-
در بشر رو پوش کرده ست آفتاب ** فهم کن و الله اعلم بالصواب
- Güneş, insan suretiyle yüzünü örtmüştür, insan suretinde gizlenmiştir; artık sen anlayıver. Doğrusunu Tanrı daha iyi bilir.
-
یا علی از جملهی طاعات راه ** بر گزین تو سایهی خاص اله 2965
- Ya Ali! Sen, Tanrı yolundakini bütün ibadetler içinde Tanrıya ulaşmış kişinin gölgesine sığınmayı seç.
-
هر کسی در طاعتی بگریختند ** خویشتن را مخلصی انگیختند
- Herkes bir çeşit ibadete sarıldı, kendisi için bir türlü kurtulma çaresine yapıştı.
-
تو برو در سایهی عاقل گریز ** تا رهی ز آن دشمن پنهٱن ستیز
- Sen, akıllı bir kişinin gölgesine kaç ki gizli gizli savaşan düşmandan kurtulasın.
-
از همه طاعات اینت بهتر است ** سبق یابی بر هر آن سابق که هست
- Bu, senin için bütün ibadetlerden daha iyidir. Bu suretle yolda ilerlemiş olanların hepsini geçer, hepsinden ileri olursun.
-
چون گرفتت پیر هین تسلیم شو ** همچو موسی زیر حکم خضر رو
- Bir Pîr ele geçirdin mi hemen teslim ol; Mûsâ gibi Hızır’ın hükmüne girip yürü.
-
صبر کن بر کار خضری بینفاق ** تا نگوید خضر رو هذا فراق 2970
- Ey münafıklık nedir, bilmeyen! Hızır’ın yaptığı işlere sabret ki Hızır” Haydi git, ayrılık geldi” demesin.
-
گر چه کشتی بشکند تو دم مزن ** گر چه طفلی را کشد تو مو مکن
- Gemiyi kırarsa ses çıkarma; çocuğu öldürürse saçını başını yolma.
-
دست او را حق چو دست خویش خواند ** تا يد الله فوق أيدیهم براند
- Mademki Hak, onun eline “kendi elimdir” dedi; “Yedullahi fevka eydîhim” hükmünü verdi;
-
دست حق میراندش زندهش کند ** زنده چه بود جان پایندهش کند
- Şu halde Tanrı eli, onu öldürse de yine diriltir. Hattâ diriltmek nedir ki? Ona ebedî hayat verir.
-
هر که تنها نادرا این ره برید ** هم به عون همت پیران رسید
- Bu yolu, nadir olarak yapayalnız aşan bile yine Pîrlerin himmetiyle aşmış, varacağı yere onların sayesinde ulaşmıştır.
-
دست پیر از غایبان کوتاه نیست ** دست او جز قبضهی الله نیست 2975
- Pîrin eli, kısa değildir, gaiptekilere de erişir. Onun eli, Tanrı kabzasından başka bir şey değildir ki.
-
غایبان را چون چنین خلعت دهند ** حاضران از غایبان لا شک بهند
- Gaipte bulunanlara böyle bir hil’ati verirlerse huzurda bulunanlar şüphesiz gaiptekilerden daha iyidir.
-
غایبان را چون نواله میدهند ** پیش مهمان تا چه نعمتها نهند
- Gaiptekileri bile doyururlar, onlara bile ihsan ederlerse artık konuğun önüne ne nimetler koymazlar?
-
کو کسی که پیش شه بندد کمر ** تا کسی که هست بیرون سوی در
- Huzurlarında hizmet kemeri bağlanan nerede, kapı dışında bulunan nerede?
-
چون گزیدی پیر نازک دل مباش ** سست و ریزیده چو آب و گل مباش
- Pîri seçip ona teslim oldun mu, nazik ve tahammülsüz olma; balçık gibi gevşek ve sölpük bir halde bulunma.
