آن که او را نبود از اسرار داد ** کی کند تصدیق او ناله‌‌ی جماد

گوید آری نه ز دل بهر وفاق ** تا نگویندش که هست اهل نفاق‌‌

گر نیندی واقفان امر کن ** در جهان رد گشته بودی این سخن‌‌

صد هزاران ز اهل تقلید و نشان ** افکندشان نیم وهمی در گمان‌‌ 2125

که به ظن تقلید و استدلالشان ** قایم است و جمله پر و بالشان‌‌

شبهه‌‌ای انگیزد آن شیطان دون ** در فتند این جمله کوران سر نگون‌‌

پای استدلالیان چوبین بود ** پای چوبین سخت بی‌‌تمکین بود

غیر آن قطب زمان دیده‌‌ور ** کز ثباتش کوه گردد خیره‌‌سر

پای نابینا عصا باشد عصا ** تا نیفتد سر نگون او بر حصا 2130

آن سواری کاو سپه را شد ظفر ** اهل دین را کیست سلطان بصر

با عصا کوران اگر ره دیده‌‌اند ** در پناه خلق روشن دیده‌‌اند

گرنه بینایان بدندی و شهان ** جمله کوران مرده‌‌اندی در جهان‌‌

نی ز کوران کشت آید نه درود ** نه عمارت نه تجارتها و سود

گر نکردی رحمت و افضالتان ** در شکستی چوب استدلالتان‌‌ 2135

این عصا چه بود قیاسات و دلیل ** آن عصا کی دادشان بینا جلیل‌‌

چون عصا شد آلت جنگ و نفیر ** آن عصا را خرد بشکن ای ضریر

او عصاتان داد تا پیش آمدید ** آن عصا از خشم هم بر وی زدید

حلقه‌‌ی کوران به چه کار اندرید ** دیدبان را در میانه آورید

دامن او گیر کاو دادت عصا ** در نگر کادم چها دید از عصی‌‌ 2140

معجزه‌‌ی موسی و احمد را نگر ** چون عصا شد مار و استن با خبر

از عصا ماری و از استن حنین ** پنج نوبت می‌‌زنند از بهر دین‌‌

گرنه نامعقول بودی این مزه ** کی بدی حاجت به چندین معجزه‌‌

هر چه معقول است عقلش می‌‌خورد ** بی‌‌بیان معجزه بی‌‌جر و مد

این طریق بکر نامعقول بین ** در دل هر مقبلی مقبول بین‌‌ 2145

همچنان کز بیم آدم دیو و دد ** در جزایر در رمیدند از حسد

هم ز بیم معجزات انبیا ** سر کشیده منکران زیر گیا

تا به ناموس مسلمانی زی‌‌اند ** در تسلس تا ندانی که کی‌‌اند

همچو قلابان بر آن نقد تباه ** نقره می‌‌مالند و نام پادشاه‌‌

ظاهر الفاظشان توحید و شرع ** باطن آن همچو در نان تخم صرع‌‌ 2150

فلسفی را زهره نی تا دم زند ** دم زند دین حقش بر هم زند

دست و پای او جماد و جان او ** هر چه گوید آن دو در فرمان او

با زبان گر چه که تهمت می‌‌نهند ** دست و پاهاشان گواهی می‌‌دهند

اظهار معجزه‌‌ی پیغامبر علیه السلام به سخن آمدن سنگ ریزه در دست ابو جهل و گواهی دادن سنگ ریزه بر حقیقت محمد علیه الصلاة و السلام‌‌

سنگها اندر کف بو جهل بود ** گفت ای احمد بگو این چیست زود

گر رسولی چیست در مشتم نهان ** چون خبر داری ز راز آسمان‌‌ 2155

گفت چون خواهی بگویم کان چهاست ** یا بگویند آن که ما حقیم و راست‌‌

گفت بو جهل این دوم نادرتر است ** گفت آری حق از آن قادرتر است‌‌

از میان مشت او هر پاره سنگ ** در شهادت گفتن آمد بی‌‌درنگ‌‌

لا إله گفت و إلا الله گفت ** گوهر احمد رسول الله سفت‌‌

چون شنید از سنگها بو جهل این ** زد ز خشم آن سنگها را بر زمین‌‌ 2160

بقیه‌‌ی قصه‌‌ی مطرب و پیغام رسانیدن عمر به او آن چه هاتف آواز داد

باز گرد و حال مطرب گوش دار ** ز آن که عاجز گشت مطرب ز انتظار

بانگ آمد مر عمر را کای عمر ** بنده‌‌ی ما را ز حاجت باز خر

بنده‌‌ای داریم خاص و محترم ** سوی گورستان تو رنجه کن قدم‌‌

ای عمر برجه ز بیت المال عام ** هفت صد دینار در کف نه تمام‌‌

پیش او بر کای تو ما را اختیار ** این قدر بستان کنون معذور دار 2165

این قدر از بهر ابریشم بها ** خرج کن چون خرج شد اینجا بیا

پس عمر ز آن هیبت آواز جست ** تا میان را بهر این خدمت ببست‌‌

سوی گورستان عمر بنهاد رو ** در بغل همیان دوان در جستجو

گرد گورستان دوانه شد بسی ** غیر آن پیر او ندید آن جا کسی‌‌

گفت این نبود دگر باره دوید ** مانده گشت و غیر آن پیر او ندید 2170

گفت حق فرمود ما را بنده‌‌ای است ** صافی و شایسته و فرخنده‌‌ای است‌‌