هم به بذل جان سخی و هم به مال ** طالب خورشید غیب او چون هلال

هم به بذل جان سخی و هم به مال ** طالب خورشید غیب او چون هلال 3370

در امیری او غریب و محتبس ** در صفات فقر وخلت ملتبس

بوده هر محتاج را هم‌چون پدر ** پیش سلطان شافع و دفع ضرر

مر بدان را ستر چون حلم خدا ** خلق او بر عکس خلقان و جدا

بارها می‌شد به سوی کوه فرد ** شاه با صد لابه او را دفع کرد

هر دم ار صد جرم را شافع شدی ** چشم سلطان را ازو شرم آمدی 3375

رفت او پیش عماد الملک راد ** سر برهنه کرد و بر خاک اوفتاد

که حرم با هر چه دارم گو بگیر ** تا بگیرد حاصلم را هر مغیر

این یکی اسپست جانم رهن اوست ** گر برد مردم یقین ای خیردوست

گر برد این اسپ را از دست من ** من یقین دانم نخواهم زیستن

چون خدا پیوستگیی داده است ** بر سرم مال ای مسیحا زود دست 3380

از زن و زر و عقارم صبر هست ** این تکلف نیست نی تزویریست

اندرین گر می‌نداری باورم ** امتحان کن امتحان گفت و قدم

آن عمادالملک گریان چشم‌مال ** پیش سلطان در دوید آشفته‌حال

لب ببست و پیش سلطان ایستاد ** راز گویان با خدا رب العباد

ایستاده راز سلطان می‌شنید ** واندرون اندیشه‌اش این می‌تنید 3385

کای خداگر آن جوان کژ رفت راه ** که نشاید ساختن جز تو پناه

تو از آن خود بکن از وی مگیر ** گرچه او خواهد خلاص از هر اسیر

زانک محتاجند این خلقان همه ** از گدایی گیر تا سلطان همه

با حضور آفتاب با کمال ** رهنمایی جستن از شمع و ذبال

با حضور آفتاب خوش‌مساغ ** روشنایی جستن از شمع و چراغ 3390

بی‌گمان ترک ادب باشد ز ما ** کفر نعمت باشد و فعل هوا

لیک اغلب هوش‌ها در افتکار ** هم‌چو خفاشند ظلمت دوستدار

در شب ار خفاش کرمی می‌خورد ** کرم را خورشید جان می‌پرورد

در شب ار خفاش از کرمیست مست ** کرم از خورشید جنبنده شدست

آفتابی که ضیا زو می‌زهد ** دشمن خود را نواله می‌دهد 3395

لیک شهبازی که او خفاش نیست ** چشم بازش راست‌بین و روشنیست

گر به شب جوید چو خفاش او نمو ** در ادب خورشید مالد گوش او

گویدش گیرم که آن خفاش لد ** علتی دارد ترا باری چه شد

مالشت بدهم به زجر از اکتیاب ** تا نتابی سر دگر از آفتاب

ماخذه‌ی یوسف صدیق صلوات‌الله علیه به حبس بضع سنین به سبب یاری خواستن از غیر حق و گفتن اذکرنی عند ربک مع تقریره

آنچنان که یوسف از زندانیی ** با نیازی خاضعی سعدانیی 3400

خواست یاری گفت چون بیرون روی ** پیش شه گردد امورت مستوی

یاد من کن پیش تخت آن عزیز ** تا مرا هم وا خرد زین حبس نیز

کی دهد زندانیی در اقتناص ** مرد زندانی دیگر را خلاص

اهل دنیا جملگان زندانیند ** انتظار مرگ دار فانیند

جز مگر نادر یکی فردانیی ** تن بزندان جان او کیوانیی 3405

پس جزای آنک دید او را معین ** ماند یوسف حبس در بضع سنین

یاد یوسف دیو از عقلش سترد ** وز دلش دیو آن سخن از یاد برد

زین گنه کامد از آن نیکوخصال ** ماند در زندان ز داور چند سال

که چه تقصیر آمد از خورشید داد ** تا تو چون خفاش افتی در سواد

هین چه تقصیر آمد از بحر و سحاب ** تا تو یاری خواهی از ریگ و سراب 3410

عام اگر خفاش طبعند و مجاز ** یوسفا داری تو آخر چشم باز

گر خفاشی رفت در کور و کبود ** باز سلطان دیده را باری چه بود

پس ادب کردش بدین جرم اوستاد ** که مساز از چوب پوسیده عماد

لیک یوسف را به خود مشغول کرد ** تا نیاید در دلش زان حبس درد

آن‌چنانش انس و مستی داد حق ** که نه زندان ماند پیشش نه غسق 3415

نیست زندانی وحش‌تر از رحم ** ناخوش و تاریک و پرخون و وخم

چون گشادت حق دریچه سوی خویش ** در رحم هر دم فزاید تنت بیش

اندر آن زندان ز ذوق بی‌قیاس ** خوش شکفت از غرس جسم تو حواس

زان رحم بیرون شدن بر تو درشت ** می‌گریزی از زهارش سوی پشت