-
گر بهر زخمی تو پر کینه شوی ** پس کجا بیصیقل آیینه شوی 2980
- Her zahmete, her meşakkate kızar, kinlenirsen cilâlanmadan nasıl ayna olacaksın?”
-
کبودی زدن قزوینی بر شانگاه صورت شیر و پشیمان شدن او به سبب زخم سوزن
- Vücuduna aslan resmi döğdürmek isteyen, fakat iğne acısından dolayı pişman olan Kazvinlinin hikâyesi
-
این حکایت بشنو از صاحب بیان ** در طریق و عادت قزوینیان
- Rivayetçiden şu hikâyeyi de dinle: Kazvinlilerin âdetleridir;
-
بر تن و دست و کتفها بیگزند ** از سر سوزن کبودیها زنند
- Vücutlarına, kol ve omuzlarına, kendilerine zarar vermeksizin iğne ile mavi dövmeler dövdürürler.
-
سوی دلاکی بشد قزوینیی ** که کبودم زن بکن شیرینیی
- Bir Kavzinli, tellâğın yanına gidip “Bana bir döğme yap; fakat canımı acıtma” dedi.
-
گفت چه صورت زنم ای پهلوان ** گفت بر زن صورت شیر ژیان
- Tellâk “ Söyle yiğidim; ne resmi döveyim?” diye sorunca “ bir kükremiş aslan resmi döv” dedi;
-
طالعم شیر است نقش شیر زن ** جهد کن رنگ کبودی سیر زن 2985
- “Talihim aslandır, onun için aslan resmi olsun. Gayret et, dövmeyi adamakıllı yap!”
-
گفت بر چه موضعت صورت زنم ** گفت بر شانهگهم زن آن رقم
- Tellak “Vücudunun neresine döveyim?” dedi. Kavzinli “ İki omzumun arasına”” dedi.
-
چون که او سوزن فرو بردن گرفت ** درد آن در شانگه مسکن گرفت
- Tellak, iğneyi saplamaya başlayınca yiğidin sırtı acımaya başlayıp,
-
پهلوان در ناله آمد کای سنی ** مر مرا کشتی چه صورت میزنی
- “ Aman usta, beni öldürdün gitti. Ne yapıyorsun?”diye bağırdı.
-
گفت آخر شیر فرمودی مرا ** گفت از چه عضو کردی ابتدا
- Usta “ Aslan yap dedin ya” dedi. Kazvinli sordu:” Neresinden başladın?
-
گفت از دمگاه آغازیدهام ** گفت دم بگذار ای دو دیدهام 2990
- Usta “ Kuyruğundan” dedi. Kazvinli dedi ki:” Aman iki gözüm, bırak kuyruğunu.
-
از دم و دمگاه شیرم دم گرفت ** دمگه او دمگهم محکم گرفت
- Aslanın kuyruğu ile kuyruk sokumum sızladı, nefesim kesildi, boğazım tıkandı.
-
شیر بیدم باش گو ای شیر ساز ** که دلم سستی گرفت از زخم گاز
- Aslan, varsın kuyruksuz olsun. İğne yarasından yüreğime fenalık geldi, bayılacağım.”
-
جانب دیگر گرفت آن شخص زخم ** بیمحابا بیمواسا بیز رحم
- Usta, “Kavzinliyi kayırmadan, merhametsizce aslanın bir başka tarafını dövmeye başladı.
-
بانگ کرد او کاین چه اندام است از او ** گفت این گوش است ای مرد نکو
- Yiğit yine bağırdı “Burası neresi?” Usta: “Kulağı” dedi.
-
گفت تا گوشش نباشد ای حکیم ** گوش را بگذار و کوته کن گلیم 2995
- Kazvinli “ Bırak, kulaksız olsun. Orasını da yapma” dedi.
