English    Türkçe    فارسی   

1
698-747

  • اینک این طومار برهان من است ** کاین نیابت بعد از او آن من است‌‌
  • İşte tomar, ondan sonra vekilliğin bana ait olduğuna dair burhanımdır.”

  • آن امیر دیگر آمد از کمین ** دعوی او در خلافت بد همین‌‌
  • Öbür emir de pusudan çıkageldi. Hilâfet hususunda onun dâvası da bunun dâvası gibiydi.

  • از بغل او نیز طوماری نمود ** تا بر آمد هر دو را خشم جهود 700
  • O da koltuğundan bir tomar çıkardı, gösterdi. Her ikisinin de Yahudi kızgınlığı başladı.

  • آن امیران دگر یک یک قطار ** بر کشیده تیغهای آب دار
  • Diğer emirler de bir bir katar olup (birbirlerinin ardınca dâvaya kalkışıp) keskin kılıçlar çektiler.

  • هر یکی را تیغ و طوماری به دست ** درهم‌‌افتادند چون پیلان مست‌‌
  • Her birinin elinde bir kılıç ve bir tomar vardı; sarhoş filler gibi birbirlerine düştüler.

  • صد هزاران مرد ترسا کشته شد ** تا ز سرهای بریده پشته شد
  • Yüz binlerce Hıristiyan öldü, bu suretle kesik başlardan tepe oldu.

  • خون روان شد همچو سیل از چپ و راست ** کوه کوه اندر هوا زین گرد خاست‌‌
  • Sağdan, soldan sel gibi kanlar aktı. Havaya, dağlarcasına tozlar kalktı.

  • تخمهای فتنه‌‌ها کاو کشته بود ** آفت سرهای ایشان گشته بود 705
  • O vezirin ektiği fitne tohumları, onların başlarına afet kesilmişti.

  • جوزها بشکست و آن کان مغز داشت ** بعد کشتن روح پاک نغز داشت‌‌
  • Cevizler kırıldı; içi sağlam olan, kırıldıktan sonra temiz ve lâtif ruha malik oldu.

  • کشتن و مردن که بر نقش تن است ** چون انار و سیب را بشکستن است‌‌
  • Ancak ten nakşına ait olan öldürmek ve ölmek, nar ve elmayı kırmak, kesmek gibidir.

  • آن چه شیرین است او شد ناردانگ ** و آن که پوسیده ست نبود غیر بانگ‌‌
  • Tatlı olan nardenk şerbeti olur, çürümüş olanın ise bir sesten başka bir şeyi kalmaz.

  • آن چه با معنی است خود پیدا شود ** و آن چه پوسیده ست او رسوا شود
  • Esasen manası olan meydana çıkar; çürümüş olan rüsvay olur, gider.

  • رو به معنی کوش ای صورت پرست ** ز آن که معنی بر تن صورت پر است‌‌ 710
  • Ey surete tapan! Türü, manayı elde etmeye çalış! Çünkü mana suret tenine kanattır.

  • همنشین اهل معنی باش تا ** هم عطا یابی و هم باشی فتا
  • Mana ehliyle düş, kalk ki hem atâ ve ihsan elde edesin, hem de fetâ olasın.

  • جان بی‌‌معنی در این تن بی‌‌خلاف ** هست همچون تیغ چوبین در غلاف‌‌
  • Bu cisimde manasız can; hilâfsız, kılıf içinde tahta kılıç gibidir.

  • تا غلاف اندر بود با قیمت است ** چون برون شد سوختن را آلت است‌‌
  • Kılıfta bulundukça kıymetlidir. Çıkınca yakmaya yarar bir alet olur.

  • تیغ چوبین را مبر در کارزار ** بنگر اول تا نگردد کار زار
  • Tahta kılıcı muharebeye götürme, ah-ü figane düşmemek için önce bir kere kontrol et;

  • گر بود چوبین برو دیگر طلب ** ور بود الماس پیش آ با طرب‌‌ 715
  • Eğer tahtadansa, yürü, başkasını ara; eğer elmassa sevinerek ileri gel!

  • تیغ در زرادخانه‌‌ی اولیاست ** دیدن ایشان شما را کیمیاست‌‌
  • Elmas kılıç, velilerin silâh deposundandır. Onları görmek, size kimyadır.

  • جمله دانایان همین گفته همین ** هست دانا رحمة للعالمین‌‌
  • Bütün bilenler, ancak ve ancak bunu böyle demişlerdir: bilen âlemlere rahmettir.

  • گر اناری می‌‌خری خندان بخر ** تا دهد خنده ز دانه‌‌ی او خبر
  • Nar alıyorsan gülen (çatlak) narı al ki onun gülmesi, sana tanesi olduğunu haber versin.

  • ای مبارک خنده‌‌اش کاو از دهان ** می‌‌نماید دل چو در از درج جان‌‌
  • O ne mübarek gülmedir ki can kutusundaki inci gibi, ağızdan gönlü gösterir.

  • نامبارک خنده‌‌ی آن لاله بود ** کز دهان او سیاهی دل نمود 720
  • Mübarek olmayan gülme, lâlenin gülmesidir: Ağzını açınca kalbinin karalığını gösterir.

  • نار خندان باغ را خندان کند ** صحبت مردانت از مردان کند
  • Gülen nar bahçeyi güldürür. Erler sohbeti de seni erlerden eder.

  • گر تو سنگ صخره و مرمر شوی ** چون به صاحب دل رسی گوهر شوی‌‌
  • Katı taş ve mermer bile olsan, gönül sahibine erişirsen cevher olursun.

