چون که دید دوست نبود کور به ** دوست کاو باقی نباشد دور به‌‌

چون رسول روم این الفاظ تر ** در سماع آورد شد مشتاق‌‌تر

دیده را بر جستن عمر گماشت ** رخت را و اسب را ضایع گذاشت‌‌

هر طرف اندر پی آن مرد کار ** می‌‌شدی پرسان او دیوانه‌‌وار 1410

کاین چنین مردی بود اندر جهان ** وز جهان مانند جان باشد نهان‌‌

جست او را تاش چون بنده بود ** لا جرم جوینده یابنده بود

دید اعرابی زنی او را دخیل ** گفت عمر نک به زیر آن نخیل‌‌

زیر خرما بن ز خلقان او جدا ** زیر سایه خفته بین سایه‌‌ی خدا

یافتن رسول روم عمر را خفته در زیر درخت‌‌

آمد او آن جا و از دور ایستاد ** مر عمر را دید و در لرز اوفتاد 1415

هیبتی ز آن خفته آمد بر رسول ** حالتی خوش کرد بر جانش نزول‌‌

مهر و هیبت هست ضد همدگر ** این دو ضد را دید جمع اندر جگر

گفت با خود من شهان را دیده‌‌ام ** پیش سلطانان مه و بگزیده‌‌ام‌‌

از شهانم هیبت و ترسی نبود ** هیبت این مرد هوشم را ربود

رفته‌‌ام در بیشه‌‌ی شیر و پلنگ ** روی من ز یشان نگردانید رنگ‌‌ 1420

بس شده‌‌ستم در مصاف و کارزار ** همچو شیر آن دم که باشد کار زار

بس که خوردم بس زدم زخم گران ** دل قوی تر بوده‌‌ام از دیگران‌‌

بی‌‌سلاح این مرد خفته بر زمین ** من به هفت اندام لرزان چیست این‌‌

هیبت حق است این از خلق نیست ** هیبت این مرد صاحب دلق نیست‌‌

هر که ترسید از حق و تقوی گزید ** ترسد از وی جن و انس و هر که دید 1425

اندر این فکرت به حرمت دست بست ** بعد یک ساعت عمر از خواب جست‌‌

سلام کردن رسول روم بر عمر

کرد خدمت مر عمر را و سلام ** گفت پیغمبر سلام آن گه کلام‌‌

پس علیکش گفت و او را پیش خواند ** ایمنش کرد و به پیش خود نشاند

لا تخافوا هست نزل خایفان ** هست در خور از برای خایف آن‌‌

هر که ترسد مر و را ایمن کنند ** مر دل ترسنده را ساکن کنند 1430

آن که خوفش نیست چون گویی مترس ** درس چه دهی نیست او محتاج درس‌‌

آن دل از جا رفته را دل شاد کرد ** خاطر ویرانش را آباد کرد

بعد از آن گفتش سخنهای دقیق ** وز صفات پاک حق نعم الرفیق‌‌

وز نوازشهای حق ابدال را ** تا بداند او مقام و حال را

حال چون جلوه ست ز آن زیبا عروس ** وین مقام آن خلوت آمد با عروس‌‌ 1435

جلوه بیند شاه و غیر شاه نیز ** وقت خلوت نیست جز شاه عزیز

جلوه کرده خاص و عامان را عروس ** خلوت اندر شاه باشد با عروس‌‌

هست بسیار اهل حال از صوفیان ** نادر است اهل مقام اندر میان‌‌

از منازلهای جانش یاد داد ** وز سفرهای روانش یاد داد

وز زمانی کز زمان خالی بده ست ** وز مقام قدس که اجلالی بده ست‌‌ 1440

وز هوایی کاندر او سیمرغ روح ** پیش از این دیده ست پرواز و فتوح‌‌

هر یکی پروازش از آفاق بیش ** وز امید و نهمت مشتاق بیش‌‌

چون عمر اغیار رو را یار یافت ** جان او را طالب اسرار یافت‌‌

شیخ کامل بود و طالب مشتهی ** مرد چابک بود و مرکب درگهی‌‌

دید آن مرشد که او ارشاد داشت ** تخم پاک اندر زمین پاک کاشت‌‌ 1445

سؤال کردن رسول روم از عمر

مرد گفتش کای امیر المؤمنین ** جان ز بالا چون در آمد در زمین‌‌

مرغ بی‌‌اندازه چون شد در قفص ** گفت حق بر جان فسون خواند و قصص‌‌

بر عدمها کان ندارد چشم و گوش ** چون فسون خواند همی‌‌آید به جوش‌‌

از فسون او عدمها زود زود ** خوش معلق می‌‌زند سوی وجود

باز بر موجود افسونی چو خواند ** زو دو اسبه در عدم موجود راند 1450

گفت در گوش گل و خندانش کرد ** گفت با سنگ و عقیق کانش کرد

گفت با جسم آیتی تا جان شد او ** گفت با خورشید تا رخشان شد او

باز در گوشش دمد نکته‌‌ی مخوف ** در رخ خورشید افتد صد کسوف‌‌

تا به گوش ابر آن گویا چه خواند ** کاو چو مشک از دیده‌‌ی خود اشک راند

تا به گوش خاک حق چه خوانده است ** کاو مراقب گشت و خامش مانده است‌‌ 1455

در تردد هر که او آشفته است ** حق به گوش او معما گفته است‌‌