آنچنان که می‌رود شب ز اغتراب ** حس مردم شهرها در وقت خواب

آنچنان که عارف از راه نهان ** خوش نشسته می‌رود در صد جهان

گر ندادستش چنین رفتار دست ** این خبرها زان ولایت از کیست

این خبرها وین روایات محق ** صد هزاران پیر بر وی متفق

یک خلافی نی میان این عیون ** آنچنان که هست در علم ظنون 4135

آن تحری آمد اندر لیل تار ** وین حضور کعبه و وسط نهار

خیز ای نمرود پر جوی از کسان ** نردبانی نایدت زین کرکسان

عقل جزوی کرکس آمد ای مقل ** پر او با جیفه‌خواری متصل

عقل ابدالان چو پر جبرئیل ** می‌پرد تا ظل سدره میل میل

باز سلطانم گشم نیکوپیم ** فارغ از مردارم و کرکس نیم 4140

ترک کرکس کن که من باشم کست ** یک پر من بهتر از صد کرکست

چند بر عمیا دوانی اسپ را ** باید استا پیشه را و کسپ را

خویشتن رسوا مکن در شهر چین ** عاقلی جو خویش از وی در مچین

آن چه گوید آن فلاطون زمان ** هین هوا بگار و رو بر وفق آن

جمله می‌گویند اندر چین به جد ** بهر شاه خویشتن که لم یلد 4145

شاه ما خود هیچ فرزندی نزاد ** بلک سوی خویش زن را ره نداد

هر که از شاهان ازین نوعش بگفت ** گردنش با تیغ بران کرد جفت

شاه گوید چونک گفتی این مقال ** یا بکن ثابت که دارم من عیال

مر مرا دختر اگر ثابت کنی ** یافتی از تیغ تیزم آمنی

ورنه بی شک من ببرم حلق تو ** بر کشم از صوفی جان دلق تو 4150

سر نخواهی برد هیچ از تیغ تو ** ای بگفته لاف کذب آمیغ تو

بنگر ای از جهل گفته ناحقی ** پر ز سرهای بریده خندقی

خندقی از قعر خندق تا گلو ** پر ز سرهای بریده زین غلو

جمله اندر کار این دعوی شدند ** گردن خود را بدین دعوی زدند

هان ببین این را به چشم اعتبار ** این چنین دعوی میندیش و میار 4155

تلخ خواهی کرد بر ما عمر ما ** کی برین می‌دارد ای دادر ترا

گر رود صد سال آنک آگاه نیست ** بر عما آن از حساب راه نیست

بی‌سلاحی در مرو در معرکه ** هم‌چو بی‌باکان مرو در تهلکه

این همه گفتند و گفت آن ناصبور ** که مرا زین گفته‌ها آید نفور

سینه پر آتش مرا چون منقل است ** کشت کامل گشت وقت منجل است 4160

صدر را صبری بد اکنون آن نماد ** بر مقام صبر عشق آتش نشاند

صبر من مرد آن شبی که عشق زاد ** درگذشت او حاضران را عمر باد

ای محدث از خطاب و از خطوب ** زان گذشتم آهن سردی مکوب

سرنگونم هی رها کن پای من ** فهم کو در جمله‌ی اجزای من

اشترم من تا توانم می‌کشم ** چون فتادم زار با کشتن خوشم 4165

پر سر مقطوع اگر صد خندق است ** پیش درد من مزاج مطلق است

من نخواهم زد دگر از خوف و بیم ** این چنین طبل هوا زیر گلیم

من علم اکنون به صحرا می‌زنم ** یا سراندازی و یا روی صنم

حلق کو نبود سزای آن شراب ** آن بریده به به شمشیر و ضراب

دیده کو نبود ز وصلش در فره ** آن چنان دیده سپید کور به 4170

گوش کان نبود سزای راز او ** بر کنش که نبود آن بر سر نکو

اندر آن دستی که نبود آن نصاب ** آن شکسته به به ساطور قصاب

آنچنان پایی که از رفتار او ** جان نپیوندد به نرگس زار او

آنچنان پا در حدید اولیترست ** که آنچنان پا عاقبت درد سرست

بیان مجاهد کی دست از مجاهده باز ندارد اگر چه داند بسطت عطاء حق را کی آن مقصود از طرف دیگر و به سبب نوع عمل دیگر بدو رساند کی در وهم او نبوده باشد او همه وهم و اومید درین طریق معین بسته باشد حلقه‌ی همین در می‌زند بوک حق تعالی آن روزی را از در دیگر بدو رساند کی او آن تدبیر نکرده باشد و یرزقه من حیث لا یحتسب العبد یدبر والله یقدر و بود کی بنده را وهم بندگی بود کی مرا از غیر این در برساند اگر چه من حلقه‌ی این در می‌زنم حق تعالی او را هم ازین در روزی رساند فی‌الجمله این همه درهای یکی سرایست مع تقریره

یا درین ره آیدم آن کام من ** یا چو باز آیم ز ره سوی وطن 4175

بوک موقوفست کامم بر سفر ** چون سفر کردم بیابم در حضر

یار را چندین بجویم جد و چست ** که بدانم که نمی‌بایست جست

آن معیت کی رود در گوش من ** تا نگردم گرد دوران زمن

کی کنم من از معیت فهم راز ** جز که از بعد سفرهای دراز

حق معیت گفت و دل را مهر کرد ** تا که عکس آید به گوش دل نه طرد 4180