-
جانب دیگر خلش آغاز کرد ** باز قزوینی فغان را ساز کرد
- Usta bu sefer başka bir yerine başlayınca Kazvinli yine feryat etti:
-
کاین سوم جانب چه اندام است نیز ** گفت این است اشکم شیر ای عزیز
- “Bu üçüncü iğne de neresini dövüyor?” Usta:”Azizim, karnı” dedi.
-
گفت تا اشکم نباشد شیر را ** چه شکم باید نگار سیر را
- Kazvinli “Fena acıyor, iğneyi bu kadar çok batırma, bırak, karınsız olsun” deyince
-
خیره شد دلاک و بس حیران بماند ** تا به دیر انگشت در دندان بماند
- Tellâk şaşırdı, hayli müddet parmağı ağzında kaldı.
-
بر زمین زد سوزن از خشم اوستاد ** گفت در عالم کسی را این فتاد 3000
- İğneyi yere atıp “ Âlemde kimse böyle bir hale düştüm mü ki?
-
شیر بیدم و سر و اشکم که دید ** این چنین شیری خدا خود نافرید
- Kuyruksuz, başsız, karınsız aslanı kim gördü? Tanrı bile böyle bir aslan yaratmamıştır” dedi.
-
ای برادر صبر کن بر درد نیش ** تا رهی از نیش نفس گبر خویش
- Kardeş, iğne yarasına sabret ki gâvur nefsin iğnesinden kurtulasın.
-
کان گروهی که رهیدند از وجود ** چرخ و مهر و ماهشان آرد سجود
- Varlıkların kurtulmuş olanlara felek de secde eder, güneş de, ay da.
-
هر که مرد اندر تن او نفس گبر ** مر و را فرمان برد خورشید و ابر
- Vücudunda nefsi ölen kişinin fermanına güneş de tâbidir, bulut da.
-
چون دلش آموخت شمع افروختن ** آفتاب او را نیارد سوختن 3005
- Gönlü ışık yakmayı, şûlelenmeyi öğrenmiş olan kişiyi güneş bile yakamaz.
-
گفت حق در آفتاب منتجم ** ذکر تزاور کذا عن کهفهم
- Tanrı; doğması, batması muayyen olan güneş hakkında “Doğduğu ve battığı zaman onların mağaralarına vurmaz; o mağara hiç güneş yüzü görmezdi”demiştir.
-
خار جمله لطف چون گل میشود ** پیش جزوی کاو سوی کل میرود
- Bir cüzü, külle ulaşırsa o cüz’ün yanında diken bile, gül gibi baştanbaşa letafet kesilir.
-
چیست تعظیم خدا افراشتن ** خویشتن را خوار و خاکی داشتن
- Tanrı’yı ululamak, yüceltmek, nasıl olur? Kendini, varlığını horlamak, toprak mesabesinde tutmakla.
-
چیست توحید خدا آموختن ** خویشتن را پیش واحد سوختن
- Tanrıyı tevhid etmeyi öğrenmek nedir? Kendini tek Tanrı önünde yakıp yok etmek.
-
گر همیخواهی که بفروزی چو روز ** هستی همچون شب خود را بسوز 3010
- Gündüz gibi şûlelenip parlamayı diliyorsan geceye benzeyen varlığını yak!
-
هستیات در هست آن هستی نواز ** همچو مس در کیمیا اندر گداز
- Varlığını o varlığı meydana getirenin varlığında bakırı kimya içinde eritir, yok eder gibi eritir, yok eder gibi erit, yok et (de altın ol)
-
در من و ما سخت کرده ستی دو دست ** هست این جملهی خرابی از دو هست
- Sen, sıkı sıkıya ben’e, yapışmış ( yokluğu ve birliğe ulaşmış) sın. Bütün bozuk düzen işler, bütün bu perişanlıklar, ikilikten meydana çıkıyor.
-
رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار
- Ava giden aslan, kurt ve tilki
-
شیر و گرگ و روبهی بهر شکار ** رفته بودند از طلب در کوهسار
- Bir aslan, bir kurt, bir tilki avlanmak için dağlara düşmüşler.