English    Türkçe    فارسی   

6
48-97

  • چار عنصر چار استون قویست  ** که بدیشان سقف دنیا مستویست 

  • هر ستونی اشکننده‌ی آن دگر  ** استن آب اشکننده‌ی آن شرر 

  • پس بنای خلق بر اضداد بود  ** لاجرم ما جنگییم از ضر و سود  50

  • هست احوالم خلاف همدگر  ** هر یکی با هم مخالف در اثر 

  • چونک هر دم راه خود را می‌زنم  ** با دگر کس سازگاری چون کنم 

  • موج لشکرهای احوالم ببین  ** هر یکی با دیگری در جنگ و کین 

  • می‌نگر در خود چنین جنگ گران  ** پس چه مشغولی به جنگ دیگران 

  • یا مگر زین جنگ حقت وا خرد  ** در جهان صلح یک رنگت برد  55

  • آن جهان جز باقی و آباد نیست  ** زانک آن ترکیب از اضداد نیست 

  • این تفانی از ضد آید ضد را  ** چون نباشد ضد نبود جز بقا 

  • نفی ضد کرد از بهشت آن بی‌نظیر  ** که نباشد شمس و ضدش زمهریر 

  • هست بی‌رنگی اصول رنگها  ** صلحها باشد اصول جنگها 

  • آن جهانست اصل این پرغم وثاق  ** وصل باشد اصل هر هجر و فراق  60

  • این مخالف از چه‌ایم ای خواجه ما  ** واز چه زاید وحدت این اعداد را 

  • زانک ما فرعیم و چار اضداد اصل  ** خوی خود در فرع کرد ایجاد اصل 

  • گوهر جان چون ورای فصلهاست  ** خوی او این نیست خوی کبریاست 

  • جنگها بین کان اصول صلحهاست  ** چون نبی که جنگ او بهر خداست 

  • غالبست و چیر در هر دو جهان  ** شرح این غالب نگنجد در دهان  65

  • آب جیحون را اگر نتوان کشید  ** هم ز قدر تشنگی نتوان برید 

  • گر شدی عطشان بحر معنوی  ** فرجه‌ای کن در جزیره‌ی مثنوی 

  • فرجه کن چندانک اندر هر نفس  ** مثنوی را معنوی بینی و بس 

  • باد که را ز آب جو چون وا کند  ** آب یک‌رنگی خود پیدا کند 

  • شاخهای تازه‌ی مرجان ببین  ** میوه‌های رسته ز آب جان ببین  70

  • چون ز حرف و صوت و دم یکتا شود  ** آن همه بگذارد و دریا شود 

  • حرف‌گو و حرف‌نوش و حرفها  ** هر سه جان گردند اندر انتها 

  • نان‌دهنده و نان‌ستان و نان‌پاک  ** ساده گردند از صور گردند خاک 

  • لیک معنیشان بود در سه مقام  ** در مراتب هم ممیز هم مدام 

  • خاک شد صورت ولی معنی نشد  ** هر که گوید شد تو گویش نه نشد  75

  • در جهان روح هر سه منتظر  ** گه ز صورت هارب و گه مستقر 

  • امر آید در صور رو در رود  ** باز هم از امرش مجرد می‌شود 

  • پس له الخلق و له الامرش بدان  ** خلق صورت امر جان راکب بر آن 

  • راکب و مرکوب در فرمان شاه  ** جسم بر درگاه وجان در بارگاه 

  • چونک خواهد که آب آید در سبو  ** شاه گوید جیش جان را که ارکبوا  80

  • باز جانها را چو خواند در علو  ** بانگ آید از نقیبان که انزلوا 

  • بعد ازین باریک خواهد شد سخن  ** کم کن آتش هیزمش افزون مکن 

  • تا نجوشد دیگهای خرد زود  ** دیگ ادراکات خردست و فرود 

  • پاک سبحانی که سیبستان کند  ** در غمام حرفشان پنهان کنند 

  • زین غمام بانگ و حرف و گفت و گوی  ** پرده‌ای کز سیب ناید غیر بوی  85

  • باری افزون کش تو این بو را به هوش  ** تا سوی اصلت برد بگرفته گوش 

  • بو نگه‌دار و بپرهیز از زکام  ** تن بپوش از باد و بود سرد عام 

  • تا نینداید مشامت را ز اثر  ** ای هواشان از زمستان سردتر 

  • چون جمادند و فسرده و تن‌شگرف  ** می‌جهد انفاسشان از تل برف 

  • چون زمین زین برف در پوشد کفن  ** تیغ خورشید حسام‌الدین بزن  90

  • هین بر آر از شرق سیف‌الله را  ** گرم کن زان شرق این درگاه را 

  • برف را خنجر زند آن آفتاب  ** سیلها ریزد ز کهها بر تراب 

  • زانک لا شرقیست و لا غربیست او  ** با منجم روز و شب حربیست او 

  • که چرا جز من نجوم بی‌هدی  ** قبله کردی از لیمی و عمی 

  • تا خوشت ناید مقال آن امین  ** در نبی که لا احب الا فلین  95

  • از قزح در پیش مه بستی کمر  ** زان همی رنجی ز وانشق القمر 

  • منکری این را که شمس کورت  ** شمس پیش تست اعلی‌مرتبت