  • مهر پاکان در میان جان نشان ** دل مده الا به مهر دل خوشان‌‌
  • Temizlerin muhabbetini tâ canının içine dik. Gönlü hoş olanların muhabbetinden başka muhabbete gönül verme.

  • کوی نومیدی مرو امیدهاست ** سوی تاریکی مرو خورشیدهاست‌‌
  • Ümitsizlik diyarına gitme, ümitler var. Karanlığa varma güneşler var.

  • دل ترا در کوی اهل دل کشد ** تن ترا در حبس آب و گل کشد 725
  • Gönül, seni, gönül ehlinin diyarına; ten, seni su ve çamur hapsine çeker.

  • هین غذای دل بده از هم دلی ** رو بجو اقبال را از مقبلی‌‌
  • Agâh ol, bir gönüldeşten gönül gıdasını al, onunla gönlünü gıdalandır. Yürü, ikbali bir ikbal sahibinden öğren!

  • تعظیم نعت مصطفی علیه السلام که مذکور بود در انجیل
  • Mustafa salâvatullahi aleyh’in İncil’de anılan iyi vasıflarını ululamaları

  • بود در انجیل نام مصطفی ** آن سر پیغمبران بحر صفا
  • İncil'de Mustafa’nın, o Peygamberler başının, o sefa denizinin adı vardı;

  • بود ذکر حلیه‌‌ها و شکل او ** بود ذکر غزو و صوم و اکل او
  • Sıfatları, şekli, savaşı, oruç tutuşu ve yiyişi anılmıştı.

  • طایفه‌‌ی نصرانیان بهر ثواب ** چون رسیدندی بدان نام و خطاب‌‌
  • Hıristiyan taifesi, o da, o hitaba geldikleri zaman sevap için,

  • بوسه دادندی بر آن نام شریف ** رو نهادندی بر آن وصف لطیف‌‌ 730
  • Yüce adı öperler; lâtif vasfa yüz sürerlerdi.

  • اندر این فتنه که گفتیم آن گروه ** ایمن از فتنه بدند و از شکوه‌‌
  • Bu söylediğimiz fitne esnasında o taife, fitneden, kargaşalıktan emindiler.

  • ایمن از شر امیران و وزیر ** در پناه نام احمد مستجیر
  • Onlar, o emirlerin ve vezirin şerlerinden emin olup Ahmed adının sığınağında korunmuşlardı.

  • نسل ایشان نیز هم بسیار شد ** نور احمد ناصر آمد یار شد
  • Onların nesli de çoğaldı. Ahmed’in nuru, bunlara yardım etti, yâr oldu.

  • و آن گروه دیگر از نصرانیان ** نام احمد داشتندی مستهان‌‌
  • Hıristiyanlardan Ahmed adını hor tutan diğer fırka,

  • مستهان و خوار گشتند از فتن ** از وزیر شوم رای شوم فن‌‌ 735
  • Fitnelerden ve o tedbiri de şom, fitnesi de şom vezir yüzünden hor ve kıymetsiz bir hale geldi.

  • هم مخبط دینشان و حکمشان ** از پی طومارهای کژ بیان‌‌
  • Manaları ters, sözleri aykırı tomarlara uymalarından dolayı dinleri de müşevveş bir hale geldi, hükümleri de!

  • نام احمد این چنین یاری کند ** تا که نورش چون نگهداری کند
  • Ahmed’in adı böyle yardım ederse acaba nuru nasıl korur?

  • نام احمد چون حصاری شد حصین ** تا چه باشد ذات آن روح الامین
  • Ahmed adı sağlam bir kapı olunca o emin ruhun zatı ne olur?

  • حکایت پادشاه جهود دیگر که در هلاک دین عیسی سعی نمود
  • İsa dinini mahva çalışan diğer bir Yahudi padişahının hikâyesi

  • بعد از این خون ریز درمان ناپذیر ** کاندر افتاد از بلای آن وزیر
  • Vezirin belâsı yüzünden yoldan çıkmış olan o nasihat kabul etmez padişahtan sonra,

  • یک شه دیگر ز نسل آن جهود ** در هلاک قوم عیسی رو نمود 740
  • İsa kavminin dinini mahv için aynı Yahudi’nin neslinden diğer bir padişah meydana çıktı.

  • گر خبر خواهی از این دیگر خروج ** سوره بر خوان و السما ذات البروج‌‌
  • Bu diğer padişahın meydana çıkışını haber almak istersen “Vessemâi zatülburûc” suresini oku.

  • سنت بد کز شه اول بزاد ** این شه دیگر قدم بر وی نهاد
  • Birinci padişahtan doğan kötü âdete bu padişah da ayak uydurdu.

  • هر که او بنهاد ناخوش سنتی ** سوی او نفرین رود هر ساعتی‌‌
  • Kim fena bir âdet koyarsa ona her an lânet gider durur.

  • نیکوان رفتند و سنتها بماند ** وز لئیمان ظلم و لعنتها بماند
  • İyiler gittiler, güzel usul ve âdetleri kaldı; kötü adamlardan da zulümler ve lânetler!

  • تا قیامت هر که جنس آن بدان ** در وجود آید بود رویش بدان‌‌ 745
  • Kıyamete kadar o kötülerin cinsinden kim vücuda gelse yüzü o kötülüğedir.

  • رگ رگ است این آب شیرین و آب شور ** در خلایق می‌‌رود تا نفخ صور
  • Bu tatlı suyla tuzlu su; damar damardır. Halk arasında sûr üfürülünceye dek birbirine karışmadan böylece gider durur.

  • نیکوان را هست میراث از خوش‌‌آب ** آن چه میراث است أورثنا الکتاب‌‌
  • İyilere tatlı su miras kaldı. O ne mirasıdır? “Evras'nel kitab” mirası…