مبتلایان را بدی روزی عطا ** روز دیگر بیوگان را آن سخا

مبتلایان را بدی روزی عطا ** روز دیگر بیوگان را آن سخا 3805

روز دیگر بر علویان مقل ** با فقیهان فقیر مشتغل

روز دیگر بر تهی‌دستان عام ** روز دیگر بر گرفتاران وام

شرط او آن بود که کس با زبان ** زر نخواهد هیچ نگشاید لبان

لیک خامش بر حوالی رهش ** ایستاده مفلسان دیواروش

هر که کردی ناگهان با لب سال ** زو نبردی زین گنه یک حبه مال 3810

من صمت منکم نجا بد یاسه‌اش ** خامشان را بود کیسه و کاسه‌اش

نادرا روزی یکی پیری بگفت ** ده زکاتم که منم با جوع جفت

منع کرد از پیر و پیرش جد گرفت ** مانده خلق از جد پیر اندر شگفت

گفت بس بی‌شرم پیری ای پدر ** پیر گفت از من توی بی‌شرم‌تر

کین جهان خوردی و خواهی تو ز طمع ** کان جهان با این جهان گیری به جمع 3815

خنده‌اش آمد مال داد آن پیر را ** پیر تنها برد آن توفیر را

غیر آن پیر ایچ خواهنده ازو ** نیم حبه زر ندید و نه تسو

نوبت روز فقیهان ناگهان ** یک فقیه از حرص آمد در فغان

کرد زاری‌ها بسی چاره نبود ** گفت هر نوعی نبودش هیچ سود

روز دیگر با رگو پیچید پا ** ناکس اندر صف قوم مبتلا 3820

تخته‌ها بر ساق بست از چپ و راست ** تا گمان آید که او اشکسته‌پاست

دیدش و بشناختش چیزی نداد ** روز دیگر رو بپوشید از لباد

هم بدانستش ندادش آن عزیز ** از گناه و جرم گفتن هیچ چیز

چونک عاجز شد ز صد گونه مکید ** چون زنان او چادری بر سر کشید

در میان بیوگان رفت و نشست ** سر فرو افکند و پنهان کرد دست 3825

هم شناسیدش ندادش صدقه‌ای ** در دلش آمد ز حرمان حرقه‌ای

رفت او پیش کفن‌خواهی پگاه ** که بپیچم در نمد نه پیش راه

هیچ مگشا لب نشین و می‌نگر ** تا کند صدر جهان اینجا گذر

بوک بیند مرده پندار به ظن ** زر در اندازد پی وجه کفن

هر چه بدهد نیم آن بدهم به تو ** هم‌چنان کرد آن فقیر صله‌جو 3830

در نمد پیچید و بر راهش نهاد ** معبر صدر جهان آنجا فتاد

زر در اندازید بر روی نمد ** دست بیرون کرد از تعجیل خود

تا نگیرد آن کفن‌خواه آن صله ** تا نهان نکند ازو آن ده‌دله

مرده از زیر نمد بر کرد دست ** سر برون آمد پی دستش ز پست

گفت با صدر جهان چون بستدم ** ای ببسته بر من ابواب کرم 3835

گفت لیکن تا نمردی ای عنود ** از جناب من نبردی هیچ جود

سر موتوا قبل موت این بود ** کز پس مردن غنیمت‌ها رسد

غیر مردن هیچ فرهنگی دگر ** در نگیرد با خدای ای حیله‌گر

یک عنایت به ز صد گون اجتهاد ** جهد را خوفست از صد گون فساد

وآن عنایت هست موقوف ممات ** تجربه کردند این ره را ثقات 3840

بلک مرگش بی‌عنایت نیز نیست ** بی‌عنایت هان و هان جایی مه‌ایست

آن زمرد باشد این افعی پیر ** بی زمرد کی شود افعی ضریر

حکایت آن دو برادر یکی کوسه و یکی امرد در عزب خانه‌ای خفتند شبی اتفاقا امرد خشت‌ها بر مقعد خود انبار کرد عاقبت دباب دب آورد و آن خشت‌ها را به حیله و نرمی از پس او برداشت کودک بیدار شد به جنگ کی این خشت‌ها کو کجا بردی و چرا بردی او گفت تو این خشت‌ها را چرا نهادی الی آخره

امردی و کوسه‌ای در انجمن ** آمدند و مجمعی بد در وطن

مشتغل ماندند قوم منتجب ** روز رفت و شد زمانه ثلث شب

زان عزب‌خانه نرفتند آن دو کس ** هم بخفتند آن سو از بیم عسس 3845

کوسه را بد بر زنخدان چار مو ** لیک هم‌چون ماه بدرش بود رو

کودک امرد به صورت بود زشت ** هم نهاد اندر پس کون بیست خشت

لوطیی دب برد شب در انبهی ** خشتها را نقل کرد آن مشتهی

دست چون بر وی زد او از جا بجست ** گفت هی تو کیستی ای سگ‌پرست

گفت این سی خشت چون انباشتی ** گفت تو سی خشت چون بر داشتی 3850

کودک بیمارم و از ضعف خود ** کردم اینجا احتیاط و مرتقد

گفت اگر داری ز رنجوری تفی ** چون نرفتی جانب دار الشفا

یا به خانه‌ی یک طبیبی مشفقی ** که گشادی از سقامت مغلقی

گفت آخر من کجا دانم شدن ** که بهرجا می‌روم من ممتحن