English    Türkçe    فارسی   

1
682-731

  • اتحاد یار با یاران خوش است ** پای معنی گیر صورت سرکش است‌‌
  • Dostun, dostlarla birliği hoştur. Mana ayağını tut (ona meylet), suret serkeştir.

  • صورت سرکش گدازان کن به رنج ** تا ببینی زیر او وحدت چو گنج‌‌
  • Serkeş sureti, eziyetle eritip mahveyle ki onun altında define gibi olan vahdeti göresin.

  • ور تو نگذاری عنایتهای او ** خود گدازد ای دلم مولای او
  • Eğer sen eritmezsen onun (Tanrı’nın) inayetleri, esasen onu eritir. Ey gönlüm, kulu olan Tanrı!

  • او نماید هم به دلها خویش را ** او بدوزد خرقه‌‌ی درویش را 685
  • O, hem gönüllere kendini gösterir, hem dervişin hırkasını diker.

  • منبسط بودیم و یک جوهر همه ** بی‌‌سر و بی‌‌پا بدیم آن سر همه‌‌
  • Hepimiz yayılmıştık ve bir cevherdik. Orada başsız ve ayaksızdık;

  • یک گهر بودیم همچون آفتاب ** بی‌‌گره بودیم و صافی همچو آب‌‌
  • Güneş gibi bir cevherdik, düğümsüz ve saftık, su gibi.

  • چون به صورت آمد آن نور سره ** شد عدد چون سایه‌‌های کنگره‌‌
  • O güzel ve lâtif nur surete gelince kale burçlarının gölgesi gibi sayı meydana çıktı.

  • کنگره ویران کنید از منجنیق ** تا رود فرق از میان این فریق‌‌
  • Mancınıkla burçları yıkın ki bu bölüğün arasından ayrılık kalksın.

  • شرح این را گفتمی من از مری ** لیک ترسم تا نلغزد خاطری‌‌ 690
  • Mutlaka ben bunu açar, anlatırdım, fakat bir fikir bile sürçmesin, (bundan) korkarım.

  • نکته‌‌ها چون تیغ پولاد است تیز ** گر نداری تو سپر واپس گریز
  • Nükteler keskin bir çelik kılıç gibidir. Eğer kalkanın yoksa gerisin geriye kaç!

  • پیش این الماس بی‌‌اسپر میا ** کز بریدن تیغ را نبود حیا
  • Kalkansız bu elmasın karşısına gelme. Çünkü kılıca, kesmekten utanç gelmez.

  • زین سبب من تیغ کردم در غلاف ** تا که کج خوانی نخواند بر خلاف‌‌
  • Ben bu sebepten kılıcı kına koydum; Ters okuyan birisi, aykırı mana vermesin.

  • آمدیم اندر تمامی داستان ** وز وفاداری جمع راستان‌‌
  • Hikâyeyi tamamlamaya, doğrular topluluğunun vefakârlığından bahse geldik:

  • کز پس این پیشوا برخاستند ** بر مقامش نایبی می‌‌خواستند 695
  • O reisin ölümünden sonra kalktılar, yerine bir vekil istedilerdi.

  • منازعت امرا در ولیعهدی
  • Emirlerin veliahtlık için savaşları ve birbirlerine kılıç çekmeleri

  • یک امیری ز آن امیران پیش رفت ** پیش آن قوم وفا اندیش رفت‌‌
  • O emirlerin birisi öne düşüp o vefalı kavmin yanına gitti.

  • گفت اینک نایب آن مرد من ** نایب عیسی منم اندر زمن‌‌
  • Dedi ki: “İşte o zatın vekili; zamanede İsa halifesi benim.

  • اینک این طومار برهان من است ** کاین نیابت بعد از او آن من است‌‌
  • İşte tomar, ondan sonra vekilliğin bana ait olduğuna dair burhanımdır.”

  • آن امیر دیگر آمد از کمین ** دعوی او در خلافت بد همین‌‌
  • Öbür emir de pusudan çıkageldi. Hilâfet hususunda onun dâvası da bunun dâvası gibiydi.

  • از بغل او نیز طوماری نمود ** تا بر آمد هر دو را خشم جهود 700
  • O da koltuğundan bir tomar çıkardı, gösterdi. Her ikisinin de Yahudi kızgınlığı başladı.

  • آن امیران دگر یک یک قطار ** بر کشیده تیغهای آب دار
  • Diğer emirler de bir bir katar olup (birbirlerinin ardınca dâvaya kalkışıp) keskin kılıçlar çektiler.

  • هر یکی را تیغ و طوماری به دست ** درهم‌‌افتادند چون پیلان مست‌‌
  • Her birinin elinde bir kılıç ve bir tomar vardı; sarhoş filler gibi birbirlerine düştüler.

  • صد هزاران مرد ترسا کشته شد ** تا ز سرهای بریده پشته شد
  • Yüz binlerce Hıristiyan öldü, bu suretle kesik başlardan tepe oldu.

  • خون روان شد همچو سیل از چپ و راست ** کوه کوه اندر هوا زین گرد خاست‌‌
  • Sağdan, soldan sel gibi kanlar aktı. Havaya, dağlarcasına tozlar kalktı.

  • تخمهای فتنه‌‌ها کاو کشته بود ** آفت سرهای ایشان گشته بود 705
  • O vezirin ektiği fitne tohumları, onların başlarına afet kesilmişti.

  • جوزها بشکست و آن کان مغز داشت ** بعد کشتن روح پاک نغز داشت‌‌
  • Cevizler kırıldı; içi sağlam olan, kırıldıktan sonra temiz ve lâtif ruha malik oldu.

