رسید 
  • From Thy infinite bounty there came an (inward) eye to the falcon-soul that was flying for Thy sake.

  • یافت بینی بوی و گوش از تو سماع  ** هر حسی را قسمتی آمد مشاع 
  • From Thee its nose gained (the inward sense of) smell, and its ear the (inward) hearing: to each sense was allotted a portion (of the spiritual sense that was) distributed (amongst them all).

  • هر حسی را چون دهی ره سوی غیب  ** نبود آن حس را فتور مرگ و شیب 
  • Since Thou givest to each sense the means of access to the Unseen, that (spiritual) sense is not subject to the frailty of death and hoary eld.

  • مالک الملکی به حس چیزی دهی  ** تا که بر حس‌ها کند آن حس شهی  2815
  • Thou art the Lord of the kingdom: Thou givest to the (spiritual) sense something (peculiar to itself), so that that sense exercises sovereignty over (all) the senses.

  • حکایت شب دزدان کی سلطان محمود شب در میان ایشان افتاد کی من یکی‌ام از شما و بر احوال ایشان مطلع شدن الی آخره 
  • Story of the night-thieves with whom Sultan Mahmúd fell in during the night (and joined them), saying, “I am one of you”; and how he became acquainted with their affairs, etc.

  • شب چو شه محمود برمی‌گشت فرد  ** با گروهی قوم دزدان باز خورد 
  • While King Mahmúd was roaming about alone at night he encountered a band of thieves.

  • پس بگفتندش کیی ای بوالوفا  ** گفت شه من هم یکی‌ام از شما 
  • Thereupon they said to him, “Who art thou, O honest man?” “I am one of you,” replied the King.

  • آن یکی گفت ای گروه مکر کیش  ** تا بگوید هر یکی فرهنگ خویش 
  • One (of the thieves) said, “O company practised in cunning, let each of us declare his (special) talent;

  • تا بگوید با حریفان در سمر  ** کو چه دارد در جبلت از هنر 
  • Let him tell his comrades in the night-talk what (eminent) skill he possesses in his nature.”

  • آن یکی گفت ای گروه فن‌فروش  ** هست خاصیت مرا اندر دو گوش  2820
  • One said, “O ye fellows who are exhibiting (your) cleverness, my specialty lies in my two ears.

  • که بدانم سگ چه می‌گوید به بانگ  ** قوم گفتندش ز دیناری دو دانگ 
  • (It is this), that I know what a dog is saying when it barks.” The (rest of the) party replied, “Two dángs of a dínár.”

  • آن دگر گفت ای گروه زرپرست  ** جمله خاصیت مرا چشم اندرست 
  • Another (thief) said, “O company of gold-worshippers, my specialty lies wholly in my eyes.