این سخن پایان ندارد هین بتاز ** سوی آن دو یار پاک پاک باز

صفت توحید

گفت یارش کاندر آ ای جمله من ** نی مخالف چون گل و خار چمن‌‌

رشته یکتا شد غلط کم شد کنون ** گر دو تا بینی حروف کاف و نون‌‌

کاف و نون همچون کمند آمد جذوب ** تا کشاند مر عدم را در خطوب‌‌

پس دو تا باید کمند اندر صور ** گر چه یکتا باشد آن دو در اثر 3080

گر دو پا گر چار پا ره را برد ** همچو مقراض دو تا یکتا برد

آن دو همبازان گازر را ببین ** هست در ظاهر خلافی ز آن و ز این‌‌

آن یکی کرباس را در آب زد ** و آن دگر همباز خشکش می‌‌کند

باز او آن خشک را تر می‌‌کند ** گوییا ز استیزه ضد بر می‌‌تند

لیک این دو ضد استیزه نما ** یکدل و یک کار باشد در رضا 3085

هر نبی و هر ولی را مسلکی است ** لیک تا حق می‌‌برد جمله یکی است‌‌

چون که جمع مستمع را خواب برد ** سنگهای آسیا را آب برد

رفتن این آب فوق آسیاست ** رفتنش در آسیا بهر شماست‌‌

چون شما را حاجت طاحون نماند ** آب را در جوی اصلی باز راند

ناطقه سوی دهان تعلیم راست ** ور نه خود آن نطق را جویی جداست‌‌ 3090

می‌‌رود بی‌‌بانگ و بی‌‌تکرارها ** تحتها الأنهار تا گلزارها

ای خدا جان را تو بنما آن مقام ** کاندر او بی‌‌حرف می‌‌روید کلام‌‌

تا که سازد جان پاک از سر قدم ** سوی عرصه‌‌ی دور پهنای عدم‌‌

عرصه‌‌ای بس با گشاد و با فضا ** وین خیال و هست یابد زو نوا

تنگتر آمد خیالات از عدم ** ز آن سبب باشد خیال اسباب غم‌‌ 3095

باز هستی تنگتر بود از خیال ** ز آن شود در وی قمر همچون هلال‌‌

باز هستی جهان حس و رنگ ** تنگتر آمد که زندانی است تنگ‌‌

علت تنگی است ترکیب و عدد ** جانب ترکیب حسها می‌‌کشد

ز آن سوی حس عالم توحید دان ** گر یکی خواهی بدان جانب بران‌‌

امر کن یک فعل بود و نون و کاف ** در سخن افتاد و معنی بود صاف‌‌ 3100

این سخن پایان ندارد باز گرد ** تا چه شد احوال گرگ اندر نبرد

ادب کردن شیر گرگ را که در قسمت بی‌‌ادبی کرده بود

گرگ را بر کند سر آن سر فراز ** تا نماند دو سری‌‌و امتیاز

فانتقمنا منهم است ای گرگ پیر ** چون نبودی مرده در پیش امیر

بعد از آن رو شیر با روباه کرد ** گفت این را بخش کن از بهر خورد

سجده کرد و گفت کاین گاو سمین ** چاشت خوردت باشد ای شاه گزین‌‌ 3105

و آن بز از بهر میان روز را ** یخنیی باشد شه پیروز را

و آن دگر خرگوش بهر شام هم ** شب چره‌‌ی این شاه با لطف و کرم‌‌

گفت ای روبه تو عدل افروختی ** این چنین قسمت ز کی آموختی‌‌

از کجا آموختی این ای بزرگ ** گفت ای شاه جهان از حال گرگ‌‌

گفت چون در عشق ما گشتی گرو ** هر سه را برگیر و بستان و برو 3110

روبها چون جملگی ما را شدی ** چونت آزاریم چون تو ما شدی‌‌

ما ترا و جمله اشکاران ترا ** پای بر گردون هفتم نه بر آ

چون گرفتی عبرت از گرگ دنی ** پس تو روبه نیستی شیر منی‌‌

عاقل آن باشد که عبرت گیرد از ** مرگ یاران در بلای محترز

روبه آن دم بر زبان صد شکر راند ** که مرا شیر از پی آن گرگ خواند 3115

گر مرا اول بفرمودی که تو ** بخش کن این را که بردی جان از او

پس سپاس او را که ما را در جهان ** کرد پیدا از پس پیشینیان‌‌

تا شنیدیم آن سیاستهای حق ** بر قرون ماضیه اندر سبق‌‌

تا که ما از حال آن گرگان پیش ** همچو روبه پاس خود داریم بیش‌‌

امت مرحومه زین رو خواندمان ** آن رسول حق و صادق در بیان‌‌ 3120

استخوان و پشم آن گرگان عیان ** بنگرید و پند گیرید ای مهان‌‌

عاقل از سر بنهد این هستی و باد ** چون شنید انجام فرعونان و عاد

ور بننهد دیگران از حال او ** عبرتی گیرند از اضلال او

تهدید کردن نوح علیه السلام مر قوم را که با من مپیچید که من رو پوشم در میان پس به حقیقت با خدای می‌‌پیچید ای مخذولان‌‌

گفت نوح ای سرکشان من من نی‌‌ام ** من ز جان مرده به جانان می‌‌زی‌‌ام‌‌

چون بمردم از حواس بو البشر ** حق مرا شد سمع و ادراک و بصر 3125