  • کشتن و مردن که بر نقش تن است ** چون انار و سیب را بشکستن است‌‌
  • Ancak ten nakşına ait olan öldürmek ve ölmek, nar ve elmayı kırmak, kesmek gibidir.

  • آن چه شیرین است او شد ناردانگ ** و آن که پوسیده ست نبود غیر بانگ‌‌
  • Tatlı olan nardenk şerbeti olur, çürümüş olanın ise bir sesten başka bir şeyi kalmaz.

  • آن چه با معنی است خود پیدا شود ** و آن چه پوسیده ست او رسوا شود
  • Esasen manası olan meydana çıkar; çürümüş olan rüsvay olur, gider.

  • رو به معنی کوش ای صورت پرست ** ز آن که معنی بر تن صورت پر است‌‌ 710
  • Ey surete tapan! Türü, manayı elde etmeye çalış! Çünkü mana suret tenine kanattır.

  • همنشین اهل معنی باش تا ** هم عطا یابی و هم باشی فتا
  • Mana ehliyle düş, kalk ki hem atâ ve ihsan elde edesin, hem de fetâ olasın.

  • جان بی‌‌معنی در این تن بی‌‌خلاف ** هست همچون تیغ چوبین در غلاف‌‌
  • Bu cisimde manasız can; hilâfsız, kılıf içinde tahta kılıç gibidir.

  • تا غلاف اندر بود با قیمت است ** چون برون شد سوختن را آلت است‌‌
  • Kılıfta bulundukça kıymetlidir. Çıkınca yakmaya yarar bir alet olur.

  • تیغ چوبین را مبر در کارزار ** بنگر اول تا نگردد کار زار
  • Tahta kılıcı muharebeye götürme, ah-ü figane düşmemek için önce bir kere kontrol et;

  • گر بود چوبین برو دیگر طلب ** ور بود الماس پیش آ با طرب‌‌ 715
  • Eğer tahtadansa, yürü, başkasını ara; eğer elmassa sevinerek ileri gel!

  • تیغ در زرادخانه‌‌ی اولیاست ** دیدن ایشان شما را کیمیاست‌‌
  • Elmas kılıç, velilerin silâh deposundandır. Onları görmek, size kimyadır.

  • جمله دانایان همین گفته همین ** هست دانا رحمة للعالمین‌‌
  • Bütün bilenler, ancak ve ancak bunu böyle demişlerdir: bilen âlemlere rahmettir.

  • گر اناری می‌‌خری خندان بخر ** تا دهد خنده ز دانه‌‌ی او خبر
  • Nar alıyorsan gülen (çatlak) narı al ki onun gülmesi, sana tanesi olduğunu haber versin.

  • ای مبارک خنده‌‌اش کاو از دهان ** می‌‌نماید دل چو در از درج جان‌‌
  • O ne mübarek gülmedir ki can kutusundaki inci gibi, ağızdan gönlü gösterir.

  • نامبارک خنده‌‌ی آن لاله بود ** کز دهان او سیاهی دل نمود 720
  • Mübarek olmayan gülme, lâlenin gülmesidir: Ağzını açınca kalbinin karalığını gösterir.

  • نار خندان باغ را خندان کند ** صحبت مردانت از مردان کند
  • Gülen nar bahçeyi güldürür. Erler sohbeti de seni erlerden eder.

  • گر تو سنگ صخره و مرمر شوی ** چون به صاحب دل رسی گوهر شوی‌‌
  • Katı taş ve mermer bile olsan, gönül sahibine erişirsen cevher olursun.

  • مهر پاکان در میان جان نشان ** دل مده الا به مهر دل خوشان‌‌
  • Temizlerin muhabbetini tâ canının içine dik. Gönlü hoş olanların muhabbetinden başka muhabbete gönül verme.

  • کوی نومیدی مرو امیدهاست ** سوی تاریکی مرو خورشیدهاست‌‌
  • Ümitsizlik diyarına gitme, ümitler var. Karanlığa varma güneşler var.

  • دل ترا در کوی اهل دل کشد ** تن ترا در حبس آب و گل کشد 725
  • Gönül, seni, gönül ehlinin diyarına; ten, seni su ve çamur hapsine çeker.

  • هین غذای دل بده از هم دلی ** رو بجو اقبال را از مقبلی‌‌
  • Agâh ol, bir gönüldeşten gönül gıdasını al, onunla gönlünü gıdalandır. Yürü, ikbali bir ikbal sahibinden öğren!

  • تعظیم نعت مصطفی علیه السلام که مذکور بود در انجیل
  • Mustafa salâvatullahi aleyh’in İncil’de anılan iyi vasıflarını ululamaları

  • بود در انجیل نام مصطفی ** آن سر پیغمبران بحر صفا
  • İncil'de Mustafa’nın, o Peygamberler başının, o sefa denizinin adı vardı;

  • بود ذکر حلیه‌‌ها و شکل او ** بود ذکر غزو و صوم و اکل او
  • Sıfatları, şekli, savaşı, oruç tutuşu ve yiyişi anılmıştı.

  • طایفه‌‌ی نصرانیان بهر ثواب ** چون رسیدندی بدان نام و خطاب‌‌
  • Hıristiyan taifesi, o da, o hitaba geldikleri zaman sevap için,

  • بوسه دادندی بر آن نام شریف ** رو نهادندی بر آن وصف لطیف‌‌ 730
  • Yüce adı öperler; lâtif vasfa yüz sürerlerdi.

  • اندر این فتنه که گفتیم آن گروه ** ایمن از فتنه بدند و از شکوه‌‌
  • Bu söylediğimiz fitne esnasında o taife, fitneden, kargaşalıktan emindiler.