نیست چیره چون ترا چیره کند ** نور ندهد مر ترا تیره کند

چون و را نوری نبود اندر قران ** نور کی یابند از وی دیگران‌‌

همچو اعمش کو کند داروی چشم ** چه کشد در چشمها الا که یشم‌‌

حال ما این است در فقر و عنا ** هیچ مهمانی مبا مغرور ما

قحط ده سال ار ندیدی در صور ** چشمها بگشا و اندر ما نگر 2270

ظاهر ما چون درون مدعی ** در دلش ظلمت زبانش شعشعی‌‌

از خدا بویی نه او را نی اثر ** دعویش افزون ز شیث و بو البشر

دیو ننموده و را هم نقش خویش ** او همی‌‌گوید ز ابدالیم و بیش‌‌

حرف درویشان بدزدیده بسی ** تا گمان آید که هست او خود کسی‌‌

خرده گیرد در سخن بر بایزید ** ننگ دارد از درون او یزید 2275

بی‌‌نوا از نان و خوان آسمان ** پیش او ننداخت حق یک استخوان‌‌

او ندا کرده که خوان بنهاده‌‌ام ** نایب حقم خلیفه زاده‌‌ام‌‌

الصلا ساده دلان پیچ پیچ ** تا خورید از خوان جودم سیر هیچ‌‌

سالها بر وعده‌‌ی فردا کسان ** گرد آن در گشته فردا نارسان‌‌

دیر باید تا که سر آدمی ** آشکارا گردد از بیش و کمی‌‌ 2280

زیر دیوار بدن گنج است یا ** خانه‌‌ی مار است و مور و اژدها

چون که پیدا گشت کاو چیزی نبود ** عمر طالب رفت آگاهی چه سود

در بیان آن که نادر افتد که مریدی در مدعی مزور اعتقاد به صدق ببندد که او کسی است و بدین اعتقاد به مقامی برسد که شیخش در خواب ندیده باشد و آب و آتش او را گزند نکند و شیخش را گزند کند و لیکن به نادر نادر

لیک نادر طالب آید کز فروغ ** در حق او نافع آید آن دروغ‌‌

او به قصد نیک خود جایی رسد ** گر چه جان پنداشت و آن آمد جسد

چون تحری در دل شب قبله را ** قبله نی و آن نماز او روا 2285

مدعی را قحط جان اندر سر است ** لیک ما را قحط نان بر ظاهر است‌‌

ما چرا چون مدعی پنهان کنیم ** بهر ناموس مزور جان کنیم‌‌

صبر فرمودن اعرابی زن خود را و فضیلت صبر و فقر بیان کردن با زن‌‌

شوی گفتش چند جویی دخل و کشت ** خود چه ماند از عمر افزون‌‌تر گذشت‌‌

عاقل اندر بیش و نقصان ننگرد ** ز آن که هر دو همچو سیلی بگذرد

خواه صاف و خواه سیل تیره رو ** چون نمی‌‌پاید دمی از وی مگو 2290

اندر این عالم هزاران جانور ** می‌‌زید خوش عیش بی‌‌زیر و زبر

شکر می‌‌گوید خدا را فاخته ** بر درخت و برگ شب ناساخته‌‌

حمد می‌‌گوید خدا را عندلیب ** کاعتماد رزق بر تست ای مجیب‌‌

باز دست شاه را کرده نوید ** از همه مردار ببریده امید

همچنین از پشه‌‌گیری تا به پیل ** شد عیال الله و حق نعم المعیل‌‌ 2295

این همه غمها که اندر سینه‌‌هاست ** از بخار و گرد بود و باد ماست‌‌

این غمان بیخ کن چون داس ماست ** این چنین شد و آن چنان وسواس ماست‌‌

دان که هر رنجی ز مردن پاره‌‌ای است ** جزو مرگ از خود بران گر چاره‌‌ای است‌‌

چون ز جزو مرگ نتوانی گریخت ** دان که کلش بر سرت خواهند ریخت‌‌

جزو مرگ ار گشت شیرین مر ترا ** دان که شیرین می‌‌کند کل را خدا 2300

دردها از مرگ می‌‌آید رسول ** از رسولش رو مگردان ای فضول‌‌

هر که شیرین می‌‌زید او تلخ مرد ** هر که او تن را پرستد جان نبرد

گوسفندان را ز صحرا می‌‌کشند ** آن که فربه تر مر آن را می‌‌کشند

شب گذشت و صبح آمد ای تمر ** چند گیری این فسانه‌‌ی زر ز سر

تو جوان بودی و قانع‌‌تر بدی ** زر طلب گشتی خود اول زر بدی‌‌ 2305

رز بدی پر میوه چون کاسد شدی ** وقت میوه پختنت فاسد شدی‌‌

میوه‌‌ات باید که شیرین‌‌تر شود ** چون رسن تابان نه واپس‌‌تر رود

جفت مایی جفت باید هم صفت ** تا بر آید کارها با مصلحت‌‌

جفت باید بر مثال همدگر ** در دو جفت کفش و موزه در نگر

گر یکی کفش از دو تنگ آید بپا ** هر دو جفتش کار ناید مر ترا 2310

جفت در یک خرد و آن دیگر بزرگ ** جفت شیر بیشه دیدی هیچ گرگ‌‌

راست ناید بر شتر جفت جوال ** آن یکی خالی و این پر مال مال‌‌

من روم سوی قناعت دل قوی ** تو چرا سوی شناعت می‌‌روی‌‌

مرد قانع از سر اخلاص و سوز ** زین نسق می‌‌گفت با زن تا به روز

نصیحت کردن زن مر شوی را که سخن افزون از قدم و از مقام خود مگو لم تقولون ما لا تفعلونکه این سخنها اگر چه راست است این مقام توکل ترا نیست و این سخن گفتن فوق مقام و معامله‌‌ی خود زیان دارد و کبر مقتا عند الله باشد

زن بر او زد بانگ کای ناموس کیش ** من فسون تو نخواهم خورد بیش‌‌ 2315