صورت از معنی چو شیر از بیشه دان ** یا چو آواز و سخن ز اندیشه دان‌‌

این سخن و آواز از اندیشه خاست ** تو ندانی بحر اندیشه کجاست‌‌

لیک چون موج سخن دیدی لطیف ** بحر آن دانی که باشد هم شریف‌‌

چون ز دانش موج اندیشه بتاخت ** از سخن و آواز او صورت بساخت‌‌

از سخن صورت بزاد و باز مرد ** موج خود را باز اندر بحر برد 1140

صورت از بی‌‌صورتی آمد برون ** باز شد که إنا إليه راجعون‌‌

پس ترا هر لحظه مرگ و رجعتی است ** مصطفی فرمود دنیا ساعتی است‌‌

فکر ما تیری است از هو در هوا ** در هوا کی پاید آید تا خدا

هر نفس نو می‌‌شود دنیا و ما ** بی‌‌خبر از نو شدن اندر بقا

عمر همچون جوی نو نو می‌‌رسد ** مستمری می‌‌نماید در جسد 1145

آن ز تیری مستمر شکل آمده ست ** چون شرر کش تیز جنبانی به دست‌‌

شاخ آتش را بجنبانی به ساز ** در نظر آتش نماید بس دراز

این درازی مدت از تیزی صنع ** می‌‌نماید سرعت انگیزی صنع‌‌

طالب این سر اگر علامه‌‌ای است ** نک حسام الدین که سامی نامه‌‌ای است‌‌

رسیدن خرگوش به شیر و خشم شیر بر وی‌‌

شیر اندر آتش و در خشم و شور ** دید کان خرگوش می‌‌آید ز دور 1150

می‌‌دود بی‌‌دهشت و گستاخ او ** خشمگین و تند و تیز و ترش رو

کز شکسته آمدن تهمت بود ** وز دلیری دفع هر ریبت بود

چون رسید او پیشتر نزدیک صف ** بانگ بر زد شیرهای ای ناخلف‌‌

من که گاوان را ز هم بدریده‌‌ام ** من که گوش پیل نر مالیده‌‌ام‌‌

نیم خرگوشی که باشد که چنین ** امر ما را افکند او بر زمین‌‌ 1155

ترک خواب غفلت خرگوش کن ** غره‌‌ی این شیر ای خر گوش کن‌‌

عذر گفتن خرگوش‌‌

گفت خرگوش الامان عذریم هست ** گر دهد عفو خداوندیت دست‌‌

گفت چه عذر ای قصور ابلهان ** این زمان آیند در پیش شهان‌‌

مرغ بی‌‌وقتی سرت باید برید ** عذر احمق را نمی شاید شنید

عذر احمق بدتر از جرمش بود ** عذر نادان زهر هر دانش بود 1160

عذرت ای خرگوش از دانش تهی ** من چه خرگوشم که در گوشم نهی‌‌

گفت ای شه ناکسی را کس شمار ** عذر استم دیده‌‌ای را گوش دار

خاص از بهر زکات جاه خود ** گمرهی را تو مران از راه خود

بحر کاو آبی به هر جو می‌‌دهد ** هر خسی را بر سر و رو می‌‌نهد

کم نخواهد گشت دریا زین کرم ** از کرم دریا نگردد بیش و کم‌‌ 1165

گفت دارم من کرم بر جای او ** جامه‌‌ی هر کس برم بالای او

گفت بشنو گر نباشم جای لطف ** سر نهادم پیش اژدرهای عنف‌‌

من به وقت چاشت در راه آمدم ** با رفیق خود سوی شاه آمدم‌‌

با من از بهر تو خرگوشی دگر ** جفت و همره کرده بودند آن نفر

شیری اندر راه قصد بنده کرد ** قصد هر دو همره آینده کرد 1170

گفتمش ما بنده‌‌ی شاهنشه‌‌ایم ** خواجه‌‌تاشان که آن درگه‌‌ایم‌‌

گفت شاهنشه که باشد شرم دار ** پیش من تو یاد هر ناکس میار

هم ترا و هم شهت را بر درم ** گر تو با یارت بگردید از درم‌‌

گفتمش بگذار تا بار دگر ** روی شه بینم برم از تو خبر

گفت همره را گرو نه پیش من ** ور نه قربانی تو اندر کیش من‌‌ 1175

لابه کردیمش بسی سودی نکرد ** یار من بستد مرا بگذاشت فرد

یارم از زفتی دو چندان بد که من ** هم به لطف و هم به خوبی هم به تن‌‌

بعد از این ز آن شیر این ره بسته شد ** رشته‌‌ی ایمان ما بگسسته شد

از وظیفه بعد از این اومید بر ** حق همی‌‌گویم ترا و الحق مر

گر وظیفه بایدت ره پاک کن ** هین بیا و دفع آن بی‌‌باک کن‌‌ 1180

جواب گفتن شیر خرگوش را و روان شدن با او

گفت بسم الله بیا تا او کجاست ** پیش در شو گر همی‌‌گویی تو راست‌‌

تا سزای او و صد چون او دهم ** ور دروغ است این سزای تو دهم‌‌

اندر آمد چون قلاووزی به پیش ** تا برد او را به سوی دام خویش‌‌

سوی چاهی کاو نشانش کرده بود ** چاه مغ را دام جانش کرده بود

می‌‌شدند این هر دو تا نزدیک چاه ** اینت خرگوشی چو آبی زیر کاه‌‌ 1185